home > discussie > Ook taal is magie

discussie

Ook taal is magie

Ali Wauters - 8/01/08

“Confronteer de taal met zichzelf en er ontstaat iets magisch, iets toverachtigs dat ons leidt naar ‘het niets dat alles is’ omdat het weigert iets te zijn…” Zo staat Ali Wauters stil bij 31 januari, de Gedichtendag van Nederland en Vlaanderen. Dan mag taal over de hele wereld wat méér zijn dan communicatie. Mogen we toveren met taal of vindt u dat veeleer voorbijgestreefde romantiek?

            ----------

            Sonnet
            (trekker waaraan de taal zich overhaalt)

            Hij heeft haar aangeraakt, met taal betast
            Beknopt verhaalt hij, overhaalt hij haar
            Met enkel een wenk, een teer en wonderbaar
            Begeesterd woord tot ongeloof gelast

            Een smetteloze lettercode krast
            Een korst van over onbedwongen haar
            Verlangen van veraf ontstoken staar
            Waarmee ze jarenlange loom verast

            Er is de zekerheid van wederkeren
            En onderdanig strikt hij zich met zinnen
            En op papier is hij het die bepaald

            Er is de waan waarnaar wij slaafs beweren
            Waaraan hij tilt, hij wil beminnen
            In taal de tijd, ’t bepaalde achterhaald

            ----------

Ik ben geen expert in het vaststellen welke doelen de taal der letteren allemaal dient, of welke middelen ze zich daartoe toeeigent. Daarentegen kan ik trachten te verhalen van wat ze voor mij betekent.
Zoals je ziet, heb ik deze tekst ingeleid met een sonnet.
Een sonnet, omdat het mij een geschikte metafoor lijkt, om er de dubieuze situatie mee aan te geven waarbinnen woorden zich naar mijn gevoel verhouden. Of hoe men via een opgelegde vorm ontsnappen kan aan het concrete van diezelfde vormgevende regels.
Want, is het niet zo dat men bij het aan elkaar rijgen van woorden gedwongen wordt tot het transformeren van de eigen irrealiteit, tot die binnen het kader van het communiceerbare past? En is dit niet een proces waarbij letters als lonten diezelfde verbeelding weer ontsteken kunnen en verrijken met een elan dat de som der delen overstijgt?
Wordt onze mogelijkheid tot abstraheren niet veredeld door de weerslag ervan in woorden?
Ligt in de concrete aard van woorden niet reeds de belofte van poëzie verscholen?
Zoals ook Magritte zich in een kille logica schikte, omdat die zich het beste leende voor de vervreemding die hij zozeer in zijn schilderijen betrachtte.
Wat de taal me leert is dat, om aan haar dwingende karakter te ontsnappen, ze de confrontatie met zichzelf moet aangaan. Ten volle, er is geen middenweg. En op die manier kan ze haar grenzen verleggen, slaagt ze er soms in zichzelf op te heffen en het is dan dat er volgens mij iets magisch ontstaat, iets toverachtigs dat ons leidt naar ‘het niets dat alles is’ omdat het weigert iets te zijn…
Ik heb het over het ongedefinieerde, het vluchtige, over een broodkruimelen spoor.
Ik heb het over een taal die zich meet met de werkelijkheid, om er een draai aan te kunnen geven. Een taal die zich wringt binnen een systeem, en er gaten in wrijft om daardoorheen te ventileren wat er tussen de regels leeft.
Ik heb het over verwondering. Over je steeds bewuster ontnuchteren. Over weten dat er niets vanzelfsprekend is. Het is zoals een Rilke, die erin slaagt te benoemen waarvoor er geen woorden zijn. Het is een zoektocht naar een allesomvattende schoonheid. Het verlangen naar een intensiteit waarvan men het bestaan raadt, maar die men slechts zelden raken kan.

archief

reacties


Wouter Bakels - 11/01/08

Je mag toveren met taal, Ali Wauters,

Maar, vergis ik me, of staan er spelfoutjes in je sonnet ?
En, vergis ik me, of is je sonnet wat moeilijk te begrijpen ?

Missen daardoor de toverspreuken geen effect ?


Peter Kleiweg - 11/01/08

Magie? Erg zweverig, vind ik. Wat moet ik me voorstellen bij lome verassing? Een uiterst trage crematie?

De primaire functie van taal is vergelijkbaar met de functie die het vlooien bij apen heeft, las ik ergens. Het overbrengen van informatie is bijzaak. Wil je vaag en zweverig doen met taal, of wil je concreet zijn? Dat hangt er vanaf: wie wil je vlooien?


Frans Vermeulen - 12/01/08

Bij 'Ook taal is magie' begint de "magie" van daaraf waar de woorden niet meer volledig begrepen worden; die "magie" begint dan haar eigen leven te leiden, waarbij zij -in de gevatte woorden van Ali Wauters - 8/01/08 uitgedrukt- "ons leidt naar 'het niets dat alles is' omdat het weigert iets te zijn...". Het moeilijk achterhaalbare of onbewuste van de "poëzie" staat dan tegenover het wel achterhaalbare of bewuste van de "proza", maar beide vormen van taalgebruik hebben hun ontegensprekelijk nut omdat "poëzie" aldus gevoelsmatige overdracht is in taal en "proza" in hoofdzaak redematige, of anders uitgedrukt: het gevoelsmatige kruipt waar het redematige niet gaan kan.


de duizenddichter - 12/01/08

haal de trekker maar over zo veel je wil
losse flodders zullen niemand raken
schroot in je achterste dat is pas gegil
abstraherend sentiment en andere draken

de duizenddichter



Kruzdlo - 16/01/08


Gevonden op http://www.volkskrantblog.nl/blog/2431

Woorden op een briefje brengen


De dichter sterft onhoorbaar
Als zijn gedicht af is

Hij spreekt dan niet meer
De taal moe geworden
Die schrijft ook niet meer
Die staat stijf gerangschikt
Gevangen op het wit, rij van
Zwart verloren ideeën
Op een eng blad af te wachten
Op hen die het doorgeven zal...

De dichter kan nooit ontsnappen
Aan dit woordgevang waarop hij zinde
Kan stilzwijgend hopen iedere keer
Wat een ander er van vindt
Die ander, die komt nooit te weten
Wat de dichter nu heeft willen zeggen
Die komt niet dichter bij
Dan bij de dichter

Die lei zijn onbedwingbare guigel
Zijn hersenspinsels en gevoel
Onvindbaar mooi verloren op papier

De dichter sterft steeds als hij
Dank u wel
Zeggen kan...


Helderheid, concreetheid of dezelfde hierarchie; wat men belangrijk vindt en niet, die geest is in strijd met de roman. De wereld wordt verduisterd door al die heldere concrete brokken, zegt Milan Kundera.



anoniem- 16/01/08

Beste Ali,

Ik heb respect voor je liefde voor de taal. Je stelt je ook de vraag wat het doel van de letteren is.
Een gedicht - een sonnet - is voor mij iets dat anderen kan beroeren. De dichter tracht zijn emoties te verwoorden en doet de lezers vanbinnen bewegen. 'Being moved' is in vervoering geraken, geroerd zijn. Het moet dus iets 'doen' met de lezer.

Metafoorgebruik en de dikke Van Dale ineenklutsen op vier strofen kan misschien wel imponeren, maar daarom wekt het nog geen emoties op.

Aan hoogdravendheid heeft in feite de toch al gecompliceerde wereld van vandaag geen boodschap.


b.w.hietbrink - 22/01/08

hoy ali;

de taal is altijd zich zelf... ook al brabbel je maar wat... het is vanzelf wat de piepende jongen te zeggen hebben daar waar hen het warme nest hen omkrult. Moeder weet het instinctmatig daar ook zij van de hieper de piep was. Het ligt er maar aan wie wat wil verstaan. "ik ben geen expert in..." lijkt er op dat je je al ergens voor in wil dekken ? Zo-net=sonet als pogen toch ook weer niet...

'alles van waarde is weerloos'
Lucibert alles en niets verklaard
ook al nog zo teer en broos
zelfs de leegte het verzwaard


B.W.Hietbrink - 23/01/08

Geachte redaktie en lezers:
tot mijn onnoemelijk leedwezen de diep droeve eer U kond de doen van deze droeve droeve mare... Het overlijden van Frans Vermeulen...
Tot het laatst aan toe heeft deze nimmer geslepen taaldiamant aan Uw Taalschift bijgderagen....
"ons leidt naar 'het niets dat alles is' omdat het weigert iets te zijn...". Het moeilijk achterhaalbare of onbewuste van de "poëzie" ...een van zijn laaste zinsnede van 12/1/2008 als een bloem er tussen uitgeplukt.

onderstaand condolance gegevens voor U; voor dien aangaande aan zijn naastbijstaande. zijne kinderen... Frans werd 66 jaar.

--Doorgestuurd bericht in de bijlage--From: vermeulen.vastgoed@telenet.be
To: tanghe.peter@skynet.be
Subject: Overlijdensbericht Frans Vermeulen
Date: Tue, 22 Jan 2008 14:53:12 +0100


Beste,

Langs deze weg willen wij vrienden en kennissen die bij vergetelheid
geen rouwbrief ontvingen, vragen dit bericht als kennisgeving te
aanvaarden en eventueel te verspreiden bij mogelijk andere kennissen
van Frans.

Alvast bedankt,

Bart & Maaike Baekelandt-Vermeulen, Hannah, Nathan
Peter & Reinhilde Tanghe-Vermeulen, Lars, Lief.


hietbrink b.w. - 23/01/08

DE HEER
Frans VERMEULEN
echtgenoot van mevrouw Greta VERSCHEURE († 2005)
8880 Ledegem, Moorsledestraat 20, 056/50 06 41
8880 Ledegem, St.-Eloois-Winkelstraat 21, 056/50 05 46
Wij nodigen u uit om samen met ons gelovig afscheid te nemen van Frans
tijdens de uitvaartliturgie in de SINT-PIETERSKERK in LEDEGEM
op ZATERDAG 26 JANUARI 2008 om 10 uur.
Daarna begeleiden wij hem naar zijn laatste rustplaats bij zijn geliefde echtgenote
op de nieuwe stedelijke begraafplaats, Groenestraat in Roeselare.
Rouwbetuiging in de kerk vanaf 9.45 uur.
De gebedswake zal gehouden worden in dezelfde kerk op
vrijdag 25 januari 2008 om 18.30 uur.
Een laatste groet kan gebracht worden in het rouwcentrum Werbrouck,
Bruanestraat 27 (nabij de O.-L.Vrouwemarkt) Roeselare, elke dag van 16 tot 19 uur.
geboren in Langemark op 17 maart 1940 en
onverwacht overleden in Roeselare op zondag 20 januari 2008.
Een ander zal jouw woorden spreken,
een ander zal jouw stem verstaan,
een ander gaf ons reeds het teken:
niets van jou zal verloren gaan.
T. van Reen
Bart en Maaike BAEKELANDT - VERMEULEN,
Hannah, Nathan,
Peter en Reinhilde TANGHE - VERMEULEN,
Lars, Lief,
zijn kinderen en kleinkinderen;
Jeroom


Kruzdlo - 25/01/08

Gooi de ladder van de wijsheid om.

Als je dood bent
Kun je eindelijk
Naar je zelf kijken
Verlaat je taalgevang
Langzaam verwijderd
Van het stoffelijke
Schrijf je nog een keer
In het zand

De liefde daar beneden
Waar zoveel over gesproken werd
Staat nu op eenzame hoogte
Of liever gezegd in het midden
Geen rechts of links
Laag of hoog te vinden is

-De dood is een verdwijnpunt
Eerst een stip waar elk woord nog begon
Zelfs dat is voor de dood nog te weinig
Het is het Niets dat de dood bemint

Dat eindelijk volmaakte
Het ZIJN is van de filosoof
Waar toe je in dit leven
Nooit toegang had

Gooi de ladder van de wijsheid maar om


Johan Nijhof - 25/01/08

Frans Vermeulen, wat zullen we hem missen! Als er iemand betoverd was door taal, was hij dat wel. Mijn deelneming met familie en vrienden.
Het zal wel geen lezer van Taalschrift ontgaan zijn, dat bij uitstek wij tweeën nogal wat uit te vechten hadden in deze bijdragen. Vlaming tegen Hollander, kan het heftiger?
Zowel hij als ik droegen de Nederlandse taal een warm hart toe, maar voor hem was het nooit genoeg. Ik bewonderde dan ook de trouw waarmee hij zijn gevecht voerde en de compromisloze wijze waarop hij dat meende te moeten doen.
Soms bleken we het dan ook opeens weer roerend eens te zijn over een punt. Hoe kan het ook anders als taal zo belangrijk is in je leven'?
Rust in vrede Frans, en laat anderen die fakkel overnemen en met ernst en ijver verder strijden tegen het verval van het Vlaams, het Nederlands, het Diets, hoe je het maar noemen wilt.
Nederlanders kankeren erop, Vlamingen staan er pal voor, maar het is toch echt de enige moedertaal die we hebben.


anoniem- 27/01/08

Jammer van Frans.

Mijn medeleven aan zijn naasten.


carl Jaspers - 27/01/08

Frans Vermeulen sloeg zelve zijn levens boek dicht... doch... anderen slaan het nu open.

450 personen daar omtrent aanwezig bij de Rouwdienst zaterdag in de kerk
26-1 j.l. te Ledighem. Daar werd door de geestelijkheid zomaar uit zijn boek voorgedragen onder applaus en op de rouwkaart zelf vermeld dat het boek zeer zeker gepubliceerd gaat worden. Taalschrift staat nog wat te wachten: Het onvergangkelijk bewustzijn zal daar wel voor zorgen. De dood zwijgt ? en wie heeft dan het laatste woord?


frank verhoft - 28/01/08

Taal magi, in hoeverre betekend magie ook macht ? Priesters
en geestesbezweerders weten er raad mee! Ook het Oeralindaboek
waarschuwt ons voor de magie misbruikers. Magie/macht nimmer
misbruikt door Frans Vermeulen ofschoon deze matraalistische
en geestelijke miljoenair zich het een en ander kon permiteren.
Vermeulen was met te veel zaken tegelijk aan de gang...
Zo ook in discussie's met Lowland, waar hier aansluitend eener
pasage.

-------------------------------------------------------------
"Leve de bevordering van de onderscheidende
taalzuiverheid ten bate van de jongere generaties die
nood hebben aan klare regels en klare voorbeelden!
"Onze taal is een cultureel erfgoed dat we zo gaaf en
dienstbaar mogelijk moeten trachten over te dragen
op onze nageslachten in het belang van de algemene
beschaving en kennisoverdracht."
Frans Vermeulen
-----------------------------------------------------

Eerlijk gezegd denk ik dat er au fond niemand écht
nood heeft aan klare regels en klare voorbeelden, en
dat die nood wordt opgelegd. Terecht misschien in
sommige gevallen, absurd in andere. OK, ik overdrijf
misschien een beetje.
Talen en taalgemeenschappen reguleren zichzelf;
correct en incorrect taalgebruik zijn, evenals "klare
regels en klare voorbeelden" vrij diffuse en
tijdsgebonden begrippen. Wat door sommigen
verloedering wordt genoemd, is voor anderen een
aanwijzing van taalevolutie, m.i. een menselijk al te
menselijk, natuurlijk en universeel proces en een
teken dat een taal springlevend is. Ik ben er vrij
zeker van dat mijn nageslacht - extreem gesteld - een
ander soort Nederlands zal spreken dan ik nu, en als
men tegen dit tempo blijft sakkeren op de spelling,
ook nog eens anders zal schrijven. Misschien zal ik
dan ook wel van leer trekken tegen de "algemene
taalverloedering", alhoewel ik me nu nog sterk houd
dat ik eerder geïnteresseerd zal blijven in de
veranderingen.

Met vriendelijke groeten,

Frank Verhoft


P.Van Gangstedt - 28/01/08

Familie en vrienden van Taal fenomeen Frans Vermeulen:
Sluit mij oprecht aan bij voorgaande; ook mijn condolance.
Leven is even, dood is groot. Zijn taalleven niet voor niets geweest. Juist door zijn stilte thans... wordt frans Vermeulen juist eindelijk verstaan. Die roepende in de woestijn was... hij wordt de roepende vanuit het universum. De verschillen van alle talen vallen daar gans weg. Frans vermeulen heeft aards geen woord te veel gesproken. Magie en magneet is maak/eenheid.


joke smook - 30/01/08


zo kan het ook:

Hij heeft haar aangeraakt, met taal bekrast
ontknoopt verhaalt hij, overhaalt hij haar
Met enkel een gebaar, heerlijk wonderbaar
magic toverwoord het beloofd zo vast

en spetterend de lettercoctail ontlast
Een huiver komt overstelpend klaar
Verlangen van endelijk echt een paar
wat lichaam in samenspannen verbrast

de onzekerheid van nog eens overdoen
de ondergang strikt blijvend beminnen
op papier is er niets dat iets bepaald

de waan der slaap een slaafse zoen
Waaraan zij tilt, zij wil opnieuw beginnen
liefde geen woord nodig de rest is achterhaald


r.kruzdlo - 31/01/08


Joke waar haal je het vandaan. Erotiek en wat lichaam in samenspannen verbrast?

Ja,...doe het maar nog eens de onzekerheid van nog eens overdoen.

Paringsdrift in taal...


Tanghe Peter - 31/01/08

Opgedragen aan taalschrift; speciaal Johan Nijhof.
Daar Taalschrift zijn in en uitlaadklep en klappen, zijner laatste levensjaren. Dank ! de kinderen van Fans Vermeulen.

Bloemlezing uit Va's levensboek
Als ik naar jouw leven kijk, Va, dan zie ik daar een bijzonder lijvig boek. Wat jij gedaan hebt tijdens dat
gevulde leven van jou, daar hebben anderen misschien wel vijf levens voor nodig.
Je was een begeesterd man, voortvarend, steeds weer met een stuwende kracht vooruit...
Na enkele moeilijke bladzijden, zei je 'niet achterom kijken, 't is nu een nieuw hoofdstuk'. Jij slaagde
erin om steeds opnieuw te herbeginnen en kon anderen bezielen met diezelfde scheppingskracht. Va, je
was 'nen specialen', maar door iedereen graag gezien, zoals je zus het enkele maanden geleden nog
uitdrukte.
Va, mag ik even in dat levensboek van jou bladeren? Peter schreef het zo mooi op het kaartje: 'geen lichte
lectuur, eerder een encyclopedie'. Wel, Va, ik laat mijn vingers even glijden over dat blinkende papier
van jouw encyclopedie…
Als ik het boek opensla, dan lees ik bij 'Jeugdjaren' eigenlijk bitter weinig. Je bent geboren aan 't begin
van de Tweede Wereldoorlog als vierde zoon. Na jou kwamen nog twee zonen en twee dochters… Een
groot gezin. Ik heb altijd gehoord dat je al vier was toen je eindelijk sprak en… je hebt nooit opgehouden
te spreken. Je werd vaak een 'spraakwaterval' genoemd.
Je was een voortreffelijk tekenaar. Je verslond vanaf je negende honderden boeken. Je vertelde vaak over
de bibliothecaris van Langemark die van de stapel boeken naar 't ventje keek en van 't ventje lachend
naar de stapel boeken, maar de week erop stond je daar weer: boeken uitgelezen en een nieuwe stapel om
fier naar huis mee te nemen. Je at ongelooflijke hoeveelheden fruit, je moeder zei altijd: 'één in de mond,
één in de hand en één in 't oog'. Je jaren op de schoolbanken hielden op op je veertiende: je zei altijd dat
je dan afstudeerde in de 'Hogeschool van Langemark'. Je doorliep enkel de lagere school, maar je sprak
later wel 5 talen en eigenlijk kende je woorden uit wel 10 talen: Hebreeuws, Aramees, Arabisch, Hindi,
Zuid-Afrikaans,…. Het schoolsysteem heeft je nooit gelegen. Je was een vrije geest, een denker, niet te
vangen binnen de grenzen van enig schoolboek.
Bij die jeugdjaren vond ik jammer genoeg ook een diep-zwarte bladzijde: je verloor je 17-jarige broer overleden aan
kroep. Het liet een levenslange indruk na op de jongen van 10 die je toen was.
Bij het trefwoord 'Soldaat' vond ik enkele grappige bladzijden. Je lag in Soest, in Duitsland. Als 18-
jarige boerenzoon was je alles behalve een katje om zonder handschoenen aan te pakken. Je spaarde al je
verlofdagen op en bleef aan één stuk 18 maanden weg van huis, waardoor je je diensttijd vrij drastisch
kon inperken. Je 'soldatenmaat' vertelde iedere keer als we elkaar terug zagen over die keer dat je 6
kommen pudding at, bedoeld voor 24 personen, vlak na je middagmaal. Je had die potten verstopt voor de
vrienden op wacht. Bij een onverwachte inspectie at jij helemaal alleen die 24 porties op om ontdekking
te voorkomen. Je werd helemaal niet ziek en at de volgende maaltijd… pudding!
Bij het woord 'Beroepen' vond ik heel uiteenlopende 'stielen' en stijlen. Ik zag: landbouwer; verzekeraar;
handelaar in spoorwegbalken of 'biels'; zaakvoerder van een transportbedrijf – van containervervoer op
de haven van Zeebrugge tot internationaal vrachtvervoer, zelfs tot in het verre Pakistan -;
vastgoedmakelaar; wijnboer; houthandelaar;… Je was op zijn minst gezegd veelzijdig, maar telkens met
een verbazingwekkende kennis van zaken.
Bij het klinkende woord 'Charisma' moest ik eerst de betekenis nog eens nalezen: 'uitstraling'. Amai, ja,
daar had je er wel wat van, hé? Je was een 'positief denker' – geloven was voor jou heel belangrijk…
Daarom niet altijd in de schoot van één of andere geloofsgemeenschap. Ook daarin bleef je een vrije
vogel. Maar jouw 'enthousiasme', jouw be-geest-ering, stak vele mensen aan. We vonden een poster in je
kamer waar je naar keek vanuit je bed:
'Uw wens is uw gebed.
Maak u nu een voorstelling van de vervulling van uw wens
en voel de werkelijkheid ervan;
dan zult u de vreugde van het verhoorde gebed smaken.'
Va, je was een fantast. Je buitte je verbeeldingskracht ten volle uit: 'als je der maar in gelooft', zei je ons
vaak. Je stak ons je boeken toe waar al die waarheden in stonden. Welke vader is er in staat zijn kinderen
zo'n innerlijke schat mee te geven?
Jouw charisma bestond voor een groot deel ook uit je openheid voor mensen: je stelde je open voor
iederéén… van de knapste professor tot jan-met-de-pet. Ze waren je even dierbaar. Je veroordeelde nooit
iemand. Zelfs na zware onenigheden met mensen was je nooit haatdragend en durfde je steeds opnieuw
de eerste stap te zetten. Koppigheid was je volledig vreemd.
Tijd om vlug nog even te grasduinen in je boek… 'Liefde'… Ja, een hoofdstuk apart, een hoofdstuk dat
40 jaar van je leven innam…
Romantisch was je niet echt, maar jouw poëtische ontboezemingen deden haar hart smelten. Moe – Greta
– je leerde haar kennen in een danszaal. 't Was liefde op het eerste zicht. Typisch jij, Va: de eerste week
kwam je op vrijersvoeten met de fiets van Langemark, de week daarop reed je met een Mercedes.
Vol schroom, vaak ontroerd en warm van binnen sla ik de bladzijden om… Onweren en hevige bliksems
hier en daar, maar vooral die diepe liefde van onze ouders voor elkaar. Jullie lieten elkaar nooit los, ook
niet in de hevigste stormen. Als je in het buitenland was, dan belden jullie elkaar minstens één keer per
dag. Ze was je maatje, je tochtgenoot als je weer eens een onbegane weg insloeg.
En toen Moe ziek werd, koos je resoluut voor de moeilijkste weg: je wilde haar zelf verzorgen, thuis. 7
dagen op 7, 24uur op 24 heb je aan haar bed gestaan. Op de moeilijkste momenten was je haar coach:
'Greta, jij moet het doen, je moet erin geloven. Allé, laat je niet doen.' Je hebt haar door de moeilijkste
momenten heen gepraat. 'Het Woord is vlees geworden': wat je haar influisterde heeft haar leven
geschonken. Ze overleefde 4à5 hartaanvallen door jouw zorg: je ging nooit ergens heen zonder
zuurstoffles in de kritiekste periode. Va, je hebt zoveel van haar gehouden… We zijn blij dat jullie nu
weer samen zijn en dat we jouw lichaam straks naast het hare mogen leggen. Dat jullie zorg voor elkaar
anderen mag inspireren.
'Kinderen' lees ik hier: twee kinderen, dochters. Ja, Va, je was dikwijls geen gemakkelijke vader. Je
voortvarendheid maakte je soms een ongeduldige vader. Je had ons soms graag gekneed zoals jij het
wilde, maar dat lukte je vaak niet. Wat wil je, Va, je voedde ons op zoals je zelf was: vrij en zelfstandig.
Maar weet je, we lijken veel meer op jou dan we zelf vermoeden…
Je bezorgde ons samen met Moe een fantastische jeugd. Jarenlang gingen we bijna elke zondag naar
Bobbejaanland: je laadde de oplegger vol met biels, telefoonpalen of oude karren, alle vier de
vrachtwagen in en op naar Lichtaart. Als kind kenden we de tunnel onder de Schelde op ons duimpje…
Nog even en we zijn er! Welk kind hier in West-Vlaanderen kan dat vertellen?...
Toen iemand je vroeg bij de geboorte van je tweede dochter als je niet graag een zoon had gewild,
antwoordde je op je typische manier: ''k ga des te eerder schoonzoons hebben'. Je was blij met je
schoonzoons en zij namen jou zoals je was. Je was fier op je kleinkinderen. Kleine Nathan, nu 14
maanden, is geboren na het overlijden van Moe. Je kwam elke dag, soms twee keer, naar het moederhuis.
We wisten van elkaar dat we Moe zo vreselijk misten op dat moment, maar je wilde er zijn, een vader en
moeder tegelijk… Lars, Lief, Hannah… ze zullen straffe verhalen kunnen vertellen over hun Opa…
In de voetnoot lees ik nog: waar eens je ruwe biels lagen in Gits-statie, waar Moe eens in de grote pot
soep roerde, daar kruipt nu je kleinzoontje rond in ''t Stationnetje'.
'Technologie'. Je was een fervent liefhebber van alles wat technologie was. Zowel een mooie hefkraan
als een verfijnde computer konden je uitermate boeien en doen watertanden. Een 'Appeltje' voor de dorst
naar kennis, een 'Bull' om je op uit te leven. Je hield van zwaar materiaal: vrachtwagens, opleggers,
rolkranen, bulldozers, heftrucks, tractoren,… Je voelde je als een kind in een snoepwinkel als je één van
je nieuwe aanwinsten uitprobeerde. Je reed evengoed met een 10-tonner als met je 'MAN'neke uit de
jaren 50.
'k Vond nog al wat vermakelijke uitspraken bij 'Spreuken'. 'Niet trunten – ne pas trunter', zei hij vaak in
't Zuiden; 'problemen zijn er om opgelost te worden'; 'geen oude koeien uit de gracht halen'; 'il va
pleutre' zei je eens op een regenachtige dag in Frankrijk tot groot jolijt van wie rond jou stond. Je vloeken
waren legendarisch: elke zuiderling die dicht in jouw buurt leefde en werkte, kon in het Vlaams vloeken.
Bij 'humor' las ik over je vele moppen, je hoorde ze graag en je vertelde ze graag. Soms moest je met je
eigen mop zo hard lachen, dat iedereen meer lachte met jou dan met de mop zelf. Je lach was echt
aanstekelijk. Veel mensen hebben jouw nabijheid als helend mogen ervaren.
'Vrienden'. Wat een ellenlange bladzijden! Va, zie je ze? Ze zijn hier zo talrijk naartoe gekomen. Overal
waar je kwam had je vrienden, van Nederland tot Zuid-Afrika, van de Canarische Eilanden tot in
Thailand, van Saoudi-Arabië tot Ierland. Moe en jij waren zo vreselijk sociaal… Je discussieerde graag,
je scherpte daarmee je eigen geest aan. Je klanten werden steevast vrienden. Wie in de penarie zat, kon op
jou rekenen. Je behartigde hun belangen discreet en met kennis van zaken. Maar je maakte na het
overlijden van Moe even gemakkelijk tijd om vrijwilliger te worden voor de mensen van het Dominiek
Savio Instituut. Je voerde ze rond of hielp bij het eten. Va, je was een straffe gast. De bewoners hielden
echt van jou.
Op de bladzijden 'familie' las ik over je grote liefde voor je ouders, broers en zussen. Toen je ouders
allebei ziek werden en zwaar hulpbehoevend werden, aarzelde je niet om samen met Moe jullie huis aan
te passen zodat ze bij jullie verzorgd konden worden. Jullie waren samen de bindende factor van onze
familie: zelfs als broers en zussen eens ruzie maken, bij jullie kwamen ze telkens weer samen. Je stond er
als het kneep, je was er met je raad, als 't nodig was met veel meer dan dat. Je hield een familiestamboom
bij en bezocht regelmatig je neven, nichten, ooms en tantes.
Bij 'gezondheid' was ik verrast door jouw ongelooflijke fysieke kracht: je kon een 'wissel' van 200 kg
alleen verleggen. Je hebt Moe altijd zelf getild toen ze ziek was, ook al was je goed voorzien van allerlei
tilsystemen. Je bent nooit echt ziek geweest. Je deed ongelooflijke dingen en je lichaam werkte steeds
mee. Des te onverwachter kwam jouw sterven. Je ging ongemerkt in je slaap… We zijn dankbaar dat
ziekte of aftakeling jou gespaard bleef.
Bij het bladeren valt mijn oog op 'passies'. Jouw passies waren Vlaanderen en haar taal, computer,
geschiedenis, hout, maar misschien was je grootste passie toch 'mensen'. Je las de krant niet, maar
'bestudeerde' de krant, waarna ze vol venstertjes zat door jouw knipsels. Je had een heel brede kijk op de
wereld en een quasi onbeperkt interesseveld. Je kon genieten van muziek, je was ontroerd door een
prachtige stem. Je deed alles intens en doorleefd. Jarenlang werkte je aan jouw boek. Va, we zullen
zorgen dat jouw passie vorm krijgt. Jouw boek komt er, beloofd!
Va, een laatste keer blader ik nu nog even in je levensboek. Want 'dromen' wil ik echt nog lezen. Va, je
was een dromer, een profeet, een 'voor-zegger', jij maakte je dromen waar. De jongensdromen van elke
man heb jij gerealiseerd. Je droomde van kindsbeen af van een boerderij van 100 ha in Frankrijk. Je oom
had zo'n boerderij en dat sprak mateloos tot je verbeelding. Het werd een kasteeldomein in het zuiden. Je
hebt het met iedereen die wilde gedeeld, iedereen kon en mocht ervan genieten. Dromen waren voor jou
geen bedrog, maar gebeden die altijd kunnen uitkomen als je er maar in gelooft…
Je droomde van je boek. Va, jouw droom zal uitkomen, want wij geloven erin!
Moe vertelde vaak dat jij, nadat je zelf je huis ontworpen had, lang vóór de eerste steen werd gelegd, in
jullie huis 'wandelde', keer op keer. Jouw dromen werden waar.
Va, nu gaat je boek dicht. Je levensboek is afgewerkt. De laatste bladzijde is geschreven.
Wij hebben maar een beperkt zicht op dat grote boek. Maar misschien, als we allemaal samenwerken, als
jij jouw stukje van het verhaal met Frans wil formuleren, doe dat dan gerust! Stuur het naar zijn emailadres
dat je op het kaartje straks vindt. Wij maken er een boek van. Want wat zou Va meer plezier
kunnen doen dan een boek? Misschien kunnen we dan – al was het een klein stukje nog maar – een
reconstructie maken van zijn leven, zijn verhaal.
Va, je was in alles mateloos, passioneel, ondernemend, strijdvaardig, dapper. Va, je was een fenomeen –
voor ons was je FENOMENAAL!


Johan Nijhof - 31/01/08

Wie de twee geplaatste sonnetten vergelijkend naast elkaar legt, wordt pijnlijk getroffen door de eendrachtige kennelijke misspelling van “bepaalt”. Voor magie is immers een volkomen beheersing nodig, anders eindigt men als de tovenaarsleerling.

Op basis van Van Dale komen we niet helemaal uit de bedoelde betekenis. Weliswaar wordt “overhálen” als een Belgische regionale vorm van “bepraten” genoemd, maar een plastische metafoor door middel van de Hollandse betekenis: het overhálen van een schip blijft zich aan mij opdringen.

Het “overstelpend klaarkomen" herken ik gelukkig ook wel als eigen ervaring, maar wordt het inderdaad zo bedoeld als het er lijkt te staan?

De ontstoken staar is blijkbaar een nare oogziekte met complicaties, die ik echter niet kan plaatsen in dit verband.
Echt problematisch wordt dan de loom (enige vermelde betekenis in Van Dale: het lome werk van een molen) maar hoezo jarenlang? En wordt dit lome werk in de as gelegd door die lenstroebeling, of is veeleer “melktobbe” bedoeld?

Men ziet, een gedicht moet zich enigszins richten op de verstaander. Het verrassend naast elkaar plaatsen van meerduidige woorden, in de hoop op een interpretatie die de lezer kan raken, levert op zichzelf nog geen magie op.

Wie meesterschap in die magie zoekt, verwijs ik met klem naar Gerrit Achterberg, wiens kracht dit was en die in eenvoud van taal altijd interpretabel blijft.



Wouter Bakels - 1/02/08

Johan schreef:

"Wie meesterschap in die magie zoekt, verwijs ik met klem naar Gerrit Achterberg, wiens kracht dit was en die in eenvoud van taal altijd interpretabel blijft."

Hiermee ben ik het volstrekt eens.


Berend Willem Hietbrink - 3/02/08

Ho Ho ! Wouter, woorden: mogen in feiten niet te interpreteren=en-daar-praat-door en door zijn. Ze moeten voor zich zelve spreken. Interpretatie is iets voor de polemiek handhaving en fantasten. Ook staat mij het woord meesterschap geheel niet aan.
Eenvoud van taal en interpretabel rijmt namelijk totaal niet... Wouter, kijk je wel uit wat je daar neerschreef? Achterberg was mede een vernieuwer, dat wel, zijn stijl tot nog toe onnavolgbaar. Of bedoelen jullie iets anders met " interpretabel" en snap ik het weer niet?
En die in eenvoud; bedoeld ? ... dan liever naar Jan Arends... "niemand schrijft zo mager" durft Arends van zich zelve te zeggen.
Kruzdlo is op erotiek uit... dat is duidelijk.
Johan schreef... komplimenteerd Wouter... mogen we de dochters van Frans Vermeulen ook een kompliment maken die de schrijfsels van hun vader gaan uitgeven... Vermeulen het raadsel dat een ongeschoolde toch zo met taal bezig kan zijn... overkomt Hietbrink ook. dat hebben vermeulen en ik gemeen, wij zijn de echte hobbisten.
Komen moeizaam in de media, daar bied Taalschrift toch uitkomst.
We maken er dankbaar gebruik van. Al gaat het veel en veel verder dan menigeen ooit bevroeden kan. Tijden veranderen langzaam en een nieuwe generatie gaat daar gelukkig in mee.


Johan Nijhof - 5/02/08

Wie eenvoud op nummer een van het boodschappenlijstje zet, hoeft niet per se bij Arends uit te komen, al schrijft hij inderdaad mager. Arends durfde veel van zichzelf te zeggen, o.a. dat hij de Nobelprijs moest krijgen. Hij promootte zijn oeuvre op een heel opmerkelijke wijze, ook door definitief lunchpauze te nemen.

Waarom eenvoud van taal en interpretabiliteit of eenduidigheid vloeken, moet Hietbrink dan maar eens uitleggen.

Arends zegt mij niet zoveel, maar de prozaschrijver van mijn voorkeur is Bert Alberts, die alles durft weg te laten en daarom juist zo groot is.


hietbrink berend willem - 7/02/08

Beste Johan Nijhof; smaken verschillen Hietbrink moet niks.
U heeft weer gescooooort ! Mijnheer Nijhof. Het woord interpretatie nog weeeer op zijn moeilijkst gegeven... " Interpretabiliteit " staat nog niet eens in de laatste uitgaven van van Dale... kun je nagaan; en dat is mijn bezwaar in feiten, alsmaar weer mensen die met dure woorden komen opdraven.
Dat Bert Alberts Uwe voorkeur, wisten we ook al.
Alberts een ongeschoolde vertelde, schreef op wat hem vooraan in den mond kwam en dan ben je welhaast geen schrijver meer, of je laat het meeste der schrijftaal weg, dat gaat dan vanzelf. Nogmaals ik bedoel: eenvoud als eenvoud en interpretatie daar in spreken de woorden of zinnen niet meer voor zich zelf; er mag helemaal niets te interpreteren zijn. Leg ik het zo behoorlijk uit ?
Het weglaten van bijna alles valt mij van Bert Alberts ergens dubbel tegen daar waar hij stelde; "Het vervelende dat mijn boeken niet verkocht worden is het vervelende dat mijn boeken niet verkocht worden." Dus toch ook hier de centen ? Hij laat hier niets weg maar voegt er zelfs aan toe, wat er al staat.
Ware kunstenaarschap en commercie gaan nu eenmaal niet samen. Multatuli, Van Gogh, Jan Arends, Hietbrink, A.Moonen...etc... en als in dat rijtje Bert Alberts, dan heb ook daar des te meer respekt voor.
De massa maakt gelukig nooit uit hoe groots een kunstenaar, aat dat maar aan de marktwerking over... De verkooppraatjes van alledag die door de kijkcijfers en de reclameblokken worden beheerst.7000.000 kijkers voor een lulverhaal. Daar gaat het in den Nederlanden naar toe ! Jan Arends en de Nobelprijs als je nobel en prijs loskoppeld vind ik het wel leuk zo. Hij kreeg geloof ik ooit eens een klein prijsje. Uwe aanmerking op het definitieve nemen van Lunchpauze van Jan Arends ? vanwegen zijn luchpauzegedichten en zijn zelfmoord, vind ik misplaatst; van gene interpretabiliteit.


r.kruzdlo - 10/02/08

'...(...)Bert Alberts, die alles durft weg te laten en daarom juist zo groot is.

Moet je dapper zijn om iets weg te laten? Is een geschreven tekst sowiezo een oneindig uitlegbaar iets? Zelfs bij het woordje Hietbrink krijg ik de meeste associaties.

En dan dat tussen zinnetje van Hietbrink:...(...)eenvoud als eenvoud en interpretatie daar in spreken de woorden of zinnen niet meer voor zich zelf.
Doen de woorden het ergens anders dan wel?

Is spreken niet veel beter dan schrijven. Is schrijven niet de mond snoeren?


Johan Nijhof - 10/02/08

Om het kort te houden:
(1) Voor het begrip interpretabiliteit bestaat (helaas) geen synoniem. Als men zich genuanceerd wil uitdrukken, heeft men dát woord dus nodig.
(2) De Nederlandse taalconventies bieden systematisch de mogelijkheid om van een woord met de uitgang –abel een substantief te vormen. En interpretabel staat wél in Van Dale.
(3) Zelfs van Hietbrink valt mij het argument “Het staat niet in Van Dale" tegen. Ik dacht dat hij net als ik, maar om een andere reden, weinig eerbied heeft voor woordenboeken.
(4) Dure woorden bestaan niet, tenzij je te veel betaalt – en betalen wij niet allemaal graag veel voor weinig? –voor een boek. Dat geldt dus ook voor de Lulu Wang-/Hietbrinkstijl.
(5) Alberts ongeschoolde? Hoe komt-ie er bij? De goede man studeerde 6 jaar aan de universiteit van Utrecht indologie en doctoreerde op 28-jarige leeftijd. Duurde eerlijkheid weer te lang?







print pagina

Door het gebruik van stijlbladen is geen aparte 'print pagina' nodig. Gebruik de 'print' functie van uw browser.



tekstgroottekleinmiddelgroot

     
recente reacties

Johan Nijhof:
"Om het kort te houden: (1) Voor het begrip interpretabiliteit..."

r.kruzdlo:
"'...(...)Bert Alberts, die alles durft weg te laten en daarom..."

hietbrink berend willem:
"Beste Johan Nijhof; smaken verschillen Hietbrink moet niks. U heeft..."

Johan Nijhof:
"Wie eenvoud op nummer een van het boodschappenlijstje zet, hoeft..."

Berend Willem Hietbrink:
"Ho Ho ! Wouter, woorden: mogen in feiten niet te..."

Wouter Bakels:
"Johan schreef: "Wie meesterschap in die magie zoekt, verwijs ik..."