Peter Kleiweg - 23/01/05

Ik heb m'n leeslog [ http://www.let.rug.nl/~kleiweg/leeslog/ ] eens doorgekeken wat daar aan jeugdboeken tussen staat, boeken die ik als volwassene heb gelezen. Ik kom tot acht titels. Mogelijk zijn het er meer geweest.

H.C. Andersen - Eventyr og historier

Clive Barker (1992) - The Thief of Always

Clive Barker (2002) - Abarat

Michael Ende (1979) - Die unendliche Geschichte

Jostein Gaarder (1991) - Sofies verden

Neil Gaiman (2002) - Coraline

Märchen der Brüder Grimm

Walter Moers (1999) - Die 13 1/2 Leben des Käpt'n Blaubär

Deze boeken heb ik gelezen omdat ze me interessant leken, en toevallig waren ze bij lezen ook interessant. Het feit dat het hier om jeugdboeken ging speelde geen rol. Ik heb geen moment overwogen de boeken om die reden niet te lezen. Maar ik zoek de jeugdboeken niet op. De boeken die ik las toen ik net kon lezen waren andere boeken dan die ik las toen ik twaalf was, en nu lees ik weer andere boeken. Boeken die kinderen interesseren interesseren mij over het algemeen niet.

Ik vind de indeling van literatuur in hokjes verduveld handig. Als kind had ik er veel aan dat alle jeugdboeken bij elkaar stonden. Ik zou willen dat literatuur wat beter in hokjes werd ingedeeld. Een hokje navelstaren, een groot deel van de Nederlandse literatuur, zou ik dan makkelijk links kunnen laten liggen. In de boekhandel zou ik niet eindeloos hoeven te zoeken naar de sciencefiction tussen de overdaad aan fantasy die samen met de sf in één hok wordt gestopt. Ik zou willen dat de boekhandel een hokje griezelboeken had, zodat ik niet alle planken met thrillers en de hokjesloze literatuur hoef af te zoeken naar dat zeldzame geval dat er nog eens griezelliteratuur doordringt tot de boekhandel. En dan heb ik het natuurlijk niet over Stephen King en Anne Rice.

Hokjes zijn geweldig. Niet om je in op te sluiten. Ik proef graag uit meerdere hokjes. Maar als ik op zoek ben naar iets speciaals, dan zou ik graag willen dat er een hokje was dat hielp mij dat genre te vinden. Er zijn zoveel mooie boeken, zoveel meer die ik zou willen lezen waar ik nooit aan toe zal komen, dat elke hulp bij het vinden van voor mij waardevolle boeken welkom is.

Gondelinde - 24/01/05

Dat er geen bejaardenschrijvers zijn, is niet waar. Op het slijmlog hebben we onlangs de Bejaardendichter Des Vaderlands gekozen. http://slijmmetonsmee.web-log.nl/

Hilde Asaert - 24/01/05

Wat een belachelijk idee dat een volwassene zich "betrapt" zou voelen bij het lezen van een kinderboek op de trein of dat we ons niet op ons gemak zouden voelen in de kinderbieb. Ik zie ook niet in wat de schrijver bedoelt met 'laat iedereen de vrije keuze voor zijn leesvoer' Die hééft iedereen toch? Of is de situatie in Nederland dan zo anders dan in België?
BTW: hier in Turnhout is er in de bieb ook nog een afdeling Adolescentenboeken, Grote-Letterboeken en Ingesproken boeken voor de blinden. Mij lijkt die indeling vooral van praktische aard, en niet om mensen in hokjes te stoppen, want je mag overal boeken gaan halen. Alleen voor de kinderen is er een beperking, maar als ze een 'volwassen' boek willen lezen kun je (als moeder, vader etc) dat eenvoudig op je eigen kaart ontlenen. 'Probleem' opgelost.

Christian Vandekerkhove - 24/01/05

Ik heb toch even moeten griezelen bij de boodschap van Willy Schuyesmans, die doodleuk stelt dat "we komaf moeten maken met die opdeling in leeftijdscategorieën en de literatuur alleen nog indelen in goed geschreven en slecht geschreven boeken."
Goed geschreven vs. slecht geschreven, is een manier van categoriseren, zoals er duizenden zijn. Je kunt ook opdelen in mannelijke en vrouwelijke auteurs, of in autochtone en allochtone auteurs, e.d.m.
Maar daar gaat het hier helemaal niet om!

Het is net logisch de literatuur op te delen in leeftijdscategorieën.
Een kleuter heeft nu eenmaal een heel andere ervaringswereld dan een bejaarde, elk met een eigen wel en wee en een specifieke problematiek.
Wie tot kleuters schrijft, zal thema's hanteren als groeien, naar school gaan, een nieuw broertje, enz.
Ik denk dat een bejaarde liever iets anders leest. Zijn hart kan eventueel liggen bij de kleinkinderen, de gezondheid, de vrienden die stuk voor stuk afsterven, enz.
Inderdaad bestaan er boeken voor elke leeftijd, maar dan nog zou ik een avonturenroman op verschillende wijze verwoorden voor elke resp. leeftijd. Niet enkel het aantal gekende woorden speelt hierbij een rol, maar ook de ervaring in het leven.

Laten we dus die leeftijdscategorieën nog maar even behouden.

Micheline Baetens - 24/01/05

Diversiteit is altijd en overal een pluspunt. Zelfs voor bepaalde doelgroepen schrijven vind ik niet noodzakelijk. Laat onze interesses verder reiken dan de eigen leefwereld en ook eens naar die verhalen luisteren. Hokjes, etiketten, categoriën, doelgroepen... het verengt en reduceert onze veelzijdigheid. Literatuur is inderdaad niet gebaat bij hokjes, en moet zich daartegen zelfs onverzettelijk verzetten.

Micheline Baetens

www.notenboom.be
www.zelfzorg.be

Maurice Vandebroek - 24/01/05

"Laten we dus maar voor eens en voor altijd komaf maken met die opdeling in leeftijdscategorieën en de literatuur alleen nog indelen in 'goed geschreven' en 'slecht geschreven' boeken."

Dat is kort door de bocht. En wie bepaalt dan welke boeken goed en welke boeken slecht geschreven zijn? Is het niet aan iedere individuele lezer om uit te maken of een boek de moeite waard is of niet?

Wat mij betreft zijn er in ieder geval praktische voordelen verbonden aan de indeling in leeftijdscategorieën. Het feit dat sommige mensen boeken voor kinderen minder waard(ig) vinden dan boeken voor volwassenen wordt niet uit de wereld geholpen door die indeling op te geven. Daar is een mentaliteitsverandering voor nodig.

En hoe je die mentaliteitsverandering op gang kunt brengen, al sla je me dood.

jeroen - 25/01/05

Voor mij is de indeling in kinderboeken en boeken voor volwassenen erg nuttig. Niet dwingend, maar handig. Voorbeelden uit mijn praktijk:

- Ik lees soms kinderboeken en schaam me daar absoluut niet voor.
- Toen ik een jaar of twaalf was en de kinderafdeling van mijn bieb samen met mijn zus uit had (we lazen allebei erg snel en namen iedere 14 dagen elk 7 boeken mee die we ook van elkaar lazen), kenden de medewerksters ons en mochten we met onze eigen pasjes gewoon volwassenenboeken lenen.
- Ik merkte het verschil tussen a, b, c, en volwassenen goed. Ik waardeerde dat verschil. Toen ik de b-leeftijd had, nam ik hooguit één c per keer mee, omdat ik die gewoon nog minder leuk vond.
- Ik heb een kind van 3, als ik met haar naar de bibliotheek ga en ik neem AK mee, in plaats van AP, dan moet ik erg veel uitleggen. Ze vindt die boeken minder leuk.

Kortom: de indeling is voor kinderen, niet voor volwassenen.
De categorieën zijn nuttige deuren naar volwassenheid. Eenmaal gepasseerd, kun je terug; maar de eerste passage is iets wat met de nodige zorg (en eventueel ceremonieel) moet geschieden.

max d. - 25/01/05

Wat een hoop lariekoek. Ik zit hier met mijn zoontje van ruim twee op schoot te lezen in de avonturen van kabouter Hummeltje. Wel ik kan u vertellen dat mijn zoontje het erg leuk vindt, maar ik vind er als volwassene geen bal aan. Er zijn gewoon kinderboeken en schrijvers die boeken voor kinderen schrijven. En die kunnen best heel goed schrijven. Maar aan mij is het even niet besteed.

Johan Nijhof - 28/01/05

Schrijven kán alleen relevant zijn voor een doelgroep. Elke vorm van communicatie heeft immers naast een zender een ontvanger nodig. Hoe nauwkeurig die afgegrensd moet zijn is een tweede, maar een doelgroep zal er altijd zijn.

Wie zijn kleuters voor het slapen gaan Célan voorleest, zal spoedig enige verveling opmerken. Hetzelfde zal een literair geschoold publiek ondervinden, als de gastspreker wil doordringen in de diepere betekenislagen van b.v. “Wipneus en Pim op Muggeneiland” door B. van Wijckmade, pseudoniem van de Maastrichtse pater Bruno van der Made, van de congregatie van de onbevlekte ontvangenis, hetgeen toch allemaal uitermate intrigerend klinkt. De uitsluitende doelgroep van de brave pater was nu eenmaal het jonge kind.

Wellicht was het een extra verdienste van Homeros dat hij schreef voor alle leeftijden, althans jong en oud, maar het kan Ingeborg Bachmann niet worden aangerekend dat zij in haar “Zikaden” een eiland neerzet dat aanzienlijk meer “eilandheid” bezit dan Muggeneiland en daarmee tevens ongenietbaar is voor de kleintjes, wat dus niet geldt voor Ithaka.

Willy Schuyesmans zal ons toch niet wijs willen maken dat leeservaring en interesse weinig of geen verband houden met leeftijd? Wat hij stelt over het ontbreken van muren tussen kinderen en volwassenen is zeker juist, maar dat komt omdat het kind, en met name de specifieke behoeften van het kind nog niet waren ontdekt. Men zegt wel dat het kind als psychische entiteit nog niet bestond. Bepaald geen situatie om heimwee naar te hebben.

Van zijn rijtje kinderklassiekers als Don Quichote, Gullivers reizen, Moby Dick, Huckleberry Finn, De negerhut van Oom Tom en zelfs Alice in Wonderland is voor mijn gevoel alleen Huckleberry Finn min of meer een jongensboek. Alice in Wonderland als kinderverhaal zien kan alleen door de bril van onze tijd, ook al is het in eerste instantie door de logicus Lewis Carroll als sprankelend nonsenseverhaal verteld aan een 10-jarige Alice, maar met zijn collega’s als geamuseerde toehoorders.

Men kan vrijwel elk werk als het moet verdonaldducken, rauwdouwen in thema en uitwerking tot er alleen enkele herkenbare motieven zijn overgebleven en het gemeenschappelijke cultuurgoed is teruggebracht tot Disney-figuurtjes. Een échte kinderklassieker, zoals het bijna een eeuw oude “The wind in the Willows” (Kenneth Grahame, 1908), dat tot het cultuurgoed van het voltallige Britse volk behoort, maar wel echt voor kinderen is geschreven al komt er geen kind in voor, staat niet bloot aan dat gevaar.

Ik heb dan ook moeite met zijn woordkeus “evolutie” waar het de Harry Potterhype betreft. Nu heb ik juist daarover zelf lovende woorden gepubliceerd, maar het blijft bij uitstek kinderliteratuur, in dit geval heel goede, die ook mee-evolueert met de leeftijd van de hoofdpersoon, en die volwassenen alleen boeit door de fenomenaal uitgewerkte boek-overstijgende plot en de geestige, onze wereld parodiërende uitwerkingen van de tovenaarswereld. Terwijl het voor kinderen karaktervormend kan zijn, is het voor de afdalende volwassene hooguit vermaak.

oma leen - 1/02/05

mijn devies: niet zeuren, moet gebeuren.
Sorry, maar is de discussie niet wat vermoeiend en inhoudloos?
We kunnen de tijd beter aan lezen besteden! En iedereen kan bij ons lezen wat hij/zij - op dat moment- leuk vindt. Soms is het taaie koek, soms luchtig als geklopte room. Je eet toch ook niet altijd zware kost of lichte hapjes?
Je moet je 'goed voelen' bij het lezen ( en bij het eten, werken enz). Da's de sleutel tot geluk.
Het beste iedereen!!!

Annemieke - 2/02/05

Ik heb deze week nog genoten van 'Mariken' van Peter van Gestel. Daarna heb ik het aan mijn zusje van 12 gegeven en die heeft er ook van genoten. Zij vindt het trouwens heel vervelend, dat ze in de bibliotheek alleen maar b- en c-boeken mag lenen; geen 'volwassenenromans'.
Maar dan gaat het om jeugdboeken. Wat kinderboeken betreft, dan heeft Max d. gelijk over kabouter Hummeltje.

Anton Claessens - 15/02/05

Ik heb alle reacties met interesse gelezen. Dat is best leuke lectuur. De verschillen in smaak van mensen zijn enorm groot. Ik wist dit wel, maar telkens opnieuw moet ik me dat weer realiseren. Te gemakkelijk ga je (beter; ga ik) ervanuit dat iedereen grosso modo gevoelsmatig en intellectueel op eenzelfde lijn zit. Dat is niet het geval. De een wil boekenhokjes, de ander niet, de één wil lekker griezelen, een ander wil meegesleept worden door de verbeeldingskracht van de auteur of door zijn of haar taal. Ik lees elk boek dat ik op een of andere manier aantrekkelijk, interessant of boeiend vind. Ik laat me leiden door recensenten, maar ook door ter zake kundige boehandelaren. Gelukkig zijn die er nog steeds. Zo heb ik onlangs van Lewis Caroll 'De avonturen van Alice in Wonderland' herlezen in de sublieme vertaling van Nicolaas Matsier en met reuzepret gelezen het in sprankelend Nederlands geschreven en geestig geïllustreerde boekje van Joke van Leeuwen over Nederlandse taal: 'Waarom een buitenboordmotor eenzaam is'. Beide zijn voor mij boeken voor kinderen en andere mensen. Voor mij geen hokjes.

Willy Schuyesmans - 16/02/05

Tijd om zelf weer even tussen te komen. Ik heb al jullie reacties met veel belangstelling gelezen. En ja, natuurlijk hoef je Célan niet aan kleuters voor te lezen en - al ken ik het boek niet - ik wil best geloven dat 'Kabouter Hummeltje' niet te pruimen valt. Het enige wat ik wilde zeggen, is: neem als lezende volwassene af en toe ook eens een goed kinder- of jeugdboek ter hand. De longlist van de Gouden Uil Jeugdliteratuur (www.degoudenuil.be) kan daarbij misschien een leidraad zijn. Wedden dat je verrast bent?

Maurice Vandebroek - 17/02/05

"De longlist van de Gouden Uil Jeugdliteratuur (www.degoudenuil.be) kan daarbij misschien een leidraad zijn."

De shortlist ook. 'Waarom een buitenboordmotor eenzaam is' van Joke van Leeuwen mag de jeugdliteratuurprijs van De Gouden Uil voor mijn part winnen. De gewone literatuurprijs ook, eigenlijk.

En ja, ik heb ervoor gestemd, en ondanks mijn gevorderde leeftijd mocht ik toch een stem uitbrengen voor een jeugdboek. Mooi zo!

Johan Nijhof - 17/02/05

Om een of andere reden lijken de Britten opmerkelijk gezegend met uitstekende kinder- en jeugdliteratuur, en dan hebben ze zelfs ook nog Roald Dahl, die zijn oeuvre ondanks een Noorse achtergrond in het Engels heeft geschreven.
Men kan niet vragen: waarom hebben wij dat niet?, want we hebben wel degelijk toppers, van Dick Bruna’s Nijntje, Annie Schmidts Jip en Janneke tot Minoes, werk dat echt zijn plaats in de wereldliteratuur verdient, maar het zijn uitschieters onder een voetvolk dat niet boven het maaiveld komt.

Ook is opmerkelijk, dat klassiekers in de jeugdliteratuur hier maar geen klassiekers willen worden. Wat te denken van Leonard Roggeveen, met zijn onvergetelijke Bram Vingerling? “Het geheim van het oude horloge” (1928) zou de hedendaagse jeugd toch ook een gaaf boek vinden? Waarom wordt het niet in ere gehouden en gretig herdrukt, zoals buitenlandse klassiekers?

Johan Been, met zijn Paddeltje-cyclus (Paddeltje 1908) lukt het blijkbaar wel een beetje. Ook hij had zich niet geheel beperkt tot jongensboeken, maar de ouderdom van zijn werk (hij overleed in 1930) maakte in Nederlandse ogen een aggiornamiento nodig. Wel, dat was bij de zielsverwante Henk van Delden in goede handen.

Maar het meeste hedendaagse blijft flets. De al bijna klassieker “Kruistocht in Spijkerbroek” van Thea Beckman is een geslaagd boek, zeker. Maar het heeft vooral een goede plot. De schildering van middeleeuwen, steden, gewoonten blijft nogal vlak. Of valt mij als mediëvist dat alleen maar op?

Vergelijk dat eens met Monica Furlong’s Juniper (Ned: Heksenkind) of de ijzersterke jeugdroman “Two of Red and Two of Blue” 1955 van Marjorie Phillips (NL: Het geheimzinnige wachtwoord), en leer daaruit wat spanning is.

In ons land wordt de treurnis van Paul van Loon zelfs bekroond door een kinderjury! (1998), en dat lijkt me alleen maar een bewijs dat de smaak vergroofd is of het betere, dat er toch wel is (b.v. De Vuurman van Anton Quintana), niet is herkend.

hakim - 27/09/05

hallo beste mensen,

ik wil graag met mensen nederlands praten. ik woon in amsterdam.
ik kom in nederland voor studieren en ik ben alleen. ik zoek vrienden met hun nederlands praten.

ik hoor graag van uw.

groeten van hakim
a.hakim-21@hotmail.com

Amber C. - 29/09/05

Hallo allemaal,

Ik denk dat hokjes heel handig kunnen zijn. Het probleem is volgens mij alleen dat die hokjes niet zo makkelijk de trekken zijn. Want wanneer is een boek een jeugdboek of een boek over wiskunde, en waneer een boek over psygologie? (Ik heb 'het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht' gelezen, en ik denk dat het in alledrie in te delen valt, hoewel ik nog minder weet over psygologie dan over wiskunde. Sorry dus als dit een stom voorbeeld is.)
Ik vind het heel prettig dat de boeken in de Centrale Biebliotheek Utrecht ook ingedeelt zijn in genres, omdat ik soms zin heb in een boek over school en soms een fantasy-boek. Maar Harry Potter zou best allebij kunnen zijn. (Harry Potter is toch wel overwegend fantasy, he?)
Ik heb dus niets tegen hokjes, zolang de grenzen maar overschreden kunnen worden. En volgens mij kan dat. Ik ben 14 en ik heb in ieder geval nooit gemerkt dat ik geen boeken van de volwassene afdeling mag lenen. Zelfs als dat wel zo is: Ik doe het al sins ik 10 ben, en niemand zegt er wat van.

groetjes, Amber

PS Ik denk dat ik als volwassene nooit met een volwassene exemplaar van Harry Potter betrapt zou willen worden. (Hoewel de kaften wel mooier zijn. Ha! In elk geval die van de Engelse uitgave.)
Nee, het maakt mij eigenlijk niets uit. Het blijft het zelfde boek. Als de kinderversie duurder is, koop ik toch mooi liever die voor volwassenen.

PPS Ik heb net gelezen dat uitgeverij Lemniscaat een serie boeken start die heet: Lemniscaat in between. Dat zijn volwassene-boeken die ook geschikt zijn voor jongeren. Het is bedoelt voor mensen die net tussen de hokjes van volwassene en jeugdboeken in zitten, of ze nu 11 of 16 zijn op dat moment. (Dat laatste heb ik er zelf van gemaakt.) Omdat die mensen volgens Lemniscaat gemiddelt 14+ zijn (dat zeggen ze ook niet letterlijk), schrijven ze dat het de bedoeling is dat die boeken op de jeugdafdeling komen.

(bron: De Lemniscaatkrant)

Jenneke Groeneveld - 1/05/07

De opmerking van Johan Nijhof over Johan Beens 'Paddeltje' viel bij mij in goede aarde. In 2008 zal Paddeltje zijn 100ste verjaardag vieren en om dat feit niet onopgemerkt te laten passeren, hebben we een Johan Been Stichting opgericht. Is Johan Nijhof bereid met mij over Paddeltje van gedachten te wisselen. Ik geef er de voorkeur aan dit per email te doen.

Jenneke Groeneveld, secretaris van de stichting
jgroeneveld2001@hetnet.nl