Poëzie razend populair, maar bijna niemand koopt het

Tekst: Ben Salemans - 22/01/10

Op 28 januari vindt de elfde Nationale Gedichtendag plaats. Dan bruisen Vlaanderen en Nederland van de poëzie. Ook door het jaar heen trekken poëziefestivals tienduizenden enthousiaste toeschouwers. Maar is poëzie dan ‘big business’? Nee. Uit verkoopcijfers van boekwinkels, exclusief in dit Taalschriftnummer, blijkt dat poëzie steeds minder over de toonbank gaat. Wat nu?

Hoe populair is poëzie? Hoeveel dichtbundels gaan er jaarlijks over de toonbank? Wie zijn de meest gevraagde dichters? In dit artikel krijgt u uitgebreid antwoord op deze vragen. Hier volgen alvast de belangrijkste cijfers, feiten en bevindingen, exclusief voor lezers van Taalschrift: 1. Poëzie verkoopt steeds minder. De laatste jaren daalt de poëzieomzet van boekwinkels in Vlaanderen (en waarschijnlijk ook Nederland). In 2008 bedroeg de omzetvermindering in vergelijking met het jaar 2007 15 procent. In 2009 zette die trend voort: de omzet was ruim 6 procent minder dan in 2008. Bovendien vormt de verkoop van poëzie slechts een heel klein deel van de omzet van boekwinkels: tussen een half en één procent. 2. Kinderpoëzie scoort, Annie M.G. Schmidt blijft op kop. In Nederland is Annie M.G. Schmidt veruit de populairste dichter. Ook andere dichters van kinderpoëzie zijn geliefd, onder wie Hans Hagen, Marianne Busser Nannie Kuiper en Ted van Lieshout. Maar Schmidt steekt met kop en schouders boven alle dichters uit. 3. De populairste dichters in Nederland en Vlaanderen. Dichters voor volwassenen zijn minder geliefd dan de genoemde ‘kinderpoëten’, maar zowel Nederlanders als Vlamingen hebben hun favoriete ‘volwassen dichters’. In Nederland zijn dat o.a. Hugo Claus, Rutger Kopland, Gerrit Komrij, Gerrit Kouwenaar, Tjitske Jansen, Judith Herzberg, Anne Vegter, J.C. Bloem, Ida Gerhardt, Vasalis. In Vlaanderen strijden o.a. Herman de Conink, Bart Moeyaert, Jotie T’Hooft, Gerrit Komrij, Gerard Reve, Hugo Claus én de in Nederland vrijwel onbekende Yasmine om die eretitel. 4. Bibliotheken lenen vooral kindergedichten uit, en middeleeuwse en klassieke poëzie. Wie de uitleencijfers van de grootste openbare bibliotheek van Nederland, de OBA in Amsterdam, bestudeert, ziet dat vooral jeugdpoëzie wordt uitgeleend (van o.a. Annie M.G. Schmidt, Hans Hagen, Marianne Busser, Ted van Lieshout), middeleeuwse poëzie (o.a. ‘Beatrijs’, ‘Van den vos Reynaerde’, ‘Karel ende Elegast’) en poëzie uit de klassieke oudheid (o.a. ‘Odysseus’ van Imme Dros en de ‘Odysseia’ van Homeros). Misschien mogen we daaruit afleiden dat poëzie in Nederland vooral iets is voor kinderen en voor middelbare scholieren die verplicht poëzie moeten lezen? De grootste groep poëzieliefhebbers is jong, vaak jonger dan... tien! De meest uitgeleende dichters in de bibliotheek van Gent zijn Herman De Coninck en Jotie T’Hooft, maar ook Toon Tellegen, Toon Hermans en Pablo Neruda zitten in de top tien. De Gentse bibliotheek leende in 2007 meer dan 1,1 miljoen boeken uit, waarvan iets minder dan één procent dichtbundels. 5. Op internet zoeken we vooral informatie over poëzie. Bij de jonge generatie van twintigers en dertigers is er een grote en groeiende belangstelling voor poëzie op internet. Complete bundels worden zelden via internet gelezen; informatie over poëzie scoort wel goed. De meeste mensen lezen poëzie het liefst in mooi uitgegeven boekjes. 6. Verkoopcijfers: niet alleen de gevestigde waarden verkopen goed. De meest verkochte Vlaamse dichters zijn Herman De Coninck, Koen Stassijns en Bart Moeyaert. Zij komen zowel in 2007, 2008 en 2009 voor in de top tien van de verkoopcijfers. Ook Hugo Claus is weer populair. In Nederland (2008) scoren Gerrit Komrij, Rutger Kopland en Gerrit Kouwenaar hoog aan de kassa, maar ook bijvoorbeeld een jonge dichteres als Tjitske Jansen.

Moeten we ons zorgen maken over de toekomst van poëzie? Taalschrift vraagt het aan Willy Tibergien, directeur van het Poëziecentrum in Gent.

Waarom is poëzie belangrijk?

Willy Tibergien: “De veelzijdige kunstenaar Jean Cocteau heeft eens gezegd: ‘Poëzie is belangrijk, ik weet alleen niet waarom’. Persoonlijk, onwetenschappelijk dus, denk ik dat we - ook al klinkt het als een enorm cliché - in een enorm jachtige tijd leven. Die onrust wordt nog eens versterkt door de economische crisis. Alles gaat zo snel. Wie leest, maakt voor zichzelf tijd vrij om zijn geest met andere zaken te laten bezig zijn dan met studie, beslommeringen van het werk, relationele problemen, wereldproblemen en ga zo maar door. Literatuur, zeker poëzie, is een toevluchtsoord voor de geest. Dat zal altijd zo blijven.”

Waar speelt de poëziecultuur zich momenteel af? Op internet? Op poëziefestivals? Of is poëzie nog vooral een papieren activiteit?

“Ze vullen elkaar aan. Natuurlijk zijn er veel bekende poëziefestivals als Poetry International, De Wintertuin, en, tot voor kort, De Nacht van de Poëzie. In Vlaanderen hebben festivals van Behoud de Begeerte zoals Saint Amour en Koningsblauw veel succes. Al die festivals lopen goed en worden bezocht door vele duizenden mensen. Dat is natuurlijk heel mooi. Maar ik zie wel een discrepantie. Enerzijds is er een gigantisch aanbod aan goed bezochte poëziefestivals, lezingen en performances, noem maar op. Het lijkt er soms op alsof heel Nederland en Vlaanderen met poëzie bezig zijn! Maar anderzijds, als ik goed geïnformeerd ben, vertaalt zich die gegroeide belangstelling absoluut niet in een groeiende omzetcijfers in boekwinkels of groeiende uitleencijfers in bibliotheken. Integendeel!” (Noot van de redactie: aan het Poëziecentrum van Tibergien is een fraaie poëzieboekwinkel verbonden; hij heeft dus zeker kijk op poëzieomzetcijfers. De harde cijfers over poëzie, o.a. gepresenteerd in kadertekst 6, bevestigen zijn inschatting dat de omzetcijfers tegenvallen en zelfs teruglopen.)

“Dan internet. Bij de jonge generatie van twintigers en dertigers is er zeker een grote en groeiende belangstelling voor poëzie op internet. Maar het lijkt erop dat die jongeren internet vooral gebruiken om informatie op te zoeken over poëzie. Het gebeurt niet vaak dat ze complete bundels via internet lezen. Het blijft doorgaans bij het eenmalig lezen van één of misschien twee gedichten op een internetsite. Wie weet, slaat dat over enkele jaren wel om, en gaat men dan wel echt poëzie via internet lezen. Ik sluit dat echt niet uit. Maar zo ver is het naar mijn inschatting nu nog niet. Ik denk daarom dat de poëziecultuur zich op dit moment eigenlijk vooral nog steeds afspeelt op papier. De meeste mensen lezen poëzie het liefst in mooi uitgegeven boekjes.”

Wat is voor u het grootste verschil tussen verhalen en gedichten?

“Je zult mij natuurlijk nooit horen zeggen dat proza, verhalen, niet belangrijk is. Maar wat mij tot op de dag van vandaag gefascineerd heeft aan poëzie, is dat je als lezer anders met poëzie omgaat dan met proza. Een prozaroman lees je doorgaans in een paar dagen uit. Maar als je dat boek eenmaal gelezen hebt, leg je het weg. Ik ken maar weinig mensen die een roman twee of drie keer lezen. Met poëzie, bijvoorbeeld met een poëziebloemlezing, kun je jaren bezig zijn. Daar kun je voortdurend in grasduinen.”

“Een gedicht lees je meestal vaker dan een keer. Je leest een gedicht een of twee keer, legt dan de bundel op het nachtkastje en de volgende dag, of maanden later, kom je weer bij datzelfde gedicht uit en lees je het opnieuw en ontdek je er weer nieuwe dingen in. Wat mij fascineert aan poëzie is dat je in één gedicht soms zo veel tegelijk kunt vinden als in een hele roman. Ik ken tientallen mensen die wel vijfhonderd keer de gedichten van Hugo Claus hebben gelezen! Dat zie ik trouwens nog niet online, op internet, gebeuren. Ook ben ik ervan overtuigd dat echte literaire uitgevers in Nederland en Vlaanderen het belang van poëzie blijven inzien en door blijven gaan met het uitgeven van poëzie, ook al zijn de oplages klein en de poëzieomzetcijfers relatief laag.”

Vindt u poëzie in het onderwijs belangrijk?

“Zeker. Het is ook goed dat poëzie officieel in leerplannen staat. Maar de behandeling van poëzie in het onderwijs is toch sterk afhankelijk van de leerkrachten. Ikzelf had gelukkig docenten die prachtig over poëzie konden vertellen. Ik weet nog dat een leraar het vaak had over verschillen en overeen-komsten tussen de 16e-eeuwse Portugese dichter Camões en Slauerhoff. Geweldig vond ik dat.”

“Als leerkrachten geen affiniteit hebben met poëzie, en als poëzie in hun opleiding niet of nauwelijks een rol speelde, dan besteden ze in hun lessen nauwelijks aandacht aan poëzie. Gelukkig zijn er toch nog wel leerkrachten die op een bijzondere manier met poëzie omgaan, ook buiten het leskader om. Die komen dan bijvoorbeeld de klas binnen en dragen dan vol gloed een gedicht voor, voordat ze met de echte les beginnen. Kijk, dat komt vaak wel over bij leerlingen. Dat is toch iets anders dan bijvoorbeeld in een keer vanuit het niets klassikaal een gedicht kapot te gaan analyseren?”

Kapot analyseren van gedichten? Wat bedoelt u daarmee?

“Ik vind niet dat je echt alles van een gedicht hoeft te begrijpen. Als ik voor een werk van Andy Warhol of Luc Tuymans begrijp ik ook niet altijd precies waarover dat precies gaat. De fascinatie, de verbazing voor het mysterie achter het kunstwerk, achter het gedicht, is voor mij zeker zo belangrijk als de analyse ervan. Wat doet de leerkracht daarmee, wat doet de leerling ermee, wat doen ze er samen mee?”

“In het middelbaar onderwijs zien veel leerkrachten poëzie helaas als een verplicht nummertje. In de eerste drie of vier leerjaren doen ze helemaal niets aan poëzie, en dan, in het vierde of vijfde leerjaar, moeten ze in een keer aan de poëzie en dan vooral aan de analyse ervan. ‘Dit jaar behandelen we poëzieanalyse.’ Als je zo met poëzie in het onderwijs omgaat, werkt dat niet bij de leerlingen. Wanneer een leerkracht plots in het vierde leerjaar bijvoorbeeld begint met de analyse van lastige gedichten van dichters als Lucebert, dan worden daar maar weinig leerlingen door geraakt. Dan kunnen ze zelfs een hekel aan poëzie krijgen. Nee, begin toch gewoon met het lezen en genieten van toegankelijke gedichten van bijvoorbeeld Tjitske Jansen of van Boudewijn Büch met zijn gedichten over Mick Jagger! Of met Jotie T’Hooft. Dat sluit als begin veel beter aan bij de leerlingen. Laat ze geleidelijk en in alle leerjaren de poëzie inglijden! Dan is de kans veel groter dat er bij de leerlingen een poëzievonk overslaat.”

“Ik wil zeker niet zeggen dat leerlingen poëziebegrippen als metrum, ritme, rijm, alexandrijnen - termen die wat mij betreft nog altijd het best worden uitgelegd in Literaire kunst van Lodewick - niet hoeven te kennen. Maar als ze alleen aan de hand daarvan gedichten moeten bekijken en daar dan ook nog examen over moeten doen, daar heb ik iets tegen. Ik denk dat je beter eerst op een andere manier met gedichten om moet gaan. De verwondering, de verbazing, moet vooral centraal staan. Pas later, in tweede instantie, moet je proberen te gaan kijken hoe gedichten structureel in elkaar zitten. Nogmaals, heel veel hangt af van de leerkracht en diens enthousiasme voor poëzie.”

Een mooie performance op een poëziefestival is natuurlijk een kick voor een dichter, of zijn of haar bundels nu goed verkopen of niet. Of wil een dichter uiteindelijk toch vooral op papier gelezen worden?

“Dat geloof ik wel. Ik zit nu al ongeveer vijfendertig jaar in de poëzie en ik kan je wel vertellen dat ik dichters niet geloof die zeggen dat ze het niet belangrijk vinden of hun bundels goed verkocht worden of niet. Volgens mij wil een dichter nog altijd vooral gelezen worden.”

Wie is uw favoriete dichter?

“Een echte voorkeur heb ik niet. Ik heb me altijd breed opgesteld. Maar als ik dan toch iemand moet noemen: één van mijn persoonlijke favorieten is de zwart-romantische Vlaamse dichter Paul Snoek. In 1955 richtte hij samen met o.a. de dichters Gust Gils en Hugues C. Pernath het experimentele tijdschrift Gard Sivik op. Ook houd ik veel van De Vijftigers: Lucebert (daar was Snoek een grote fan van!), Gerrit Kouwenaar, Hugo Claus, Remco Campert, Hans Andreus, noem ze maar op. De Vijftigers kwamen destijds, in de laatste jaren van mijn middelbare schooltijd, met een echt nieuw geluid, met nieuwe poëzie. Spannend! In de eerste drie jaar van de middelbaar onderwijs ben ik klassiek opgevoed met ouderwetse Vlaamse dichters als Guido Gezelle; aan Nederlandse dichters kwamen wij bijvoorbeeld helemaal niet toe. Maar in de laatste drie jaar dus wel.”

“Van Snoek en Pernath heb ik trouwens nog werk heruitgegeven. Het is jammer dat van veel dichters het werk niet meer beschikbaar is. Men vindt het niet de moeite waard om het opnieuw uit te geven om de simpele reden dat het niet goed verkoopt.”

Dan denk ik: gewoon op internet plaatsen, die gedichten en dichtbundels...

“Zo eenvoudig ligt dat niet. Je mag dat niet zomaar doen, omdat uitgeverijen en anderen vaak rechten hebben op gedichten en dichtbundels. Dan moet je betalen voor publicatie op internet. En daar is vaak geen geld voor. Maar zodra een dichtwerk rechtenvrij is, kan het zo op internet worden geplaatst. Ik heb net gelezen dat men bezig is het complete werk van Van Ostaijen op internet te zetten.”

Paul Van Ostaijen. Die noemde u zo-even niet bij uw favoriete dichters...

“Nee, maar natuurlijk is Van Ostaijen een van de grootste dichters die Vlaanderen (en Nederland) ooit gehad heeft. Je kunt gerust stellen dat Guido Gezelle, Paul Van Ostaijen en Karel van de Woestijne de grote drie dichters van Vlaanderen waren, die de fundamenten legden voor de huidige Vlaamse poëzie. Die drie worden niet voor niets ook wel de drie grote tenoren van de Vlaamse poëzie van de afgelopen honderdvijftig jaar genoemd.”

Paul Snoek is uw favoriete (Vlaamse) dichter. Welke Nederlandse dichter vindt u het beste?

“De Vijftiger Gerrit Kouwenaar vind ik een heel goede dichter. Met zijn Geheel witte kamer uit 2002 brak hij definitief door als dichter, terwijl hij toch al in 1941 zijn eerste gedichten publiceerde. Eigenlijk is het vreemd dat het grote publiek pas zo laat, in 2002, ontdekte wat voor een geweldige dichter Kouwenaar is. Men versleet hem daarvoor, ten onrechte, als een hermetische (dus: ontoegankelijke) dichter. Maar zo gaat dat vaker. Vaak zorgt een roman of een dichtbundel voor de doorbraak van een schrijver en pas dan gaat men zijn ander werk waarderen. Dat is een beetje het noodlot van veel schrijvers en dichters. Bernlef is pas na zijn roman Hersenschimmen bij het grote publiek bekend geworden. Pas daarna zag het grote publiek in dat hij ook prachtige poëzie heeft geschreven. A.A. Alberts is een prachtige schrijver, maar zijn werk verkoopt niet. Hoe komt dat? Ik heb daar geen antwoord op.”

Welke drie dichtbundels moet iedere Vlaming en Nederlander beslist gelezen hebben?

“De Oostakkerse Gedichten van Hugo Claus en de Geheel witte kamer van Gerrit Kouwenaar. En dan de derde dichtbundel... Kijk, álle poëzie van Eva Gerlach is geweldig. Eva Gerlach en Vasalis zijn de grote vrouwelijke iconen van de Nederlandse poëzie. Het is echt opmerkelijk hoe Vasalis blijft fascineren en nieuwe lezers blijft vinden, meer nog dan Gerlach. Van de jongere dichteressen, meer van deze tijd, vind ik Tjitske Jansen goed en erg toegankelijk. Astrid Lampe en Saskia de Jong spreken mij ook aan, maar die schrijven wat lastiger, wat hermetischer. Ik noem hier maar wat vrouwelijke dichters, omdat die soms vergeten worden. In Vlaanderen vind ik vooral Mirjam Van Hee een goede jonge dichteres, met haar romantische, realistische, vrij nuchtere, ietwat kale en koele poëzie, waar heel veel achter zit.”

“Voor de meeste poëzieliefhebbers in Vlaanderen is Herman de Coninck het absolute summum. Maar hij is niet mijn persoonlijke grote favoriet, al heeft hij natuurlijk veel fraaie gedichten geschreven. Ik moet zeker ook Jotie T’Hooft nog vermelden. Die valt nog steeds bij veel jongeren erg in de smaak, wat ook wel een beetje wordt bepaald door het feit dat hij heel jong gestorven is, in 1977, toen hij pas 21 was. Sommigen zeggen dat hij alleen maar bekend is geworden omdat hij drugs gebruikte. Maar hij had absoluut wel iets in zijn mars. Dat laten gedichten als Eenhoorn, En wat dan, Junkieverdriet en Aan mijn prinses duidelijk zien. Verder zijn in Vlaanderen ook dichters als Leonard Nolens, Hugo Claus, Mark Insingel, Charles Ducal en Luuk Gruwez populair. En dan vergeet ik natuurlijk een paar dichters.”

-----

Kaderteksten (klik op de titels van de kaderteksten om ze te openen of te sluiten!)

» Kadertekst 1: What the f... is een poëziecentrum?

Het Poëziecentrum is gevestigd op een van de hoeken van de Gentse Vrijdagmarkt, in een prachtig oud gildehuis, ‘Het Torenken’, dat werd gebouwd tussen 1450 en 1483. Het is het enige poëziecentrum in Vlaanderen. Wat daar te beleven valt? Directeur Willy Tibergien geeft een rondleiding.

“Wat het Poëziecentrum allemaal doet? Wij zijn in de eerste plaats een documentatie- en informatiecentrum over Nederlandstalige poëzie (dat wil zeggen: Vlaamse en Nederlandse poëzie, en buitenlandse poëzie in Nederlandse vertaling) en Nederlandstalige poëzie in vertaling in buitenlandse talen. Ten tweede beschikken we over veel dichtbundels en secundaire literatuur daarover, bloemlezingen, documentatiemappen over poëzie, en literaire en culturele tijdschriften waarin poëzie aanwezig is. Ten derde hebben wij een kleine poëzie-uitgeverij, die tussen de vijf en tien boeken per jaar publiceert, en een poëzieboekwinkel. Ten vierde hebben we een ‘Poëziekrant’ en organiseren we allerlei poëzieactiviteiten: lezingen, ontmoetingen met dichters, de Vlaamse versie van het Haagse Dichter aan huis.”

“Onze klanten zijn vaak werkzaam in het onderwijs. Maar medewerkers van bibliotheken, recensenten, jeugdwerkers die met poëzie werken, bepaalde overheden, dichters, vertalers, mensen die bij uitgeverijen werken, weten eveneens het Poëziecentrum in Gent te vinden. Net als natuurlijk de gewone poëzieliefhebbers. Ook mogen we hier vaak mensen begroeten die niet of nauwelijks bekend zijn met poëzie, en die een gedicht zoeken dat gepast is bij een speciale gelegenheid.”

“We helpen ook regelmatig Nederlandse klanten, die in de universiteitsstad Gent zijn neergestreken of die bijvoorbeeld op weg naar de Zomer van Watou, of op de terugweg, even langswippen. Tevens zien we vaak docenten uit Nederland die materiaal zoeken voor hun lessen over poëzie. We beschikken over erg veel lesmateriaal voor docenten. Ook ontvangen we regelmatig schoolklassen. Laatst was hier trouwens nog Marie Koenen, die, als ik mij niet vergis, een grote studie over de dichteres Ida Gerhardt aan het schrijven is. In Nederland heb je natuurlijk het fantastische Letterkundig Museum in Den Haag. Maar wij hebben hier soms dingen die daar niet te vinden zijn”

Kortom: het is zeker de moeite om af en toe vanuit Nederland naar ons Poëziecentrum af te zakken. Ook zijn we wel bereid om artikelen e.d. naar Nederland op te sturen. Gent is zo'n prachtige oude Vlaamse stad met allerlei geweldige musea en beslist een bezoekje waard!”

Poëziecentrum in Gent
Het Toreken
Vrijdagmarkt 36
Website: http://www.poeziecentrum.be
Telefoonnummer: +32 (0)9- 225.22.25)

 

» Kadertekst 2: Poëzie en het festivalcircuit in Vlaanderen en Nederland

Je zou bijna gaan geloven dat het publiek weinig interesse heeft in poëzie, als je de lage verkoopcijfers van gedichtenbundels in boekhandels ziet. Dat dat de verkeerde conclusie is, blijkt uit de opmerkelijke populariteit van poëziefestivals en -optredens, georganiseerd door initiatoren van uiteenlopende pluimage. Dichters dragen daarbij voor uit eigen werk. Nederlandse en Vlaamse dichters staan geregeld - al dan niet begeleid door musici - voor volle zalen. Een greep uit het aanbod.

In Vlaanderen is Behoud de Begeerte een belangrijke initiatiefnemer van optredens van dichters en literaire auteurs, onder meer onder de titels Saint Amour en Koningsblauw.

Saint Amour staat voor een literaire avond waarvan poëzie deel uitmaakt. Daarnaast bevat het programma proza, film, muziek en dans. Saint Amour mag zich volgens woordvoerder Paul Hermans geregeld verheugen in uitverkochte zalen, wat neerkomt op zo'n achthonderd mensen. Saint Amour kent ook een succesvolle Nederlandse tak.

Koningsblauw is de overkoepelende titel van een Vlaamse poëzietoernee, die zijn naam ontleent aan wijlen Herman De Coninck. De toernee, dit jaar gepland in de maand mei, doet een zaal of zes aan, soms meer, soms minder. Plaats van handeling zijn locaties als De Vooruit in Gent en de Bourla Schouwburg in Antwerpen. Leonard Nolens treedt er op als vaste dichter, Piet Piryns neemt de presentatie voor zijn rekening.

Paul Hermans: “Het doel van deze toernees is een goede literaire voorstelling maken, maar dan wel in een theatrale opzet.” Dat betekent professionele decors, belichting, en eventueel videobeelden. “De auteur staat centraal. Die is als geen ander geplaatst om de innerlijke stem van het boek tot uitdrukking te doen komen. Een dichter die zelf voordraagt, dat is iets fundamenteel anders dan thuis in de luie stoel onder de leeslamp een bundel lezen. Het showgehalte voegt iets wezenlijks toe aan de tekst: dan lepelt de poëzie makkelijker naar binnen. Aardig is natuurlijk dat poëzie zo'n breed spectrum aan onderwerpen kent: ze kan gaan over grote politieke ideeën, maar evengoed over een kleine mus op een tak.”

Ook in Nederland heeft de poëzie haar weg naar het podium gevonden. Het bekendst is de jaarlijkse Nacht van de Poëzie. Helaas had het evenement bij de jongste editie, op 27 september 2008, de wind lichtelijk tegen. Het Utrechtse Muziekcentrum Vredenburg, het traditionele onderkomen van de Nacht van de Poëzie, wordt vernieuwd, en alle voorstellingen moeten uitwijken naar een voorlopig onderkomen. Terwijl de Nacht in het oude Muziekcentrum geregeld een volle zaal trok, verkocht de tijdelijke locatie maar 620 van de 1.600 plaatsen. De organisatie gaat/ging ervan uit dat dit een tijdelijke dip is, een dal waar ze wel weer uit klimt.
(Noot redactie. Op 26 september 2009 lastte Vredenburg de Nacht af en maakte bekend dat zij in elk geval tot 2013 geen doorgang vindt in Vredenburg. Een groep dichters en organisatoren (Ingmar Heytze, Frank Starik, Vrouwkje Tuinman en Het Poëziecircus) heeft bekendgemaakt de Nacht te willen voortzetten op een andere locatie (zie: http://www.denachtisvanons.nl/.

Populair in Nederland zijn ook de voorstellingen van De Wintertuin, een productiehuis voor literaire voorstellingen dat is erkend door de Raad voor Cultuur. Het wordt dus gefinancierd door het ministerie van Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Wintertuin organiseert vele evenementen, waaronder zowel literaire als poëtische voorstellingen.

Directeur Frank Tazelaar: “De doelstelling van Wintertuin is literatuur, met name poëzie, een actueel en vitaal onderdeel te laten zijn van de hedendaagse cultuurbeleving. Daarbij horen producties en voorstellingen op het snijvlak van poëzie met andere kunstdisciplines. Wintertuin wil poëzie over het voetlicht te brengen voor een doelgroep van twintig tot veertig jaar oud. Dit om de dreigende ontlezing tegen te gaan. Wintertuin wil een vrijhaven zijn voor de ideeën van auteurs: samenwerken met een muzikant, of met een grafisch vormgever, bijvoorbeeld. Normaal is daar in Nederland weinig budget voor, maar wij kunnen auteurs die kans bieden.”

Het festival dat Wintertuin in november 2008 organiseerde, trok zesduizend tot zevenduizend bezoekers. Alle activiteiten bij elkaar leveren zo'n 24 a 25.000 bezoekers per jaar op. Tazelaar: “Poëzie dient dan niet simpelweg als publiek vermaak; de mensen zijn echt geïnteresseerd, de aanraking met poëzie is heel bijzonder. Een dichter moet het echt hebben van zijn toehoorders.”

Links:
» Behoud de Begeerte: http://www.begeerte.be/page.php?page=nieuws
» Saint Amour: http://www.begeerte.be/page.php?page=productie&ID=109
» Koningsblauw: http://vooruit.be/nl/event/355
» Nacht van de Poëzie via: http://www.vredenburg.nl/festivalsites/nacht_van_de_poezie_2006.html; zie ook: http://www.denachtisvanons.nl/
» Wintertuin: http://www.wintertuin.nl/

(Deze kadertekst is geschreven door Mieke Zijlmans voor het Taalschriftartikel ‘Als stadsdichter moet je onder de mensen zijn’ over Joke van Leeuwen, toen nog stadsdichter van Antwerpen: http://taalschrift.org/reportage/004533.html.)

» Kadertekst 3: Rijmen en dichten op een huishoudschort

De site www.plint.nl is uitgevoerd in kruissteekjes en vetkrijt, maar dat kan morgen weer veranderd zijn: Plint is een organisatie die op alle mogelijke manieren probeert poëzie onder de mensen te brengen.

Gedichten op kussenslopen, op prentbriefkaarten, op servetten, op huishoudschorten, op kunstzinnige posters, op doorzichtig papier dat je op een ruit kunt plakken - noem maar op: producten van Plint. Plint bestaat dit jaar dertig jaar. “Het uitgangspunt was indertijd: aandacht genereren voor poëzie, door die te combineren met beeldende kunst”, zegt Sjoeke Martens van Plint. “Puur uit idealisme: poëzie toegankelijk maken voor een zo groot mogelijk publiek, de drempel naar gedichten verlagen.”

“Het begon met een enkele poster met een gedicht erop, die onder scholen werd verspreid met de vraag: is hier belangstelling voor”, vertelt Sjoeke Martens. Die eerste poster werd enthousiast ontvangen. Daarop werd een soort abonnement bedacht om scholen met regelmaat van een nieuwe poster te voorzien: zes verschillende voor het basisonderwijs, en zes voor het middelbaar onderwijs. Na de posters ontstonden de kaartenmapjes, en zo rolde het balletje door. Inmiddels heeft Plint onder andere een goedlopende internetwinkel waarop alle gedichtendragers te bestellen zijn.

“De producten werden altijd al verkocht via boekhandels, en bijvoorbeeld bij De Bijenkorf”, zegt Sjoeke Martens. Aanvankelijk was er bij de boekhandelaren een lichte huiver om iets te verkopen dat met boeken niks te maken had. Maar de verkoop liep goed, dus ze gingen alsnog om voor de bijzonder vormgegeven gedichten. Inmiddels vinden de producten via internet hun weg naar onder andere België, Australië en Curaçao.

Welke dichters lopen het beste? “Het werk van Vasalis, Herman De Coninck en Willem Wilmink: de grote namen.” Daarnaast blijkt de combinatie van poëzie met beeldende kunst een gouden vondst: wanneer dichter en kunstenaar elkaar daadwerkelijk aanvoelen en aanvullen, ontstaat een veelgevraagd product. “De gedichten zijn er eerst; vervolgens wordt aan kunstenaars gevraagd er beeld bij te maken.”

Plint heeft de indruk dat hun spullen ook veel worden gekocht als cadeautje: zo'n presentje is mooi, verantwoord, en het heeft meer diepgang dan een fles wijn.

Link: http://www.plint.nl

 

(Deze kadertekst is geschreven door Mieke Zijlmans voor het Taalschriftartikel ‘Als stadsdichter moet je onder de mensen zijn’ over Joke van Leeuwen, toen nog stadsdichter van Antwerpen: http://taalschrift.org/reportage/004533.html.)

 

» Kadertekst 4: Zeven manieren om poëzie aantrekkelijker te maken voor scholieren

De beste manier om scholieren een afkeer te doen krijgen van poëzie is gedichten dood te analyseren en er niets creatiefs mee te doen in de les. Wat kun je dan wel doen? Zeven tips.

1. Laat leerlingen creatief werken met een gedicht: een gedicht herschrijven met behoud van de grammaticale structuur, woorden of zelfs een strofe weglaten en leerlingen laten gissen wat er moet staan.
2. Introduceer de vormkenmerken van poëzie via andere taalcontexten, bv. alliteraties, rijm en assonantie in reclameslogans. Laat leerlingen in tijdschriften snuisteren om nog meer stijlfiguren te ontdekken.
3. Bied leerlingen een overzicht van eenvoudige en begrijpelijke gedichten aan. Laat ze vervolgens optreden als jury in een poëziewedstrijd. Laat ze criteria opstellen en aan de hand daarvan verantwoorden wat ze het beste gedicht vinden.
4. Werk multimediaal. Laat leerlingen schilderijen of muziek kiezen die bij een gedicht horen.
5. Laat leerlingen associëren rond woorden, bv. ‘vlam’. Laat ze vervolgens lezen welke beeldspraak een dichter als Hendrik Marsman met ‘vlam’ verbindt.
6. Ga met de klas naar poëziedagen, performances of trek naar het Poëziecentrum in Gent of het Letterkundig Museum in Den Haag.
7. Nodig een dichter uit voor een optreden op school. Doe de leerlingen inzien dat dichters gewone mensen zijn. Dat verkleint de afstand met hun poëzie.

Drie extra tips van het Poëziecentrum Gent:

• Onlangs verscheen bij uitgeverij Atlas een nieuw boekje over Slauerhoff, in de reeks Verbeelde gedichten. Daarin wordt een aantal gedichten van Slauerhoff als beeldverhaal gepresenteerd.
• De niet zo lang geleden bij Meulenhoff verschenen gedichtenverzamelbundel 500 gedichten die iedereen gelezen moet hebben, door Ilja Pfeijffer en Gert jan de Vries, biedt een geweldig overzicht van de Europese poëzie.
• In 1920 schreef Paul Van Ostaijen een dadaïstische filmscenario, getiteld De bankroet jazz. Dat scenario is vorig jaar, dus haast tachtig jaar later, verfilmd, helemaal in de stijl van de twintiger jaren. De film is op dvd verkrijgbaar bij uitgeverij IJzer.

» Kadertekst 5: Links naar poëzie

» Anne-Maries Bloemlezing (van poëzie): http://www.xs4all.nl/~ace/Literaria
» Behoud de Begeerte: http://www.begeerte.be/page.php?page=nieuws
» Bestsellerlijsten CPNB (Nederland): http://www.cpnb.nl/bs/index.html
» (Openbare) Bibliotheek Amsterdam: http://www.oba.nl
» (Stedelijke Openbare) Bibliotheek Gent: http://www.gent.be/bibliotheek
» Dichter aan huis, Haags poëziefestival: http://www.dichteraanhuis.nl
» (Nederlandse) Dichter des Vaderlands: http://www.dichterdesvaderlands.nl
» Gedichtendag: http://www.gedichtendag.com
» Kennisnetgedichten, door Zeeuwse Bibliotheek (aanrader!): http://www.zebi.nl/catalogi/poezie_op_kennisnet/overzicht
» Koninklijke Bibliotheek Den Haag - dichtersdossier: http://www.kb.nl/dichters
» Koninklijke Bibliotheek Den Haag - schrijversdossier: http://www.kb.nl/dossiers/schrijvers.html
» Joke van Leeuwen: zie het artikel over haar in Taalschrift van maart 2009: http://taalschrift.org/reportage/004533.html
» Letterkundig Museum (Den Haag): http://www.letterkundigmuseum.nl
» Dirk Leymans favoriete boekenwebsites: http://www.nrcboeken.nl/lijst/dirk-leymans-favoriete-boekenwebsites
» Libris Literatuurprijs: http://www.librisliteratuurprijs.nl
» Literair Nederland, website over literatuur: http://www.literairnederland.nl
» Meander - literair e-zine: http://meandermagazine.net/wp/
   (zie o.a. het artikel van Wil Fraikin over De Oostakkerse Gedichten van Hugo Claus)
» Monitor Boekverkoop (Vlaanderen) 2006-07 door Boek.be: http://www.taalschrift.org/Monitor_boekverkoop_2008-boek-be.ppt
» Nacht van de Poëzie: zie Wikipedia en http://www.denachtisvanons.nl
» NRC Handelsblad - boekensite: http://www.nrcboeken.nl
» Plint: http://www.plint.nl
» Poetry in motion - wonderlijke combinaties van tekst, beeld en geluid: http://www.poetryinmotion.nl
» Poetry International: http://www.poetry.nl
» Poëziecentrum (Gent): http://www.poeziecentrum.be
» Poëzieclub (verbonden aan tijdschrift Awater): http://www.poezieclub.nl
» Poëzie LeesTafelsite met veel gedichten (laagdrempelig; aanrader!): http://www.poezie-leestafel.info
» Poëzie Startpagina (met heel veel links naar poëziesites): http://poezie.startpagina.nl/
» Poëziezomer Watou: http://www.poeziezomerswatou.be/
» Annie M.G. Schmidt geïnterviewd door Ischa Meijer in 1992: deel 1 en deel 2
» SchoolTV van Teleac heeft een beeldbank met o.a. clips over poëzie:
   - Dichteres Hagar Peeters over het schrijven en voordragen van gedichten
   - Dichter Mustafa Stitou over het schrijven gedichten
   - Dichteres/liedjesschrijfster Lotte van Dijk over het schrijven van gedichten en songteksten
   - Podiumdichter Sieger M. Geertsema vindt het zelf voordragen van zijn gedichten belangrijk
   - Informatie over De Tachtigers
   - Informatie/clip over Piet Paaltjens en zijn melancholische gedichten
» De Tribune, boekhandel in Maastricht, met heel veel poëzie: http://www.detribune.nl
» VSB Poëzieprijs: www.vsbpoezieprijs.nl
» Wintertuin: http://www.wintertuin.nl/
» Youtube-filmpjes met impressies van Gedichtennacht Nijmegen, 28 januari 2009: http://www.youtube.com/
   results?search_query=www.taalschrift.org+nijmegen+28+januari+2009&search_type=&aq=f met:
   - Baban
   - Ruben van Gogh
   - Tjitske Jansen
   - Kila en Babsie
   - Jaap Robben
» Youtube-filmpjes, waarin Willy Tibergien gedichten voordraagt:
   http://www.youtube.com/results?search_query=www.taalschrift.org+Willy+Tibergien&search_type=&aq=f, met:
   - Hugo Claus, De zanger (uit: De Oostakkerse Gedichten, 1955)
   - Gerrit Kouwenaar, Het woord is dood (uit: De Tijd staat open, 1966)
   - Paul Snoek, Gedicht voor mezelf (uit: Welkom mijn onderwereld, 1978)
   - Jotie T'Hooft, En wat dan (uit: Schreeuwlandschap, 1975)
   - M. Vasalis, In de oudste lagen van mijn ziel (uit: Vergezichten en gezichten, 1954)

» Kadertekst 6: Poëzie in cijfers: teruglopende poëzieverkoop in Vlaanderen en drie Vlaamse toptienlijstjes over de jaren 2007 - 2009

In maart 2009 en op 18 januari 2010 ontving Taalschrift, via Stefaan Goossens van het Poëziecentrum Gent, twee mailtjes van Jef Maes van Boek.be. Inhoud van beide mailtjes: verkoopcijfers van poëzie in Vlaanderen in de periode 2006-2009 én overzichten met titels van de best verkochte poëziebundels in de jaren 2007 - 2009. Uiteraard zijn we de heer Jef Maes heel erkentelijk voor deze cijfers (samengesteld door Boek.be en GfK Retail and Technology) en de lijstjes. Nederlandse cijfers? Om u een heel lange klaagzang te besparen: Nederlandse boekenbrancheverenigingen leveren dit soort gegevens simpelweg niet; ze lijken hun boekenbranche te willen beschermen en maken (teleurstellende?) omzetcijfers liever niet publiekelijk bekend. Jammer.

----------

Poëzieomzet cijfers van 2006 tot 2009

Wat kunnen we uit al het cijfermateriaal van Boek.be en GfK Retail Technology afleiden? Welnu, de belangrijkste bevinding is dat de poëzieomzet van boekwinkels in Vlaanderen daalt! In 2007 was er nog sprake van een stijging van plm. 27 procent ten opzichte van 2006. Maar als we de omzetcijfers van 2008 (ter waarde van EUR 793.891) vergelijken met die van 2007 (ter waarde van EUR 937.976) zien we een daling van de poëzieomzet van ruim 15 procent. In 2009 bedroegen de omzetcijfers van boekwinkels EUR 745.114: een daling van ruim 6 procent in vergelijking met 2008. (Waarschijnlijk vindt een vergelijkbare poëzieomzetdaling ook in Nederland plaats.)
Ten tweede leren de cijfers van de heer Maes ons dat poëzie in 2006 goed was voor 0.57 procent van de totale verkoop van boeken in Vlaanderen. In 2007 was dat percentage licht gestegen tot: 0.67 procent. Zonder een waardeoordeel te willen uitspreken - iets kleins kan immers toch belangrijk zijn - moet worden vastgesteld dat poëzie voor de meeste boekwinkels in Vlaanderen (en waarschijnlijk ook in Nederland) slechts van marginale betekenis voor de omzet is.

----------

Lijstjes met best verkopende dichtbundels in 2007, 2008 en 2009

Jef Maes stelde voor ons twee Vlaamse toptienlijstjes en een toptwintiglijst van poëzie samen, gebaseerd op verkoopcijfers. Informatie over het aantal verkochte exemplaren ontbreekt: dat ligt te gevoelig voor de uitgeverijen.

Top tien verkoop poëzie Vlaanderen 2007:

1. Vermandere, W. Van Blanche tot Blankeman. Uitgeverij Lannoo. ISBN9789020973808.
2. Coninck, H. de. De gedichten. Uitgeverij De Arbeiderspers, B.V. ISBN 9789029565431.
3. Komrij, G. Nederlandse kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten. Uitgeverij Prometheus. ISBN 9789044610574
4. Nolens, L. Fractie van een kus. Em. Querido’s Uitgeverij B.V. ISBN9789021476551.
5. Moeyaert, B. Verzamel de liefde / Luxe editie. Em. Querido’s Uitgeverij B.V. ISBN 9789021474946.
6. Stassijns, K. Van heer Halewijn tot Hugo Claus. Uitgeverij Lannoo. ISBN 9789020972146.
7. Dendooven, G. Moeder. Standaard Uitgeverij. ISBN 9789085420705.
8. Goossens, S. Een nacht. Uitgeverij Lannoo. ISBN 9789020973815.
9. Boeijen, F. 36,9 C + CD. Uitgeverij Lannoo. ISBN 9789020973792.
10. Verrukte monden. Poëziecentrum vzw. ISBN 9789056550530.

Top tien verkoop poëzie Vlaanderen 2008:

1. Moeyaert, B. Gedichten voor gelukkige mensen. Em. Querido’s Uitgeverij B.V. ISBN 9789021433509.
2. Claus, H. Gedichten set in cassette. Uitgeverij De Bezige Bij b.v., ISBN 9789023412878.
3. Komrij, G. Nederlandse kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten. Uitgeverij Prometheus. ISBN 9789044610574.
4. Moeyaert, B. Verzamel de liefde. Luxe editie. Em. Querido’s Uitgeverij B.V. ISBN 9789021474946.
5. Claus, H. Nu nog. Uitgeverij De Bezige Bij b.v. ISBN 9789023425311.
6. Claes, P. Lyriek van de Lage Landen. Uitgeverij De Bezige Bij b.v., ISBN 9789023432883.
7. Coninck, H. de. De gedichten. Uitgever De Arbeiderspers. ISBN 9789029509480.
8. Dagkalender van de poëzie 2009. Uitgeverij J.M. Meulenhoff B.V. ISBN 9789029082549.
9. Verhelst, P. Nieuwe sterrenbeelden. Uitgeverij Prometheus, ISBN 9789044611465.
10. Waterschoot, L. Late ogentroost. ’t Oneindig Verhaal. ISBN 9789077641064.

Top twintig verkoop poëzie Vlaanderen 2009:

1. Yasmine. Yasmine houdt woord (incl. CD). Van Blanche tot Blankeman. Uitgeverij Lannoo. ISBN9789020973808.
2. Deleu, Jozef. Groot verzenboek. Lannoo NV. ISBN 9789020984569.
3. Krog, A. Waar ik jou word. Podium b.v. Uitgeverij. ISBN 9789057592980.
4. Pairon, M. Praten werkt. CT Productions - Stichting Charles Catte. ISBN 9789081024365.
5. Stassijns, S. Liefdes werk. Amstel Uitgevers. ISBN 9789077441527.
6. 500 Gedichten die iedereen gelezen moet hebben. De Boekerij. ISBN 9789029081856.
7. Coninck, H. de. De gedichten. Arbeiderspers. ISBN 9789029509480.
8. Moeyaert, B. Gedichten voor gelukkige mensen. Em. Querido's Uitgeverij BV. ISBN 9789021433509.
9. Stassijns, Koen. Van Dante tot Neruda. Lannoo NV. ISBN 9789020983234.
10. Vriendschap. Uitgeverij Maarten Muntinga BV. ISBN 9789041740557.
11. Verhelst, P. Nieuwe sterrenbeelden. Uitgeverij Prometheus. ISBN 9789044611465.
12. Wigman, M. A Joy Forever. Uitgeverij Prometheus. ISBN 9789044612059.
13. Moeyaert, B. Verzamel de liefde / Luxe editie. Em. Querido's Uitgeverij BV. ISBN 9789021474946.
14. Coninck, Herman de. Geef me nu eindelijk wat ik altijd al had. Arbeiderspers. ISBN 9789029571722.
15. Ghysels, J. Ik zoek een mooi woord voor jou. Lannoo NV. ISBN 9789020982718.
16. Dagkalender van de poëzie / 2010. De Boekerij. ISBN 9789029085007.
17. Nasr, R. Tussen lelie en waterstofbom. De Bezige Bij. ISBN 9789023456902.
18. Garcia Lorca, Federico. Verzamelde gedichten. Athenaeum-Polak & Van Gennep. ISBN 9789025366957.
19. Claes, P. Lyriek van de Lage Landen. De Bezige Bij. ISBN 9789023432883.
20. Stassijns, K. Van heer Halewijn tot Hugo Claus. Lannoo NV. ISBN 9789020972146.

» Kadertekst 7: Poëzie in cijfers: top 25 poëzie-uitleningen Stedelijke Openbare Bibliotheek Gent in 2007 en 2008

Namens Taalschrift heeft het Poëziecentrum Gent aan de (Stedelijke Openbare) Bibliotheek Gent, de grootste stadsbibliotheek van Oost-Vlaanderen, gevraagd welke dichters (en dichtwerken) de afgelopen jaren het meest door de Bibliotheek Gent werden uitgeleend. Een eenvoudige, korte vraag. Het lange antwoord staat hieronder. Uiteraard danken wij de Bibliotheek Gent en het Poëziecentrum Gent (met name de onvermoeibare Stefaan Goossens) voor al het verrichte werk! (Als de Taalschriftredactie nog uitleengegevens over het jaar 2009 ontvangt, zullen die uiteraard hier worden toegevoegd!)

A. Algemene uitleencijfers poëzie, toneelstukken en romans in 2007 en 2008

In 2007 werden door de Bibliotheek Gent in totaal 1.134.436 uitleningen gedaan.
Uitleencijfers literatuur in 2007: 10.217 poëziewerken (= 0,90 procent van het totaal aantal uitleningen), 6.395 toneelstukken (= 0,56 procent) en 328.902 romans (= 27,23 procent) .

Een jaar later, in 2008, werden door de Bibliotheek Gent in totaal 1.048.707 uitleningen gedaan, wat 92,44 procent van het aantal uitleningen in 2007 is. Bij deze lichte daling wil de Taalschriftredactie wel opmerken dat het functioneren van een bibliotheek tegenwoordig natuurlijk niet alleen mag worden afgemeten aan het aantal uitleningen. Een bibliotheek doet tegenwoordig immers zoveel meer dan boeken uitlenen alleen, bijv. internetfaciliteiten ter beschikking stellen, het organiseren van culturele manifestaties.
Uitleencijfers literatuur in 2008: 9.395 poëziewerken (= 0,90 procent van het totaal aantal uitleningen), 5.250 toneelstukken (= 0,50 procent), 304.210 romans 2007 (= 29,01 procent).

B. De 25 meest uitgeleende dichters (incl. titels) van 2006 t/m 2008

De Bibliotheek Gent heeft Taalschrift, via het Poëziecentrum Gent, titels van poëziewerken beschikbaar gesteld die óf in de periode mei 2006 t/m april 2007 óf in de periode mei 2007 t/m april 2008 tien of meer keer werden uitgeleend. Voor dat getal van 'tien of meer keer' is gekozen om de resultaten van de metingen hanteerbaar te houden: als alle poëzietitels die een of meer keer werden uitgeleend zouden worden vermeld, zou de lijst met poëzietitels veel te lang zijn geworden. Evident nadeel van deze aanpak is dat poëziewerken die misschien (voor mei 2006) wel veel gelezen werden, maar in de twee genoemde periodes minder dan tien keer werden uitgeleend, niet in de lijst voorkomen. Het is niet anders.

Wij hebben van de twee lijsten die we van de Bibliotheek Gent kregen over de twee periodes één lijst gemaakt. Onderstaande lijst is een top 25 met de meest geliefde/geleende dichters volgens de uitleencijfers van de bibliotheek Gent.

Een korte toelichting op de gepresenteerde gegevens:
a. Van elke dichter is de meest gelezen bundel als eerste vermeld. (Soms worden bij een dichter meer dichtbundels gegeven; de meest gelezen bundel staat altijd als eerste.)
b. Na de dichtersnaam en de titel van het dichtwerk of dichtbundel worden o.a. de uitgeverij, het jaartal van verschijnen en het ISBN-nummer vermeld.
c. Helemaal aan het eind wordt het totaal aantal geregistreerde uitleningen vermeld; daarachter staat tussen haakjes het aantal uitleningen vermeld in de periode van mei 2007 t/m april 2008. Als het boek in die periode minder dan tien keer werd uitgeleend, worden de uitleengegevens over de periode mei 2006 t/m april 2007 vermeld.

Herman De Coninck. » De gedichten. Hugo Brems. 3de dr. Amsterdam: De Arbeiderspers, 1999. Dl. 1: Gebundelde en nagelaten gedichten. Dl. 2: Verspreide gedichten en vertalingen. ISBN 90-295-0933-3. 7de dr. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2001. ISBN 90-295-0948-1. Uitleningen: 454 (21). » Onbegonnen werk: gedichten 1964-1982. Amsterdam: Meulenhoff, 1996. ISBN 90-223-0929-0. Uitleningen: 128 (10). » De lenige liefde. Beveren: Orion-Colibrant, 1980. ISBN 90-264-2405-1. Uitleningen: 42 (11). Jotie T'Hooft. » Verzamelde gedichten. Brussel: Elsevier Manteau, 1981. ISBN 90-223-0812-X. Uitleningen: 245 (33). » Junkieverdriet. Antwerpen: Manteau, 1981. ISBN 90-223-0571-6. Uitleningen: 185 (12). » In mij is onstuitbaar de doodsbloem ontloken: de beste gedichten van Jotie T' Hooft. Door Hugo Brems. 6de dr. Antwerpen: Manteau, 2002. ISBN 90-223-1749-8. Uitleningen: 62 (11). Gerard Reve. » Verzamelde gedichten. Amsterdam: Veen, 1992. ISBN 90-254-0384-0. Uitleningen: 108 (mei 2006 t/m april 2007: 10). Toon Tellegen. » Over liefde en over niets anders. 4de dr. Amsterdam: Querido, 1999. Uitleningen: 106 (13). » Een langzame val. Amsterdam: Querido, 1991. ISBN 90-214-8375-0. Uitleningen: 74 (12). » Gedichten 1977-1999. Amsterdam: Querido, 2000. ISBN 90-214-8436-6. Uitleningen: 64 (10). Toon Hermans. » Verzamelde versjes. Eerder verschenen onder de titel: Groot versjesboek. 10de dr. Amsterdam: De Boekerij, 1998. ISBN 90-225-0850-1. Uitleningen: 100 (12). » Dan heb je geluk. Baarn: Fontein, 2001. ISBN 90-261-1720-5. Uitleningen: 67 (16). » Van de schaduw en het licht. 2de dr. - Baarn: De Fontein, 2007. ISBN 978-90-261-2271-2. Uitleningen: 10 (10). Jozef Deleu. » Groot verzenboek: vijfhonderd gedichten over leven, liefde en dood. 9de dr. Tielt: Lannoo, 1999. 13de, geheel herz. dr. Tielt: Lannoo, 2004. ISBN 90-808-6451-X. Uitleningen: 94 (mei 2006 t/m april 2007: 25). Pablo Neruda. » Twintig liefdesgedichten en een wanhoopslied. Oorspr. Spaanse titel: Veinte poemas de amor y una cancion desesperada. Tweetalige uitg. Amsterdam: Bakker, 1996. ISBN 90-351-1681-X. Uitleningen: 93 (mei 2006 t/m april 2007: 11) » De mooiste gedichten van Pablo Neruda. [Brussel]: De Morgen, 2007. ISBN 90-776-8618-5. Eerder verschenen o.d.t.: De mooiste van Pablo Neruda. Vert. uit het Spaans door Koen Stassijns. Tielt: Lannoo, 1999. ISBN 90-209-3515-1. Uitleningen: 36 (10). Publius Ovidius Naso. » Metamorphosen. Vert. uit het Latijn door M. D'Hane-Scheltema. 4de dr. Amsterdam: Athenaeum-Polak en Van Gennep, 1997. ISBN 90-253-3099-1. Uitleningen: 89 (12). » De kleine Ovidius: hoogtepunten uit Metamorphosen. Vert. uit het klassiek Latijn door M. D'Hane-Scheltema. - Amsterdam: Athenaeum-Polak en Van Gennep, 1997. ISBN 90-253-3674-4. Uitleningen: 38 (10). Leonard Nolens. » Hart tegen hart: gedichten 1975-1990. Amsterdam: Querido, 1994. ISBN 90-214-7704-1. Uitleningen: 76 (10). » Manieren van leven. - Leonard Nolens. Amsterdam: Querido, 2001. ISBN 90-214-7745-9. Uitleningen: 44 (11). Gerrit Komrij. » Het liefste gedicht: de favoriete liefdesgedichten van Nederland en Vlaanderen. Amsterdam: Podium, cop. 2001. ISBN 90-5759-363-7. Uitleningen: 76 (12). Peter Verhelst. » Alaska. Amsterdam: Prometheus, 2003. ISBN 90-446-0249-7. Uitleningen: 74 (mei 2006 t/m april 2007: 24). Tine Ruysschaert. » Hoor hoe ik van je hou: 50 liefdesgedichten. Tielt: Lannoo, 1998. ISBN 90-209-3349-3. Uitleningen: 67 (mei 2006 t/m april 2007: 10). Ramsey Nasr. » 27 gedichten en geen lied. 2de dr. Amsterdam: Rap, 2000. ISBN 90-6005-858-5. Uitleningen: 55 (10). Paul Snoek. » Bloemlezing uit de poëzie van Paul Snoek. Door Herwig Leus. 4de dr. Gent: Poëziecentrum, 2004. 1ste dr. o.d.t. Paul Snoek: een keuze uit de poëzie van Paul Snoek. ISBN 90-70968-55-X. Uitleningen: 50 (mei 2006 t/m april 2007: 10). Hugo Claus. » Ik schrijf je neer. De mooiste gedichten. Amsterdam: De Bezige Bij, 2002. ISBN 90-234-0218-9. Uitleningen: 48 (10). » Gedichten 1948-1993. Amsterdam: De Bezige Bij, 1994. ISBN 90-234-4719-0. Uitleningen: 14 (10). Bart Moeyaert. » Verzamel de liefde. Amsterdam: Querido, 2003. ISBN 90-451-0046-0. Uitleningen: 43 (11). Koen Stassijns (e.a.). » (Koen Stassijns [e.a.].) Het laatste anker: 300 gedichten over dood en wat troost uit de hele wereld. Tielt: Lannoo, 2004. ISBN 90-209-5164-5. Uitleningen: 37 (mei 2006 t/m april 2007: 11). » (Koen Stassijns en Ivo van Strijtem.) 3000 jaar wereldpoëzie in 500 onsterfelijke gedichten. Tielt: Lannoo, 2005. ISBN 90-774-4132-8. Uitleningen: 21 (10). Eddy Van Vliet. » Geen dag zonder liefde: honderd jaar Nederlandse liefdespoëzie uit Noord en Zuid. 9de, herz. dr. Amsterdam: De Bezige Bij, 2001. ISBN 90-234-4781-6. Uitleningen: 37 (mei 2006 t/m april 2007: 10). Peter Washington. » Love poems. New York: Knopf, 1993. ISBN 0-679-42906-9. Uitleningen: 34 (mei 2006 t/m april 2007: 10). Dimitri Verhulst. » Liefde, tenzij anders vermeld: gedichten. 2de dr. Amsterdam: Contact, 2001. ISBN 90-254-1578-4. Uitleningen: 31 (mei 2006 t/m april 2007: 10). Paul Geerts. » Een boom is meer dan er staat: de 100 mooiste boomgedichten. Tielt: Lannoo, 2002. ISBN 90-209-4586-6. Uitleningen: 26 (10). Willem Wilmink. » Ik heb de liefde lief: de mooiste liefdesgedichten uit de Nederlandse en Vlaamse poëzie. 9de druk. Amsterdam: Prometheus, 1999. ISBN 90-5333-701-6. Uitleningen: 18 (mei 2006 t/m april 2007: 10) Rick De Leeuw. » Halverwege: gedichten. 2de dr. Amsterdam: Nijgh en Van Ditmar, 2005. ISBN 90-388-4568-5. Uitleningen: 16 (10). Federico Garcia Lorca. » De mooiste gedichten van Federico Garcia Lorca. Gedichten in het Spaans en het Nederlands. Eerder verschenen o.d.t.: De mooiste van Federico Garcia Lorca. [Brussel]: De Morgen, 2006. ISBN 90-776-8607-X. Uitleningen: 13 (10). Jan Van Coillie. » Met duizend blote ogen: 236 gedichten. Averbode: Altiora, 2005. ISBN 90-317-2202-2. Uitleningen: 13 (mei 2006 t/m april 2007: 11).

» Kadertekst 8: Poëzie in cijfers: top 10 poëzieverkoop boekhandel De Tribune te Maastricht in 2008 en 2009

Hoe loopt de verkoop van poëzie in Nederland? Als je die simpele vraag voorlegt aan Nederlandse boekverkopersorganisaties of aan grote Nederlandse boekwinkelconcerns krijg je doorgaans een doorverwijzing naar de wekelijkse bestellerlijst (http://www.cpnb.nl/bs/index.html) van de CPNB. Maar daarop zijn nauwelijks poëzietitels te vinden!

Gelukkig vond Taalschrift een goede boekhandel die wél bereid was om de top tien van bestverkochte poëziebundels in 2008 bekend te maken: boekhandel De Tribune (http://www.detribune.nl) in Maastricht, in 2004 nog uitgeroepen tot beste boekhandel van Nederland. De Tribune heeft een uitstekende en grote, ook internationale, poëziecollectie; beslist een bezoekje waard voor liefhebbers van gedichten. Het is zeker geen gemiddelde boekhandel en de poëzieomzet van De Tribune zal dan ook beter zijn dan die van andere boekwinkels. Taalschrift bedankt Jerome Smeets van boekhandel De Tribune voor de geleverde cijfers.

De top tien van de best verkochte Nederlandstalige poëziebundels in 2008 van boekhandel De Tribune ziet er als volgt uit:

1. Mark Boog - Alle dagen zijn van liefde (2008) (81 ex.)
   (Verschenen als goedkope dichtbundel van EUR 2,50, t.g.v. Gedichtendag 29 januari 2008).
   Enkele links bij deze dichtbundel:
   » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/boog-mark,
   » http://www.nrcboeken.nl/recensie/boogs-liefdevolle-benauwenis-voor-gedichtendag,
   » http://www.kb.nl/dichters/boog/boog-01.html.
2. Hugo Claus - De Oostakkerse gedichten (1e druk: 1955) (52 ex.)
   (Claus overleed op 19 maart 2008 --> veel publiciteit).
   Links:
   » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/claus-hugo,
   » http://www.nrcboeken.nl/recensie/liever-spelen-dan-graven,
   » http://eerder.meandermagazine.net/artikelen/artikel.php?txt=1130.
3. Rutger Kopland - Toen ik dit zag (2008) (23 ex.)
   Links:
   » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/kopland-rutger,
   » http://www.nrcboeken.nl/recensie/heerlijke-onverschillige-wereld.
4. Ilja Leonard Pfeijffer en Gert Jan de Vries - De canon van de Europese
   500 gedichten die iedereen gelezen moet hebben (2008) (17 ex.)
   Links:
   » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/pfeijffer-ilja-leonard,
   » http://www.nrcboeken.nl/recensie/500-volop-vervoerende-verzen,
   » http://www.kb.nl/dichters/pfeijffer/pfeijffer-01.html.
5. Gerrit Komrij - De Nederlandse kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten (2007) (17 ex.)
   Links:
   » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/komrij-gerrit,
   » http://www.kb.nl/dichters/komrij/komrij-00.html,
   » http://www.kb.nl/dichters/keuzekomrij/kinderpoezie.html,
   » http://uitgeverijprometheus.nl/result_titel.asp?id=1988.
6. Gerrit Kouwenaar - Vallende stilte (2008) (15 ex.)
   (Dit is een bloemlezing uit eigen werk.)
   Link:
   » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/kouwenaar-gerrit.
7. Tsjitske Jansen - Koerikoeloem (2007) (11 ex.)
   Links:
   » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/jansen-tjitske,
   » http://www.nrcboeken.nl/recensie/%E2%80%98vreemd-ik-ben-zacht-gebleven%E2%80%99,
   » http://eerder.meandermagazine.net/recensies/recensie.php?txt=3820,
   » http://www.kb.nl/dichters/jansen/jansen-01.html.
8. Judith Herzberg - Het vrolijkt (2008) (10 ex.)
   Links:
   » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/herzberg-judith,
   » http://www.blggr.nl/?q=content/%E2%80%98het-vrolijkt%E2%80%99.
9. Hans Verhagen - Zwarte gaten (2008) (8 ex.)
   (In december 2008 werd bekend dat Verhagen de P.C. Hooftprijs 2009 voor zijn poëtisch oeuvre ontvangt.)
   Links:
   » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/verhagen-hans,
   » http://www.nrcboeken.nl/nieuws/verhagen-ongeremd-en-intens-dichter,
   » http://www.nrc.nl/kunst/article2089498.ece/P.C._Hooftprijs_naar_Hans_Verhagen.
10. Anne Vegter - Spamfighter (2007) (7 ex.)
    Links:
    » http://www.nrcboeken.nl/schrijver/vegter-anne,
    » http://www.nrcboeken.nl/recensie/een-paspoort-voor-de-parnassus,
    » http://www.kb.nl/dichters/vegter/vegter-01.html.

Binnen enkele dagen zal hier een overzicht worden geplaatst met de top 10 van het jaar 2009. Wordt vervolgd, dus.

» Kadertekst 9: Poëzie in cijfers: top 100 poëzie-uitleningen Openbare Bibliotheek Amsterdam in 2009

TOP 100 POËZIE-UITLENINGEN OBA (Openbare Bibliotheek Amsterdam) in 2009   Bron: OBA, 19 januari 2010   De Taalschriftredactie wil de OBA, en speciaal Engbert Stoffele van de OBA, hartelijk bedanken voor al het werk dat moest worden verricht om deze gegevens voor Taalschrift op tafel te krijgen!   De hieronder weergegeven titels zijn geordend op het aantal uitleningen dat tussen haakjes achter de titels wordt vermeld (voorafgegaan door een hekje '#'). De titels worden vaak verkort, niet geheel compleet, weergegeven. Schmidt, Annie M.G.: Ziezo (#242) Lieshout, Ted van: Spin op sokken (#128) (anoniem / middeleeuwen): Karel en(de) Elegast (#103) Homeros: (De) Odysseia (#96) Dante Alighieri: De goddelijke komedie (#95) Kuiper, Nannie: Soms zie ik 1000 lichtjes (#92) (verzamelbundel): Gerrit Komrij's Nederlandse kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten (#85) Vendel, Edward van de: Opa laat zijn tenen zien (#85) Busser, Marianne: Versjes en liedjes voor de kleintjes (#83) Os, Erik van: Klapzoen (#71) Hagen, Hans: Jij bent de liefste (#70) (anoniem / middeleeuwen): Beatrijs (#68) Hoekstra, Han G.: Rijmpjes en versjes uit de nieuwe doos (#64) Paaltjens, Piet: Snikken en grimlachjes (#64) Schmidt, Annie M.G.: Het beertje Pippeloentje (#64) Homerus: Odyssee (#62) Lieshout, Ted van: Van ansjovis tot zwijntje (#61) Dros, Imme: Odysseus (#60) Meinderts, Koos: Verdriet is drie sokken (#59) Carle, Eric: Dichter bij de dieren (#57) Busser, Marianne: Het grote versjesboek (#56) Hagen, Hans: Van mij en van jou (#56) (verzamelbundel): Gerrit Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten (#53) Schmidt, Annie M.G.: Poes, poes, poes (#52) Busser, Marianne: Peuterpoëzie (#51) Wilmink, Willem: Verzamelde liedjes en gedichten (#50) (verzamelbundel): Ik heb de liefde lief. De mooiste liefdesgedichten uit de Nederandse en Vlaamse poëzie (#50) Kuyper, Sjoerd: Ik blijf altijd bij je (#49) Vergilius Maro, P.: Aeneis (#49) Hooft, Mieke van: Ik ben op jou! (#48) Dros, Imme: Mee met Aeneas (#47) (middeleeuwen): Van den vos Reynaerde (#46) Schmidt, Annie M.G.: Het hele schaap Veronica (#46) Schmidt, Annie M.G.: Ik wil alles wat niet mag (#46) (verzamelbundel): Doe maar dicht maar ... (#46) (verzamelbundel): Rijmpjes en versjes uit de oude doos (#45) Busser, Marianne: Het jaar rond met de vier kaboutertjes (#44) Lambert, Sandrine: Versjes en rijmpjes voor het poeziealbum (#44) Busser, Marianne: Naar school met de vier kaboutertjes (#43) Schmidt, Annie M.G.: Beestenboel (#43) Westera, Bette: Mijn zusje achter het behang (#43) Reve, Gerard: Verzamelde gedichten (#40) Schröder, Ron: Kant-en-klare Sinterklaasgedichten (#40) Bloem, J.C.: Verzamelde gedichten (#39) Diekmann, Miep: Ik zie je wel, ik hoor je wel (#39) Busser, Marianne: Pepernotenpoëzie (#37)

Hoekstra, Han G.: De ijsmuts van Prins Karel en veel meer (#37) Cousins, Lucy: Het grote grappige rare rijmpjesboek (#36) Vasalis, M.: De oude kustlijn (#35) (verzamelbundel / kindergedichten): Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is (#35) (verzamelbundel / kindergedichten): Er staat een taart in lichterlaaie. De 120 grappigste gedichten voor kinderen (#35) Schmidt, Annie M.G.: Ziezo'tjes (#34) Vries, Anke de: Wie niet bang is mag mee (#34) Kuyper, Hans: Waar woon jij, hond? (#33) Ovidius Naso, P.: Metamorphosen (#33) (verzamelbundel): Domweg gelukkig, in de Dapperstraat. De bekendste gedichten uit de Nederlandse literatuur (#33) (verzamelbundel / kindergedichten): Mooie rijmpjes en versjes. (Luisterboek.) (#32) Wilmink, Willem: Ik had als kind een huis (#31) (verzamelbundel): Het mooiste gedicht. De favoriete gedichten van Nederland en Vlaanderen (#31) Campert, Remco: Nieuwe herinneringen (#30) Hagen, Hans: Ik zie lichtjes in je ogen (#30) (verzamelbundel): Het liefste gedicht. De favoriete liefdesgedichten van Nederlands en Vlaanderen (#29) (verzamelbundel): Ik wou dat ik twee hondjes was. Nederlandse nonsens- en plezierdichters van de 20e eeuw (#29) (middeleeuwen): Reinaert de vos (#29) Homerus: Ilias (#28) Meinderts, Koos: Daan gaat naar de maan (#28) Westera, Bette: Appeltje eitje (#28) (verzamelbundel / kindergedichten): Als heel de wereld een appeltaart was (#28) Campert, Remco: Dichter (#27) Fontein, Elsbeth: HoKus PoKus (#27) Herzberg, Judith: Doen en laten (#27) Vasalis, M.: Parken en woestijnen (#27) Busser, Marianne: Wie gaat er mee naar zee? (#26) Vendel, Edward van de: Superguppie krijgt kleintjes (#26) (verzamelbundel): Het laatste gedicht. Onsterfelijke dichters uit Nederland en Vlaanderen (Over afscheid nemen, rouw, etc.) (#26) Enquist, Anna: De tussentijd (#25) Kroos, Sara: Bij mij thuis (#25) Vendel, Edward van de: De groeten van Superguppie (#25) Vendel, Edward van de: Superguppie (#25) (verzamelbundel / middeleeuwen: Edda. Goden- en heldenliederen uit de Germaanse oudheid (#25) Deckers, Daphne: De verschrikkelijke ijstaart (#24) Dickinson, Emily: De mooiste gedichten (#24) Kopland, Rutger: Geluk is gevaarlijk (#24) Shakespeare, William: Sonnetten (#24) Silverstein, Shel: Pas op voor de Gnaskop! (#24) Vasalis, M.: Verzamelde gedichten (#24) Dickinson, Emily: Gedichten (#23) Enquist, Anna: Alle gedichten (#23) Tellegen, Toon: Er ligt een appel op een schaal (#23) Visser, Rian: Zacht zijn de wolken (#23) Gerhardt, Ida: Zeven maal om de aarde te gaan (#22) Homerus: Odysseia (#22) Leeuwen, Joke van: Ik ben ik (#22) Rilke, Rainer Maria: Nieuwe gedichten (#22) Fontein, Elsbeth: Gefelici...taart! (#21) Garcia Lorca, Federico: De mooiste gedichten (#21) Leeuwen, Joke van: Ozo heppie en andere versjes (#21) Marsman, H.: Verzamelde gedichten (#21) Meinderts, Koos: Een big in de bus (#21) Rood, Lydia: Mijn zak zit vol met niks (#21)

» Kadertekst 10: Poëzie in cijfers: top 500 poëzie-uitleningen Openbare Bibliotheek Amsterdam in de afgelopen twaalf jaar (1998 - 2009)

TOP 500 POËZIE-UITLENINGEN OBA (Openbare Bibliotheek Amsterdam), in de periode april 1998 - december 2009   Bron: OBA, 19 januari 2010   De Taalschriftredactie wil de OBA, en speciaal Engbert Stoffele van de OBA, hartelijk bedanken voor al het werk dat moest worden verricht om deze gegevens voor Taalschrift op tafel te krijgen!   De hieronder weergegeven titels zijn geordend op het aantal uitleningen dat tussen haakjes achter de titels wordt vermeld (voorafgegaan door een hekje '#'). De titels worden vaak verkort, niet geheel compleet, weergegeven. Schmidt, Annie M.G.: Ziezo (#2907) (anoniem / middeleeuwen): Beatrijs (#1972) Dros, Imme: Odysseus (#1826) (anoniem / middeleeuwen): (De ridderroman) Karel en Elegast (#1739) Schmidt, Annie M.G.: Het beertje Pippeloentje (#1675) (anoniem / middeleeuwen): Van den vos Reynaerde (zie ook no. 259, Lulofs) (#1473) (verzamelbundel / kindergedichten): Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is (#1392) Hagen, Hans: Jij bent de liefste (#1299) Homerus: Odysseia (zie ook no. 26, Homerus) (#1260) Busser, Marianne: Het grote versjesboek (#1227) Paaltjens, Piet: Snikken en grimlachjes (#1225) Dante Alighieri: De goddelijke komedie (#1088) Busser, Marianne: Het jaar rond met de vier kaboutertjes (#1056) Schmidt, Annie M.G.: Beestenboel (#1033) Schröder, Ron: Kant-en-klare Sinterklaasgedichten (#1032) Ovidius Naso, P.: Metamorphosen (#1007) (verzamelbundel / kindergedichten): Ik geef je niet voor een kaperschip met tweehonderd witte zeilen (#912) Wilmink, Willem: Ik had als kind een huis (#898) Lieshout, Ted van: Mijn botjes zijn bekleed met deftig vel (#891) Bloem, J.C.: Verzamelde gedichten (#871) Vries, Anke de: Wie niet bang is mag mee (#850) Gerhardt, Ida: Verzamelde gedichten (#824) Hoekstra, Han G.: Rijmpjes en versjes uit de nieuwe doos (#817) (verzamelbundel): Doe maar dicht maar ... (#796) Komrij, Gerrit: Alle gedichten tot gisteren (#788) Homerus: Odyssee (#787) Diekmann, Miep: Ik zie je wel, ik hoor je wel (#786) Herzberg, Judith: Doen en laten (#782) Vasalis, M.: Vergezichten en gezichten (#777) Hagen, Hans: Misschien een olifant (#770) Reve, Gerard: Verzamelde gedichten (#759) Wilmink, Willem: Verzamelde liedjes en gedichten (#759) (anoniem / middeleeuwen): Karel ende Elegast (#755) Schmidt, Annie M.G.: Ik ben lekker stout (#737) Akkerman, Dinie: Mijn jas heeft heel veel knopen (#729) Olthuis, Theo: Ergens is een heel eind weg (#722) Cousins, Lucy: Het grote grappige rare rijmpjesboek (#719) (verzamelbundel): Ik heb de liefde lief. De mooiste liefdesgedichten uit de Nl. en Vl. poëzie (#714) Carle, Eric: Dichter bij de dieren (#708) Kuiper, Nannie: Soms zie ik 1000 lichtjes (#706) Kuyper, Hans: Waar woon jij, hond? (#699) (verzamelbundel / diverse media): Rijmpjes en versjes uit de oude doos (CD-ROM, CD audio, boek etc.) (#681) Loon, Paul van: Ik wil zo graag een spook (#681) Heymans, Annemie: Vier tantes in een slootje (#678) Shakespeare, William: (De) Sonnetten (#678) Dickinson, Emily: Gedichten (#674) Hagen, Hans: Daar komt de tijger (#651) Wilmink, Willem: Het ABC van Willem Wilmink (#648) Alighieri, Dante: De goddelijke komedie (#646) Schmidt, Annie M.G.: Ik wil alles wat niet mag (#641) Os, Erik van: Er loopt een liedje door de lucht (#640) Schmidt, Annie M.G.: De versjes uit: Dit is de spin Sebastiaan (#627) Vasalis, M.: Parken en woestijnen (#621) (verzamelbundel / middeleeuwen): Edda. Goden- en heldenliederen uit de Germaanse oudheid (#619) Leeuwen, Joke van: Ik ben ik (#616) (verzamelbundel / kindergedichten): Rijmpjes en versjes uit de oude doos (#613) Marsman, H.: Verzamelde gedichten (#610) (anoniem / middeleeuwen): De reis van Sint(e) Brandaan (#608) Kopland, Rutger: Tot het ons loslaat (#603) Rawie, Jean Pierre: Onmogelijk geluk (#599) Vasalis, M.: De oude kustlijn (#594) Homerus: Ilias (#590) (verzamelbundel): Domweg gelukkig, in de Dapperstraat (#584) Kopland, Rutger: Herinneringen aan het onbekende: een keuze uit eigen werk (#578) Schmidt, Annie M.G.: Het fluitketeltje en andere versjes (#578) Wilmink, Willem: Het kind is vader van de man (#571) (verzamelbundel): Het liefste gedicht. De favoriete liefdesgedichten van Nl. En Vl. (#560) Biemans, Ienne: Ik was de zee (#554) Hermans, Toon: Verzamelde versjes (#543) (verzamelbundel): Het mooiste gedicht. De favoriete gedichten van Nl. En Vl. (#541) Busser, Marianne: Naar school met de vier kaboutertjes (#529) Hermans, Toon: Van ganser harte (#519) Fontein, Elsbeth: HoKus PoKus (#517) Schmidt, Annie M.G.: Iedereen heeft een staart (#512) Hagen, Hans: (Ik zie) lichtjes in je ogen (#505) Ede, Bies van: Puit plep twiet (#504) Os, Erik van: Dit boek is voor jou, het gaat over mij (#504) Rilke, Rainer Maria: Nieuwe gedichten (#498) (verzamelbundel): Ik wou dat ik twee hondjes was. Nederlandse nonsens- en plezierdichters van de 20e eeuw (#491) Meinderts, Koos: Er ging een vis uit fietsen (#491) (verzamelbundel / kindergedichten): Ik voel me ozo heppie. Over vriendschap, liefde en andere ellende (#488) Hofman, Wim: Mijn buik is van koek (#488) (verzamelbundel): Een Caribisch dozijn. Gedichten van ver gehaald voor jou vertaald (#484) Lodeizen, Hans: Het innerlijk behang en andere gedichten (#482) Kopland, Rutger: Geluk is gevaarlijk (#474) Nijhoff, M.: Verzamelde gedichten (#471) (verzamelbundel): Ik heb alleen woorden. Honderd gedichten over afscheid, dood en rouw uit de Nederlandse poëzie (#468) Hermans, Toon: Dan heb je geluk (#467) Carmiggelt, S.: De gedichten (#466) (anoniem / middeleeuwen): Lanceloet en het hert met (#464) (verzamelbundel): De mooiste liefdespoëzie. Bloemlezing Nederlandstalige liefdesgedichten van Hans Andreus tot Ivo de Wijs (#464) Faverey, Hans: Verzamelde gedichten (#464) Rawie, Jean Pierre: Woelig stof (#461) Busser, Marianne: Wie gaat er mee naar zee? (#460) (verzamelbundel): Haiku (#458) Diederic van Assenede (middeleeuwen): Floris ende Blancefloer (#457) (verzamelbundel / kindergedichten): De mooiste rijmpjes en versjes uit de oude en nieuwe doos (#454) Campert, Remco: Dichter (#454) Herzberg, Judith: Wat zij wilde schilderen (#454) Achterberg, Gerrit: Verzamelde gedichten (#446) (verzamelbundel): Kom maar dichter. 200 gedichten voor kinderen (#444) Hermans, Toon: Ontbijten met jou (#444) Stip, Kees: Het grote beestenfeest (#443) Kuiper, Nannie: Ukkepukken bij elkaar (#442) Wijs, Ivo de: De club van krabben (#441) (verzamelbundel): Gerrit Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten (#439) Huber, Diet: Dáár moet je nou een beest voor zijn (#439) (middeleeuwen): Reinaert de vos (#438) Enquist, Anna: Klaarlichte dag (#437) Meinderts, Koos: Daan gaat naar de maan (#435) Van Ostaijen, Paul: Verzamelde gedichten (#435) Vergilius Maro, P.: Aeneis (#430) (verzamelbundel / kindergedichten): Griezelverzen (#428) Wijs, Ivo de: Dat rijmt (#428) Slauerhoff, J.: Verzamelde gedichten (#426) Silverstein, Shel: Het randje van de wereld (#423) (verzamelbundel): Met gekleurde billen zou het gelukkiger leven zijn. 250 onvergetelijke gedichten (#422) (verzamelbundel): Dichters van deze tijd (#420) Kasparavicius, Kestu: Een ei is geen ei (#413) Neruda, Pablo: Twintig liefdesgedichten (#413) Min, Neeltje Maria: Voor wie ik liefheb (#411) (verzamelbundel / kindergedichten): Tante Nans zat op een gans. Liedjes, spelletjes en versjes (#410) (verzamelbundel / kindergedichten): Van Alphen tot Zonderland. De Nederlandse kinderpoëzie van alle tijden (#404) Herzberg, Judith: Beemdgras (#404) Kuyper, Hans: De dichter is een tovenaar (#403) Visser, Rian: Zacht zijn de wolken (#402) Andreus, Hans: Verzamelde gedichten (#400) Schmidt, Annie M.G.: Het hele schaap Veronica (#399) (verzamelbundel / kindergedichten): Ik doe lekker wat ik wil (#397) Rood, Lydia: Mijn zak zit vol met niks (#397) (verzamelbundel): Familie duurt een mensenleven lang. De 100 mooiste gedichten over vaders, moeders, dochters en zonen (#388) Leeuwen, Joke van: Ozo heppie en andere versjes (#385) Kuiper, Nannie: Kiekeboe daar ben ik weer (#384) Vasalis, M.: De vogel phoenix (#383) Busser, Marianne: Versjes en liedjes voor de kleintjes (#382) Besouw, Jan Willem van: Poëzie (#379) Milne, A.A.: Versjes van Poeh (#378) (verzamelbundel): Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is. Gedichten voor kinderen van alle leeftijden, (#374) Barker, Cicely Mary: Het complete boek van de Bloemenkinderen (#370) Dante Alighieri: (La) Divina commedia (#370) Roep, Nanda: Broodje patat (#369) Morgenstern, Christian: Kindergedichten & galgeliederen (#368) Baudelaire, Charles: De bloemen van het kwaad (#365) Achterberg, Gerrit: Het weerlicht op de kimmen (#364) Olthuis, Theo: Het geluid van vrede (#364) Vogels, Frida: De harde kern (#361) Wille, Riet: Een mondje vol (#360) Morriën, Adriaan: Verzamelde gedichten (#358) Kopland, Rutger: Dankzij de dingen (#356) Silverstein, Shel: Ik val omhoog (#356) (verzamelbundel / kindergedichten): De dichter is een tovenaar. (#175 gedichten voor kinderen van 5 tot 12 jaar, verschenen tussen 1990 en 2000) (#352) (verzamelbundel): Het lichte gedicht. De grappigste en gekste gedichten van Nl. en Vl. (#352) (verzamelbundel): Amsterdam, de stad in gedichten (#349) Plath, Sylvia: Ariel (#348) Rimbaud, Arthur: Gedichten (#348) Pessoa, Fernando: Gedichten (#345) Alphen, Hiëronymus van: Proeve van kleine gedigten (#342) Lucebert: Van de roerloze woelgeest (#341) Busser, Marianne: Geboortegedichtjes (#339) Schmidt, Annie M.G.: De Poedelman (#339) Stitou, Mustafa: Mijn vormen (#331) (anoniem / middeleeuwen): Het Roelandslied (#329) (verzamelbundel): Liefde is het enige. De honderd mooiste liefdesgedichten na 1945 (#327) (verzamelbundel): Domweg gelukkig, in de Dapperstraat. De bekendste gedichten uit de Nederlandse literatuur (#326) Kuiper, Nannie: Verliefd verlangen (#326) Tellegen, Toon: Een langzame val (#326) Slauerhoff, J.: Alleen in mijn gedichten (#323) Wilmink, Willem: Ernstig genoeg (#323) Vendel, Edward van d: Superguppie (#322) (verzamelbundel): Geluk dat kan wel jaren duren. Het huwelijk in 100 gedichten (#321) Lieshout, Ted van: Een lichtblauw kleurpotlood en een hollend huis (#316) (verzamelbundel / kindergedichten): Als heel de wereld een appeltaart was (#314) Lucebert: Van de afgrond en de luchtmens (#314) Diekmann, Miep: Een koning met een kroon (#312) Hooft, Mieke van: Stamp, stamp olifant (#311) Auden, W.H.: Vertel me de waarheid over de liefde (#310) (verzamelbundel): De selectie van de eeuw. De 200 beste gedichten van Nederland en Vlaanderen (#307) Kopland, Rutger: Alles op de fiets (#306) (verzamelbundel): Candlelight (= radioprogramma met gedichten van luisteraars) (#304) (verzamelbundel): Het laatste gedicht. Onsterfelijke dichters uit Nl. en Vl. (Over afscheid nemen, rouw, etc.) (#303) Enquist, Anna: Soldatenliederen (#300) Lieshout, Ted van: Het is een straf als je zo mooi moet zijn als ik (#298) Cramer, Rie: Het jaar rond (#294) Rawie, Jean Pierre: Oude gedichten (#293) Enquist, Anna: De gedichten (#292) Herzberg, Judith: Botshol (#292) Herzberg, Judith: Zeepost (#292) Olthuis, Theo: Vlinder in december (#292) Tellegen, Toon: Over liefde en over niets (#292) Elders, Ilse: Later, zei de zwarte kater (#291) Gerlach, Eva: Wat zoekraakt (#291) Keulen, Mensje van: Snottebel Lies (#291) Min, Neeltje Maria: Kindsbeen (#289) Shakespeare, William: Shakespeare in love (#288) Achterberg, Gerrit: Symbolen worden tot cymbalen (#287) Busser, Marianne: Versjes voor het slapengaan (#287) Hermans, Toon: Op blote voeten lopen (#283) Homerus: Ilias & Odyssee (#283) Waarsenburg, Truus van: De koning gaat in bad (#282) Gorter, Herman: Mei (#281) (verzamelbundel / kindergedichten): Er staat een taart in lichterlaaie. De 120 grappigste gedichten voor kinderen (#280) Biegel, Paul: Een been, stokkebeen (#280) Gerhardt, Ida: Zeven maal om de aarde te gaan (#280) Kopland, Rutger: Het orgeltje van yesterday (#280) Kuyper, Hans: Aardbeien op brood (#280) Neruda, Pablo: Gedichten (#279) Lambert, Sandrine: Versjes en rijmpjes voor het poeziealbum (#278) (verzamelbundel / kindergedichten): Ik schrijf, ik schrijf wat jij niet schrijft (#276) (verzamelbundel): Al mijn later is met jou. (Verzamelbundel met gedichten voor kinderen en jongeren.) (#276) Keulen, Mensje van: Van Aap tot Zet (#275) Rimbaud, Arthur: Een seizoen in de hel (#275) Enquist, Anna: Een nieuw afscheid (#274) Baudelaire, Charles: Les fleurs du mal (#273) Belloc, Hilaire: Het beestachtige kinderen (#268) Meinderts, Koos: Een big in de bus (#266) (verzamelbundel): Lang leve de dood. Een bloemlezing in 100 en enige gedichten (over de dood) (#265) Kuyper, Hans: Het poezenvarken (#265) Lieshout, Ted van: Och, ik elleboog me er wel doorheen (#263) Andrade, Carlos: Gedichten (#262) Olthuis, Theo: Een gat in de hemel (#261) Wilmink, Willem: Dicht langs de huizen (#261) Garcia Lorca, Federico: Dichter in New York (#260) Lucebert: Troost de hysterische robot (#256) Kuiper, Nannie: Speeltuin (#254) Aafjes, Bertus: Een voetreis naar Rome (#253) Neruda, Pablo: Canto general (#252) Tonen, Gerard: O, was ik maar een aap (#252) Rawie, Jean Pierre: Geleende tijd (#251) Schmidt, Annie M.G.: De graaf van Weet-ik-veel (#251) Gerlach, Eva: Hee meneer Eland (#249) (verzamelbundel): Wilminks keus. (Bloemlezing Nederlandse poëzie) (#248) Hanlo, Jan: Verzamelde gedichten (#248) Hermans, Toon: Zo waait de wind (#248) Eliot, T.S.: Gedichten (#247) Lucebert: Apocrief (#247) Adam, Frank: Waarom ik altijd nee zeg (#246) Lieshout, Ted van: Begin een torentje van niks (#245) Lobel, Arnold: Kattekrabbels (#245) Olthuis, Theo: Stoepkrijt (#245) Delden, Els van: Dag meneertje in de spiegel (#244)

Dorrestijn, Hans: Ik heb een kind dat wil ik houden (#244) Kruit, Johanna: Twee kusjes in een doosje (#244) Schmidt, Annie M.G.: Tot hier toe (#243) Szymborska, Wislawa: Uitzicht met zandkorrel (#243) Chaucer, Geoffrey: The Canterbury tales (#242) Herzberg, Judith: Zoals (#242) Deckers, Daphne: De verschrikkelijke ijstaart (#241) Dorrestijn, Hans: De liefde wandelt vreemde (#240) Meinderts, Koos: Olie Bol van Krentenkoek (#238) Büch, Boudewijn: Verzamelde gedichten (#237) Olthuis, Theo: Druppels vangen (#236) Os, Erik van: Klapzoen (#236) Kuyper, Hans: Ome Klaas, haar op de kaas (#235) Kuiper, Nannie: Ik heb alleen maar oog voor jou (#233) Slauerhoff, J.: Op aarde niet en niet op (#233) (verzamelbundel): Honderd jaar Nobelprijspoëzie (#232) Nasr, Ramsey: 27 Gedichten & Geen lied (#230) Weemoedt, Lévi: Van harte beterschap (#228) Lulofs, Frank: Van den vos Reynaerde (#226) Rilke, Rainer Maria: Tussen stroom en gesteente. Duits-Nederlandse bloemlezing R.M. Rilke (#226) Tellegen, Toon: Gedichten 1977-1999 (#226) Auden, W.H.: Collected poems (#224) Bernlef, J.: Achter de rug (#224) Andreus, Hans: Vertel hoeveel ik van je hou (#223) Enquist, Anna: De tussentijd (#223) Hagen, Hans: Van mij en van jou (#223) Laar, Jan D. van: Hokke pokke peen en andere versjes voor kinderen (#223) Meinderts, Koos: Verdriet is drie sokken (= bloemlezing door K.M. van zijn mooiste gedichten) (#223) (verzamelbundel): Dat schitterende water. Nederlandse poëzie over de zee (#222) Fontein, Elsbeth: Gefelici...taart! (#222) Herzberg, Judith: Strijklicht (#222) Schmidt, Annie M.G.: Op visite bij de reus (#222) De Coninck, Herman: De gedichten (#221) Andreus, Hans: De aard van het beestje (#220) Potter, Beatrix: Kinderrijmpjes (#220) Homeros: De Odysseia (#219) Huber, Diet: De spookjesprins (#219) Silverstein, Shel: Licht op zolder (#219) Tellegen, Toon: Er ligt een appel op een schaal (#218) Zijlstra-van Dijk, Carry W.: Rijmpjes en versjes voor het poeziealbum (#217) Achterberg, Gerrit: Voorbij de laatste stad (#216) Milosz, Czeslaw: Zeichen im Dunkel. Poesie (#216) Yeats, William Butle: Geef nooit het hele hart (#216) Deelder, J.A.: Renaissance (#215) Kusters, Wiel: Een beroemde drummer (#214) Roland Holst, A.: Alleen met de zee (#214) (anoniem / middeleeuwen): Esopet (#213) Dorrestijn, Hans: De bloeddorstige badmeester (#213) Gerwen, Berry van: Licht uit, Tim. Boek toe! (#212) Vondel, Joost van de: Lust tot poëzie (#212) (anoniem / middeleeuwen): Roman van Lancelot (#211) Andrade, Carlos Drum: De liefde, natuurlijk (#211) Lieshout, Ted van: Van ansjovis tot zwijntje (#211) Tellegen, Toon: Als we vlammen waren (#211) (verzamelbundel): Kinderen natuurlijk toegelaten. (= 48 gedichten van verschillende schrijvers over zaken rond de rechten van het kind) (#210) Biemans, Ienne: Engeltje, bengeltje (#210) Hooft, Mieke van: Ik ben op jou! (#206) Dorrestijn, Hans: Huiselijke omstandigheden (#205) Hooft, P.C.: Uit Hoofts lyriek (#205) Maerlant, Jacob van: Het boek der natuur (#205) Michaelis, Hanny: Verzamelde gedichten (#205) Gorter, Herman: Verzen (#204) Kuyper, Hans: Een klein riviertje zon (#204) Gerhardt, Ida: Hoefprent van Pegasus (#202) Hermans, Toon: Fluiten naar de overkant (#202) Rilke, Rainer Maria: De mooiste gedichten (#201) (verzamelbundel): Gerrit Komrij's Nederlandse kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten (#201) (verzamelbundel / kindergedichten): Voor de kleine Poppedeine en de grote Bimbam. Rijmpjes en versjes voor baby's en peuters (#200) Eliot, T.S.: Het barre land (#199) Lieshout, Ted van: Van verdriet kun je grappige hoedjes vouwen (#199) Min, Neeltje Maria: De gedichten (#199) Borstlap, Hans: Tussen Keulen en Parijs (#198) Chaucer, Geoffrey: De Canterbury-verhalen (#198) Hoekstra, Han G.: De kikvors en de eend (#198) Rilke, Rainer Maria: Wie nu alleen is (#198) Vergilius Maro, P.: Veel werd hij over land (...) (#197) Wertheim, Micha: Duimelot (#197) (verzamelbundel): Honderd keer moet ik dit schrijven. (= Bloemlezing met 120 gedichten over school) (#196) Keats, John: Gedichten (#196) Kopland, Rutger: Geduldig gereedschap (#196) Scheepmaker, Nico: Het rijmt, dat scheelt (#196) Rilke, Rainer Maria: Wie nu geen huis heeft (#195) Hagen, Hans: Ik schilder je in woorden (#194) Herzberg, Judith: Dagrest (#194) Boer, Herman Pieter: De troost van hagelslag (#193) Türk, Hanne: Philipp, gefeliciteerd me (#193) Andreus, Hans: Ik hoor het licht (#192) Hermans, Toon: Elke dag een treetje (#192) Lieshout, Ted van: Papieren museum (#192) Nijhoff, M.: Het uur u (#192) Sipkes de Smit, Ina: Welkom lieve kind (#190) Campert, Remco: Een neger uit Mozambique (#189) Kopland, Rutger: Gedichten (#189) Aafjes, Bertus: Verzamelde gedichten 1938 (#188) Biemans, Ienne: Lang zul je leven (#188) (verzamelbundel / kindergedichten): Dichter bij zee. (= 40 gedichten van basisschoolleerlingen over zee; ook te lezen via http://projects.aliceo.nl/dichterbijzee/) (#187) Cvetaeva, Marina: Wat zijn mij wolken nog (#187) Ovidius Naso, P.: Ovid (#187) Wille, Riet: De deur is moe (#186) Biemans, Ienne: Mijn naam is Ka. Ik denk dat ik besta (#185) Hermans, Toon: Groot versjesboek (#185) Knevels, Boudewijn: Van harte geluk gewenst (#185) Lucebert: Triangel in de jungle, gevolgd door De dieren der democratie (#185) Ovidius Naso, P.: De kleine Ovidius (#185) Bredero, G.A.: Liederen van Bredero (#184) Lodeizen, Hans: Verzamelde gedichten (#184) Otten, Willem Jan: Het was missen op het eer (#184) Schoolmeester, de: De gedichten van De Schoolmeester (#184) (verzamelbundel): Gij blijft in mijn gedachten. Gedichten over afscheid (#183) (verzamelbundel): Ooitgedicht. Een groot aantal gedichten verzameld in een boek. (Verzameld door Willem van Toorn) (#183) Hölderlin, Friedrich: Gedichten (#183) Ovidius Naso, P.: Minnekunst (Ars amatoria) (#183) (verzamelbundel): Graag veel bloemen. Nederlandstalige gedichten over de dood (#182) (verzamelbundel): Opa, hou jij het nog vol? (= De 100 leukste oma- en opagedichten van meer dan 40 Vlaamse en Nederlands dichters) (#182) Lieshout, Ted van: Van, als & och (#182) Poortvliet, Rien: Kabouter kinderversjes (#182) (verzamelbundel / kindergedichten): Dit voetje, dat voetje. Slaapliedjes en andere versjes van vroeger samengesteld door Nannie Kuiper (#181) (verzamelbundel / kindergedichten): Drie kleine kleutertjes (= Grootmoeders rijmpjes en versjes, verzameld door Erica Postma) (#181) Cats, Jacob: Huwelijk (#181) Schmidt, Annie M.G.: Dag, meneer de kruidenier (#181) Vestdijk, S.: Verzamelde gedichten (#181) Hagen, Hans: Salto natale (#179) (verzamelbundel): Ik ging naar Bommel om de brug te zien. Nederland in 100 liedjes en gedichten (#178) Komrij, Gerrit: Luchtspiegelingen (#178) Campert, Remco: Kus zoekt mond (#177) Mallarmé, Stéphane: De middag van een faun en andere gedichten (#177) (verzamelbundel): Van Derzjavin tot Nabokov. Russische poëzie uit drie eeuwen (#176) Busser, Marianne: Kerstfeest met de vier kaboutertjes (#176) Slegers, Guusje: ABC babbelboek (#176) Vendel, Edward van de: Superguppie krijgt kleintjes (#176) Kopland, Rutger: Wie wat vindt heeft slecht gezocht (#175) Lieshout, Ted van: Multiple noise (#175) Ede, Bies van: Ik ben lekker koud (#174) Brugmans, Marijke: Een kusje in een doos (#172) Schmidt, Annie M.G.: Veertien uilen (#172) Busser, Marianne: Nieuwe poëzie-versjes (#171) Kouwenaar, Gerrit: Helder maar grijzer (#171) Herzberg, Judith: Bijvangst (#170) (verzamelbundel): Ik draag je in mijn hart. Nederlandstalige gedichten over vriendschap (#169) Alphen, Hiëronymus van: Kleine gedigten voor kinderen (#169) Kopland, Rutger: Al die mooie beloften (#169) Ranger, Laura: Laura's gedichten (#169) (verzamelbundel): Wat blijft komt nooit terug: eigen en andermans gedichten (= 'Grote Lijster' van Wolters-Noordhoff uit 2002) (#168) Basho, Matsuo: Geluid van water. Haiku (#168) Doorn, Johnny van: Verzamelde gedichten (#168) Huber, Diet: De Koeterwalen (#168) (anoniem / middeleeuwen): Lanceloet en het hert met de witte voet (#167) (verzamelbundel / kindergedichten): Broodje nijlpaard en andere gedichten voor kinderen (#167) Bloem, J.C.: Doorschenen wolkenranden (#167) Garcia Lorca, Federico: De mooiste gedichten (#167) Jonker, Ingrid: Ik herhaal je (#167) Meinderts, Koos: Als twee zwanen (#167) (verzamelbundel): Langs straten en gedichten. (= Bundel met gedichten over Amsterdam) (#166) Luijters, Guus: De meisjes van de Kinkers (#166) (verzamelbundel): De 200 bekendste, mooiste, tederste, leukste sonnetten (#165) Dorrestijn, Hans: De kunst van het Lijden (#165) Goethe, Johann Wolfgang: De mooiste van Johann Wolfgang Goethe (#165) Stip, Kees: Lachen in een leeuw (#165) Garcia Lorca, Federico: Gedichten (#164) Schmidt, Annie M.G.: Als vogeltjes gaan slapen (#164) (verzamelbundel): Gelezen worden ze ontelbre malen. De bekendste gedichten uit de Nederlandse literatuur (#163) (verzamelbundel): In lief en leed verbonden. Nederlandse gedichten over het huwelijk (#163) Lambert, Sandrine: Een bed vol spoken (#161) Kopland, Rutger: Voor het verdwijnt en daarna (#160) Moeyaert, Bart: Verzamel de liefde (#160) Buddingh', Cees: Gedichten 1974/1985 (#158) Hermans, Toon: Vandaag is de dag (#158) Jansma, Esther: Stem onder mijn bed (#158) Auden, W.H.: Die avond dat ik de stad (...) (#157) Buddingh', Cees: Nieuwe gorgelrijmen (#157) Dickinson, Emily: Liefdesgedichten (#157) Stitou, Mustafa: Mijn gedichten (#156) Barker, Cicely Mary: Bloemenkinderen van het hele jaar (#155) (verzamelbundel): Nooit heb ik wat ons werd ontnomen zo bitter, bitter liefgehad. Verzetspoëzie en geuzenliederen uit de jaren 1933-1945 (#154) Gerhardt, Ida: De adelaarsvarens (#154) Kloos, Willem: Verzen (#154) Lieshout, Ted van: Jij bent mijn mooiste landschap (#153) Vroman, Leo: Neembaar (#153) Homerus: The Iliad (#152) Horatius Flaccus, Q.: Ars poetica (#152) (verzamelbundel / kindergedichten): Holland rijmt. De mooiste kinderversjes (#151) (verzamelbundel / kindergedichten): Portakali soydum basucuma. (= Bloemlezing Turkse kindergedichten, verzameld door Mehmet Kadri Sümer?) (#151) (verzamelbundel / kindergedichten): Strikjes in de struiken (#151) Kouwenaar, Gerrit: De tijd staat open (#151) Schmidt, Annie M.G.: De uilebril (#151) Wilmink, Willem: Een hond gaat op reis (#150) (verzamelbundel): Obscene gedichten. (= Homoseksuele gedichten van de Franse dichters Paul Verlaine (#1844-1896) en Arthur Rimbaud (#1854-1891). Selectie vertaald uit de bundel 'Hombres' uit 1904 (#149) Cats, Jacob: Het Spaans heidinnetje (#149) Dante Alighieri: The comedy of Dante Alighieri (#149) Kouwenaar, Gerrit: Gedichten 1948-1978 (#149) Schierbeek, Bert: Vlucht van de vogel (#149) Vergilius Maro, P.: De zwerftocht van Aeneas (#149) Enquist, Anna: Hier was vuur (#148) Kouwenaar, Gerrit: Een geur van verbrande ve (#148) Hermans, Toon: Liggen in 't gras (#147) Alighieri, Dante: Mijn komedie (#146) Kuiper, Nannie: Een zeldzaam exemplaar (#146) Petrarca, Francesco: Sonnetten voor Laura (#146) Lefevere, Martine: Voor wie het verhaal vergeten is (#145) Segher Diengotgaf: Tprieel van Troyen (#145) Kuiper, Nannie: Dag hobbelpaard (#144) Tellegen, Toon: Een dansschool (#144) Garcia Lorca, Federico: Zigeunerromances (#143) Gerlach, Eva: Niets bestendiger (#143) Min, Neeltje Maria: Een vrouw bezoeken (#143) Depondt, Luk: Kijk maar! Kijk maar! (#142) Kuiper, Nannie: Zo kan het ook (#142) Abramsz, Simon: Rijmpjes en versjes uit de oude doos (#141) Eliot, T.S.: Four quartets (#140) Heine, Heinrich: Denk ik aan Duitsland in de nacht (#140) Olthuis, Theo: Een steen zweeft over water (#140) Rilke, Rainer Maria: De elegieën van Duino & De sonnetten aan Orpheus (#140) Wilmink, Willem: Moet worden gevreesd dat het nooit bestond (#139) Campert, Remco: Ode aan mijn jas (#138) Deelder, J.A.: Interbellum (#138) Puskin, Aleksandr: Eugene Onegin (#138) Rilke, Rainer Maria: De sonnetten aan Orpheus (#138) De Coninck, Herman: Vingerafdrukken (#137) Lieshout, Ted van: Spin op sokken (#137) Veen, Herman van: Een souvenir (#137) Jansma, Esther: Hier is de tijd (#136) Garcia Lorca, Federico: Voor duizend verliefden van hart (#135) Warmond, Ellen: Tegenspeler tijd (#135) Zwagerman, Joost: De ziekte van jij (#135) (verzamelbundel): Honderd Chinese gedichten (#134) Marsman, H.: Achter de vuurlijn van de horizon (#134) Wijs, Ivo de: Het opperhoofd (#134) Wilmink, Willem: Waar komt dat kind vandaan? (#134) Dickinson, Emily: Ik zou nooit weggaan (#133) Enquist, Anna: De tweede helft (#133) Lucebert: Val voor vliegengod (#133) Wijs, Ivo de: Vroege vogel (#133) Gisbert, Montse: Ik geef je een zoen (#132) Hermans, Toon: Alles is heimwee (#132) Kabafes, K.P.: Gedichten (#132) Slory, Michaël: A no tru, san mi e si drape? (Slory (1935) geldt als een van de belangrijkste dichters die de Surinaamse creolen) (#132) Van Ostaijen, Paul: Verzameld werk (#132) Djelal al-din Rumi: Gedichten (#131) Hermans, Toon: 24 rozen (#131) Kopland, Rutger: Dit uitzicht (#131) Lucebert: Verzamelde gedichten (#131) Polzer, Heinz: Weelde & feestgedruis (#131) Biemans, Ienne: Met mijn rechteroog dicht (#130) Goethe, Johann Wolfgang: Ken je het land waar de citroenen bloeien? (#130) Lucebert: De moerasruiter uit het paradijs (#130) Ponge, Francis: Namens de dingen (#130) Bijns, Anna: t Is al vrouwenwerk (#129) Gerlach, Eva: De kracht van verlamming (#129) Sappho: Liederen van Lesbos (#129) Schmidt, Annie M.G.: Het suikerbeest (#129) Benschop, Nel: De stem uit de wolk (#128) Celan, Paul: Spreektralie (#128) De Kockere, Geert: Een fruitje van zilver (#128) Deelder, J.A.: Lijf- en andere gedichten (#128) Gerlach, Eva: Oog in oog in oog in oog (#128) Hoekstra, Han G.: De ijsmuts van Prins Karel en veel meer (#128) Kuyper, Hans: Ik kan alle woorden lijmen (#127) Oosterhuis, Huub: Uittocht en andere gedichten (#127) Brecht, Bertolt: De mooiste van Bertolt Brecht (#125) Lucebert: Oogsten in de dwaaltuin (#125) Nijhoff, M.: Lees maar, er staat niet wat er staat (#124)