Jac Aarts - 26/09/07

Vreemd eigenlijk dat Hugo Brandt Corstius de liefde voor de taal niet van zijn vader meegekregen heeft ! Ik heb in het begin van de jaren zeventig nog college gevolgd bij zijn vader, Jan Brandt Corstius, en dat was een verademing vergeleken met andere opleidingen op deze gebieden. Hij was toen hoogleraar vergelijkende literatuurwetenschap in Utrecht. Zelden heb ik iemand meegemaakt met zo'n enorme kennis van de wereldliteratuur (en trouwens ook van allerlei andere zaken als politiek, socialisme, humanisme, architectuur enz. ez.). Talloze manifestaties van kunstenaars van bv. het dadaïsme heeft hij nog zelf meegemaakt. Hij wist er ook met veel verve over te vertellen. Liefde voor de literatuur ? Ik kreeg het van Jan BC, een man met een ruime blik en een enorme tolerantie. Hij had veel begrip en respect voor meningen van anderen, vooral ook als hij het er niet mee eens was.

Johan Nijhof - 26/09/07

HBC valt ons lezers lastig met de vraag of de term neerlandicus in 1930 al in gebruik was. Het antwoord is ja. (neerlandist was toen een politieke term voor “Nederlandsche gezindheid”, de toenmalige meute van Wilders). Waarom zoekt hij dit nu zelf niet even op? Hij kan toch redelijk met de computer uit de voeten?

En inderdaad, Chomsky begon met enkele vreemde ideeën, zoals de koppeling van het reëel bestaan aan de grammaticaliteit van een taaluiting. “Colorless green ideas sleep furiously”. Alsof de politiek daar niet wekelijks bewijzen van geeft! De duivel hale hem.

Die hele wiskundige bemoeienis met de taalkunde heeft ons tot dusver bar weinig opgeleverd. Na de “ST”, de “EST” en de "REST (revised extended standard theory)", die ook de toets van de zelfkritiek niet doorstond, zijn we nu weer zo goed als terug bij af, met kreten als "grammatica bestaat niet”. “Hier steh ich jetzt, ich armer Tor, und bin so klug als wie zuvor”, om met Goethes Faust te spreken.

Maar daarom zal de Nederlandse taal ook altijd fris en nieuw blijven, en onze liefde en verliefdheid meer dan waard.

Theo Bakker - 27/09/07

Hugo Brandt Corstius is niet bang voor Engels. Hij is dus 'taalweerman', iemand die geniet van hoe alles groeit en woekert met een afkeer van 'taaltuinieren' die hun bepaalde planten niet willen laten overwoekeren.

Dit is natuurlijk een karikatuur, maar in Nederland zijn er veel meer weermannen dan taaltuinieren. Greetje van den Berg, ooit voorzitter van de Taalunie zei dat je een taal moet onderhouden. De Fransen proberen dat, wij Nederlanders nauwelijks, op het irritante gesleutel aan de spelling na. Wij voelen ons modern, omdat we ongebreideld Engels overnemen. Maar eigenlijk waaien we gewoon willoos met de heersende wind mee. En creatief is het dat overnemen al helemaal niet. Vertalen dwingt je over de inhoud na te denken, maar dat doen we liever niet. We zijn slechts dol op nieuwe, Engelse etiketjes.

Moet Brandt Corstius dan niet lachen om die Nederlanders die zich als zwijmelende pubers alles en nog wat een Engelse naam geven, zoals onlangs het 'Dutch Teacher College'? Of moet hij daar toch een beetje om huilen?

Margreet - 27/09/07

Geachte Heer Brandt Cortius,

Deze zin loopt wel maar ik snap haar (hem) niet: "Ik schaam me voor de examens in Turkije en Marokko voor mensen die naar hun familie in Holland toe willen."

---

Moderator / Ben Salemans:
Ik versta die zin zo, dat in Turkije en Marokko mensen (taal)examens moeten doen als ze naar Nederland (Holland) willen komen om zich in Nederland te vestigen (om zo bij hun familieleden in Nederland te kunnen wonen).

janien - 28/09/07

Spellingruzies, angst voor het Engels ... ik voel met u mee, mijnheer Hugo Brandt Corstius met de indrukwekkend beroemde naam. Ik wist niet eens dat u als beta-man verliefd werd op het Nederlands! Ik voel met u mee, minstens even verliefd als ik ben op het Nederlands! Al moet ik meteen bekennen dat ik een alfavrouw ben met als vakken Nederlands en Duits. U zult mijn reactie hier dus wel met een scheef oog bekijken ... Tant pis.

Ik betrap er mezelf op dat ik sinds ik ben beginnen bloggen zoveel Engels gebruik in mijn Nederlandse tekst. En eigenlijk doe ik er bewust niets aan om dat Engels te 'weren'. Soms bekruipt me de vraag: zou ik niet beter mijn best moeten doen om meer Nederlands te gebruiken? Maar bloggen is bij mij een soort van écriture automatique, een vorm van sneldenken en spontaan schrijven. Ook veel Engelse woorden borrelen daarbij op en deleten (schrappen) en herschrijven kosten me veel te veel tijd ... Het is dus niet omdat ik tegen het Nederlands ben of mijn best niet wil doen om een verzorgd Nederlands te presenteren, of dat ik dol ben op alles wat Engels is en als een zwijmelende puber mee wil drijven op een trend. Neen. Het Engels overkomt me gewoon en ik werk het niet weg.

Nog iets: ik kom enorm veel spellingfouten tegen in Nederlandstalige blogs. Als leraar Nederlands span ik me in om zo correct mogelijk te spellen ... maar ik heb het opgegeven om me druk te maken over de fouten van andere bloggers. Wie ben ik? Voor mij primeert de content (inhoud) op de spelling. Een blogger die ik al eens voorzichtig op een herhaaldelijk terugkerende werkwoordsfout wees, floot me terug met 'dat hij er niet zo mee zat, met die spellingvragen - of witte of groene ... Of je internet nu met of zonder hoofdletter schreef, dat vond hij helemaal niet belangrijk. En terecht. Ik doe het nooit meer: met dat leraartjeswijsvingertje andere schrijvers 'terechtwijzen'.

Leve het levende Nederlands van vandaag de dag - authentiek, fris en fruitig - met of zonder Engels, met of zonder al te veel hoofdletters e.a. soorten fouten! Leve het contact en de communicatie met veelsoortige gebruikers van het Nederlands, taalkrachtigen en minder taalkrachtigen!

Met vriendelijke groeten

janien

Daniël Mantione - 29/09/07

Helaas staan de grammaticaboekjes over het Nederlands vol met de "oude grammatica" en niet de "nieuwe grammatica" waar HBC het over heeft. Toch is het buitengewoon interessant om het Nederlands vanuit de informatietheorie e.d. te bekijken, wat mij betreft mag daar meer aan gedaan worden.

Ik ben het overigens met HBC oneens dat we over "oud" en "nieuw" moeten spreken, het gaat hier niet om een nieuwe visie die de oude vervangt, maar om een andere blik op de materie die complementair is aan de traditionele blik.

Daniël Mantione - 29/09/07

Leenwoorden kunnen goed zijn voor een taal, maar taalpurismen ook. Beiden zorgen voor nieuwe woorden voor nieuwe begrippen, nodig om de taal geschikt te houden voor het bespreken van nieuwe ontwikkelingen.

De invloed van het Engels op het Nederlands gaat veel verder dan nieuwe woorden voor nieuwe begrippen alleen. Feitelijk wordt geprobeerd de bevolking te verengelsen, via de media, het onderwijs en het bedrijfsleven. Dat laat niet alleen een spoor na op het dagelijks taalgebruik, maar ook op de woordenschat die de gemiddelde Nederlander kent.

Proefje: Een wetenschappelijk artikel wordt in de regel vooraf gegaan door een "abstract". Wie hier kent het Nederlandse woord daarvoor nog?

Wie noemt dit taalverrijking?

Erger is echter dat de hoeveelheid beschikbare Nederlandstalige lectuur op een hoog technisch niveau schrikbarend daalt. Daar kan zelfs een weerman niet blij mee zijn...

BoRo - 5/10/07

Ik denk, dat het nu net de sterkte van het Frans is, wanneer ze hun taal zuiver (on-engels) willen houden.
Daar kunnen we nog wat van leren, waar hebben we onze eigen taal voor ?

Frans Vermeulen - 6/10/07

De liefde voor het Nederlands van Hugo Brandt Corstius - 21/09/07:

- "lijkt" er één te zijn van de zorgeloze verbruiker, gebruiken en voor de rest wegsmijten.
- één van de vrije liefde zonder enige verantwoordelijkheid, gebruiken en wegsmijten.

"Waarom ben ik geen Nederlands gaan studeren?" schrijft hij, maar als ik naar zijn webstek ga, zie ik dat hij in Amsterdam "algemene talen" gestudeerd heeft en nu nog werkzaam is aan die" universiteit" in ... "algemene taalwetenschap". Tja, als men aan de "universiteit" van de hoofdstad van Nederland "algemene talen" kan leren en er in die afdeling verder kan blijven werken -en dat allemaal zonder Nederlands te willen leren- dan is het niet verwonderlijk dat het Nederlands er in Nederland zo belabberd voor staat. En dan maar leuteren over "dé voorbeeldfuncties"!

Hij geniet er nu blijkbaar nog van: "Het leek me onwaarschijnlijk dat de mooiste boeken in het Nederlands geschreven waren", nochtans kon hij beter weten met een vader als "Neerlandicus" in de "Nederlandse literatuur" en een liefde voor het Nederlands vanaf zijn geboorte??

Geen wonder dat minister van Cultuur Brinkman geen staatsprijs wilde uitreiken aan een schrijver die "het kwetsen tot instrument gemaakt heeft". Het is zeer de vraag of Corstius een meerwaarde betekent voor Taalschrift; naar mijn bescheiden mening hoort hij als gangmaker wellicht beter thuis in een tegen-Nederlands tijdschrift onder de slagzin "Weg met onze taal".

Johan Nijhof - 6/10/07

De formulering van HBC “de examens in Turkije en Marokko” zou het misverstand kunnen voeden dat het met name om mensen uit deze landen gaat, die de toegang tot Nederland wordt bemoeilijkt. Het nieuwe “beleid” treft echter ook b.v. Amerikanen, Argentijnen, Brazilianen en nota bene Surinamers. Het spreken van een grote taal als Engels, Spaans, nr. 5 op de wereldranglijst Portugees, en zelfs een in zeer geringe mate afwijkend Nederlands als moedertaal, allemaal officiële talen van de EU dus, is genoeg om de xenofobie van Nederlandse ambtenaren op volle toeren te laten draaien.
Het oorspronkelijke motief voor die belemmeringen, het stuiten van een ongelimiteerde toestroom in een economie met een krap arbeidsaanbod, is verschoven naar een vage vreemdelingenangst, die met name ook studenten treft: € 7.000 aan collegegeld per jaar (per 2008!) is voldoende om de vraag onaanvaardbaar te doen afnemen. Onaanvaardbaar alleen al omdat het haaks staat op de ambitie van kenniseconomie te willen zijn, maar uiteraard ook uit menselijk oogpunt.

Scietcat - 7/10/07

Ik kan best begrijpen dat iemand als Hugo Brandt Corstius "verliefd" is op het Nederlands maar ik ben dit als oude Vlaming niet !!!
Gezien mijn gezegende leeftijd (77) heb ik reeds VIER "nieuwe" spellingen meegemaakt (wat was er eigenlijk mis met de oude spelling ?), en ik kan bepaalde woorden met "c" of met "k" niet meer schrijven zonder mijn Groen Boekje (het 2de ) ! Om maar te zwijgen over de tussen-n in pannenkoek en aktetas !
Het veranderen van de schrijfwijze is niet een teken dat een taal leeft; dit wil zeggen dat de taal niet volwassen is. Het Frans, het Duits en het Engels veranderen niet, op enkele kleinigheden na en dat zijn moeilijker talen dan het Nederlands. Men leert de grammatica en de spelling éénmaal uit het hoofd en je bent goed voor gans je leven.
Het tweede probleem waarover ik het wil hebben is dat onze Waalse vrienden, gezien hetgeen voorafgaat, met tegenzin onze taal leren , met het resultaat dat het Engels als tweede taal in Wallonië het Nederlands heeft voorbij gestoken !!!
Het derde probleem en dit is vooral een Belgisch probleem, men hoort zo weinig goed Nederlands in de omgang. Ieder dorpje, iedere stad heeft hier zijn eigen streektaal, waarvan niet afgeweken wordt. Ik heb Waalse vrienden gehad (uit Luik) die jaren Nederlands gestudeerd hadden en toen zij in Oostende kwamen wonen hen rechtuit gezegd werd om "Ostens te leiren".
Ik vrees trouwens dat het Nederlands op den duur toch zal verdwijnen, ten gunste van het Engels of het Frans. Trouwens worden er niet reeds bepaalde colleges in het Engels gedoceerd aan Nederlandse universiteiten ?
En mijn persoonlijk voorkeur gaat dan wel naar het Frans en niet naar het Engels want hoe ga je "Je maintiendrai" vertalen in het Engels ?

alexandra - 8/10/07

Hugo Brandt Corstius en Scietcat hebben gelijk. Door al die spellingsveranderingen zie je door de bomen het bos niet meer en kom je op zijpaden terecht.
Spelling heeft volgens mij weinig met taal te maken. Zij is een bijzaak, een conventie. Spelling staat tot taal als tafeldekking tot het nuttigen van een smakelijk bereide maaltijd met vrienden. Of je dat laatste nu met een vork + mes of met een lepel doet, en of de vork/lepel rechts of links van het bord staat, is dan niet belangrijk. Het doet geen afbreuk aan de smaak van het eten noch aan het genoegen van het samenzijn.
Ooit hebben we afgesproken dat we de klanken (onderstreept) van de taal waarin wij communiceren op een bepaalde manier via het Latijnse alfabet zouden weergeven. Spelling is dus slechts een afspraak en als je die afspraak telkens verandert weet je niet meer waar je je aan houden moet.
Bovendien zien goede boeken die in de 'oude' spelling geschreven zijn er voor een scholier nu zo verouderd en onappetijtelijk uit en dat is erg jammer.
De nieuwe spelling verdoezelt ook de herkomst van woorden. Bij het lezen van 'alfa' zie je niet meer waar het woord vandaan komt. Bij 'alpha' herken je de Griekse afkomst.

Daniël Mantione - 8/10/07

Nee, niet bepaalde colleges. Knarsentandend moet ik melden dat het merendeel van de opleidingen hier tegenwoordig Engelstalig is.

Johan Nijhof - 12/10/07

Op dit ogenblik hebben we een minister van Onderwijs en Wetenschappen die, zoals uit zijn uitlatingen deze week kan worden opgemaakt, absoluut niet de meerwaarde inziet van een betoog in eigen taal, aangezien hij zich “blijft verwonderen over het vele tolken” in de EU-organen. Óf zijn eigen Engels is niet alleen vlekkeloos, en hij kan zich ook niet meer voorstellen dat dit bij anderen minder zou kunnen zijn, óf hij is simpelweg buitengewoon onbenullig en naïef, zodat hij het belang van taal en een optimale communicatie helemaal niet ziet. Gezien mijn eerdere ervaringen met politici ben ik zo vrij tot het laatste te neigen.

Tevens hoorde ik van diverse cliënten, dat de IND hen had meegedeeld, persoonsdocumenten in de toekomst alleen in het Engels vertaald te willen hebben, en dat er zelfs een brief met die eis was uitgegaan (Dit is uiteraard in strijd met de wet, maar daar zit die dienst nooit zo mee).

Nederlands zit, zoals ook Mantione al signaleerde, dus wel degelijk in de hoek waar de klappen vallen, en bezorgdheid daarover is niet iets om weg te lachen.
Met verbazing zie ik ook bij mijn tolkwerkzaamheden, dat er veel immigranten zijn (bij mij gaat het dan om in Duitsland woonachtige allochtonen, die daar zijn opgegroeid en noch hun moedertaal, noch hun omgevingstaal in de verste verte beheersen. M.a.w.: er is al een generatie immigranten, die geen enkele taal meer tot hun beschikking hebben. In Nederland en België zal dat vast niet anders zijn.

Het lijkt mij een combinatie van meerdere factoren, die tot deze catastrofe leidt.
Die is af te wenden bij 1) een onderwijs van voldoende kwaliteit, 2) een tenietdoen van de segregatie die zich nu voordoet, waarbij grote groepen in Nederland (vooral vrouwen) in het dagelijks leven helemaal geen Nederlands nodig hebben. Hun leven speelt zich nog helemaal af in de meegebrachte taal, die spreken hun buurtwinkelier, hun buurvrouwen en hun kinderen (die in de contacten met school wel tolken). Zelf spreken zij dus een mengeling van Nederlands met tal van vreemde invloeden, maar reeds een Pidgin-Nederlands, met een sterk versimpelde grammatica.
De laatste factor 3) is het totaal ontbreken van emancipatie bij grote groepen.
De contacten in het Nederlands naar buiten toe, zijn niet de zaak van de vrouwen. Daarbij ontstaat voor de mannen trouwens in snel tempo een soort "patronaat". De hulpelozen maken zich in snel tempo afhankelijk van derden, die daar aanzien aan ontlenen, maar uiteraard ook profijt van trekken.
Nederland gaat onverdroten door met het vertalen van informatie in vaak de verkeerde taal. Arabisch is minder nodig dan Berbers. Naast het Turks is Koerdisch in vele gevallen een taal die veel beter beheerst wordt

Daniël Mantione - 15/10/07

@Johan

Helemaal mee eens. Er woekert inderdaad een soort "pidgin-Nederlands" door het land. Normaal houdt een sturende werking van het spraakmakende deel van de bevolking (media, onderwijs) dat in bedwang.

Met een migrantentaal thuis, MTV als lijfzender en Engels in het klaslokaal ontbreekt een sturende corrigerende werking, in tegendeel, er is een sturende werking naar onzuiver Nederlands.

Frans Vermeulen - 18/10/07

Krudzlo - 17/10/07. Als dit zogezegd "Levend Nederlands" geen bijgestuurd Nederlands mag zijn, zitten we met een levensgrote losgeslagen verloedering opgescheept die nu al bezig is de maatschappij onverbiddelijk te ontwrichten!

Het Nederlands moet zich integendeel blijvend herbronnen aan zijn "Oude Nederlands" dat een eeuwenoud Nederlands is van een gebied dat vele malen groter is dan het huidige Nederland en met een geestelijke draagkracht die altijd toonaangevend geweest is in de wereld van de wetenschappen en de algemene beschaving. We moeten stoppen met de lamlendige bekrompenheid dat het Nederlands schatplichtig is aan de vreemde veroveraars, van Romeinen, Fransen, Duitsers tot Engelsen (We moeten ook stoppen met onze volle zustertaal, het Afrikaans, prijs te geven; die pakweg vijftien miljoen beschaafde Afrikaanssprekende mensen aan het Zuidelijk Halfrond kunnen ons veel voordeel bijbrengen op taalgebied). Bekrompen liefde is valse liefde! Liefde moet daarentegen grenzeloos én behoudend zijn of anders is ze gewoon waardeloos en is de verliefdheid alleen maar kalverliefde!

Johan Nijhof - 18/10/07

Kruzdlo probeert blijkbaar te reageren op mijn stukje. De situatie van de patiënt is echter ernstiger dan hij beseft, want ík snap er geen bal meer van.
Wat is in vredesnaam “de verfijnde burger”? Moet deze nu wel of niet bijsturen, met andere woorden: ligt zijn kritiek besloten in de eerste zin, richt die zich op het geen zin meer hebben? Maar dan: K. meldt zelf ook geen zin te hebben in de "sturende verfijnde burger”. En dan weer: deze (vaak met air beladen) burger trekt zich liever terug (achter een muur van stijlbloempjes). Volgt u het nog? Waar is hier enige logica te ontdekken?
Zuchtend incasseert de neerlandicus in mij twee valse vergelijkingen achtereen: “met air beladen” Wat weegt lucht nu helemaal? En "een muur van bloempjes”. Welke wegen een levend Nederlands in de toekomst zal inslaan, deze zinnen zullen altijd krom blijven klinken.
En is het ook niet wat middeleeuws onhandig om staande een boek over te schrijven?

Daniël Mantione - 18/10/07

Ik zou niet over het "Oude Nederlands" praten maar domweg over het Algemeen Beschaafd Nederlands. Dat, indien het voldoende wordt beoefend in dagelijkse situaties thuis op school en in de media, is wat de sturende werking hoort te hebben om het ontstaan van wat wij hier "Pidgin-Nederlands" gedoopt hebben in bedwang te houden en bij te sturen.

Daniël Mantione - 22/10/07

@Krudzlo: Nu heb je uitgelegd waar je je brabbel vandaan gehaald hebt, maar je bent niet inhoudelijk op het betoog ingegaan. Mag ik je verzoeken ... ?

Johan Nijhof - 25/10/07

Nee, het antwoord van Kruzdlo moge mooi zijn, want Eddy du Perron had wél een fraaie stijl, maar het is in geen enkel opzicht een antwoord op mijn verzoek (en dat van Mantione) om verduidelijking.
Zonder elkaar te begrijpen is er geen debat mogelijk.
Nederlanders wordt vaak hun (botte) directheid verweten, maar ik vind dit eeuwige vluchtgedrag eigenlijk zeer verwijtbaar.

Jantje trammelantje - 8/06/08

Ik kan er met mijn (misschien bekrompen) koppie niet bij dat we het Engels zo aan de kant weten te schuiven. Een fenomeen die vaker voorkomt in Nederland hoewel op dit moment de media en de globalisering sterker zijn dan ooit. die versterken het effect. Dat is het verschil. Ook kampt Nederland volgens mij met een soort identiteitsprobleem. Trots zijn op je land of taal is eerder iets ''extreems'' of ''lachwekkends''. Oke, ikzelf beheers het Nederlands niet altijd tot in den puntjes zoals het zou moeten maar deze ontwikkelingen baren me zorgen. Als een volk ''los'' geraakt en gaat zoeken is het resultaat altijd één die voor misschien wel een onnodige verandering zorgt. Waarom veranderen als het niet persé hoeft? Men heeft altijd wel een (vaak een liberalistische) smoes om het Engels in Nederland goed te praten maar ik weet dat dat en graadmeter is voor hoe het volk naar zichzelf kijkt. Dit vind ik dan ook een grotere ramp dat het niet goed om kunnen gaan met spelling. Misschien ook omdat een foute spelling (tot zekere hoogte) wil zeggen dat onze taal heel erg flexibel is. Daarom hecht ik niet zo heel veel belang aan of het nou goed of fout is geschreven mbt tot oud of nieuw nederlands. Maargoed dat men een grote liefde heeft voor het Nederlands is volkomen terecht naar mijn mening en daar mag je je ook hard voor maken. Ook vind ik dat scholen dit veel meer mogen uitdragen dan alleen het klakkeloos aanleren van een nieuwe taal aan leerlingen.