Peter Kleiweg - 30/04/06

De regels voor de vorming van afko's die Hans Bennis signaleert zijn interessant omdat ze laten zien dat schrijven niet slechts een afspraak is over het neerpennen van spraak. Die regels, niet afgesproken, maar spontaan ontstaan, die laten zien dat hier taalmechanismen aan het werk zijn die niet in spraak voorkomen. We spreken immers niet in afkortingen, tenzij het 'afgesproken' afkortingen zijn, zoals tv, hsl, havo.

Ik heb wel eens gelezen dat het schrift mede gevormd wordt door het medium. Het krassen op runehoutjes leidt tot een ander soort schrift dan het schrijven met ganzeveer op perkament. Ook het taalgebruik wordt beïnvloed door het medium. Gaat het schrijven langzaam of snel? Wordt geschreven met kostbare materialen, of is het geschrevene wegwerpmateriaal? Kortom, is het schrift iets verhevens, met de daarbij behorende vorm, of is het iets wat achteloos van je pen rolt?

Het medium van de contactadvertentie is een ander medium dan SMS. Het gebruik van veel afkortingen in een advertentie zegt iets over de opsteller van de advertentie: "Ik wil een relatie, maar het mag niks kosten." Er is geen limiet die de schrijver dwingt kortaf te zijn. Die is er in SMS wel. Daarom denk ik dat de regels voor het vormen van afkortingen wel eens zouden kunnen verschillen tussen SMS-taal en contactadvertentie.

Er wordt wel eens gedacht dat schrijven met het Latijnse alfabet de meest ontwikkelde soort van schrijven is, omdat (in principe) elke spraakklank met een apart teken wordt weergegeven. Het resultaat van een zeer lange ontwikkeling van het schrift. Maar is het ook het eindpunt van een optimalisatieproces? Is ons schrift per se beter dan een schrift waarin alleen medeklinkers worden gebruikt? SMS-taal suggereert van niet, omdat het een ontwikkeling de andere kant op laat zien.

margreet - 30/04/06

“Wij zijn het college begonnen met onderzoek naar de structuur van afkortingen”,(sic) zegt Hans Bennis, directeur Meertens Instituut. De afkortingcultuur is aan geen regels gebonden; Taalunie of een ander overheidsorgaan zijn nog niet geïnteresseerd; het is een beklijfd schrijftaalanarchie en wat betreft hem en zijn collega’s, mag het zo blijven.

Een sociologisch beeld geeft Hans Bennis niet (waar hij dit elders wel doet) maar, doet hij een vluchtige psychologische poging - Dat wij, bij het maken van afkortingen een complexe, maar onbewuste systematiek zien - en gebruiken die, ontleend is aan de principes van de spreektaal, vergeet hij één belangrijk ding te vermelden: het genót waarmee het gebeurt.

Een tekst heeft een dubbele betekenis; is zowel objectief als subjectief; het verschaft plezier (individueel of groepsgewijs); het is moeilijk te kunnen onderscheiden wat dat plezier nu precies is: een tekst is niet alleen structuur of voor een grootgedeelte, niet alleen genot!?

SMS-taal bestaat voor een groot gedeelte uit: meer plézier hebben in het creëren van afkortingen dan een verlangen naar structuur (helderheid). Dat dit eerder met subjectiviteit dan met objectiviteit te maken heeft, mag duidelijk zijn. Ik vraag mij dan ook af hoe het college is begonnen met een onderzoek naar de structuur van afkortingen: objectief over een subjectieve anarchie dat korte berichten schrijft.

“Struktuur bijvoorbeeld pretendeert immanent(innerlijk) aan de tekst te zijn. Hij kan daarin bestudeerd worden en voor eens en altijd voor iedere mogelijke lezing bewezen worden. Daarmee wordt met het vinden van structuur een wetenschappelijke status verleend. Maar plezier is afhankelijk van de individuele lezing, gebruik en dus onzeker”, zo beoogde een Franse filosoof ooit om hiermee de wereld wakker te schudden dat, taal of tekst afhankelijk is van genot en niet van een of ander wetenschap uit te puren.

Dat Kleiweg droomt van: ‘…dat hier taalmechanismen aan het werk zijn die niet in spraak voorkomen’, hij waarschijnlijk bedoelt dat,… dé vormgever: en dat zijn onze hersens, eerder het voor het zeggen hebben dan het achteraf structureren van taal?; het onbewuste psycho-neurologische breingebeuren ons véél eerder genot verschaft dan het grote verlangen naar wetenschap of kennis; dat Kleiweg toch nog een taalmechanisme zoekt in de krochten van ons brein? ‘Komt dit alles’, zo denk ik dan, ‘door het verlangen, het plezier hebben in, dat er op een of andere manier toch nog een systeem moet zijn, die…, er in werkelijkheid niet is?’

Het is zoals Nietzsche schreef: De boom is op ieder ogenblik iets nieuws; de vorm wordt door ons geponeerd, omdat we de fijnste absolute beweging niet kunnen waarnemen'.

Daarom ben ik blij met wat ik tussen de regels van H. Bennis lees: het heeft geen institutionele toekomst want morgen is er weer iets anders.

Johan Nijhof - 30/04/06

Chapeau voor Prof. Bennis, die kans ziet zijn contactadvertentie zelfs geheel gratis te plaatsen!
Nu behoor ik niet tot zijn doelgroep, en evenmin ben ik een ervaren lezer van zulke advertenties. Maar toch meen ik alles zonder veel moeite te kunnen interpreteren: br. zal wel breed zijn, of toch broeierig? sl. slank, hoewel je vast in deze context ook sletterig tegenkomt, kn. knuffelig, of bedoelt de schrijver kneedbaar? Bl. lijkt eenduidig maar wordt raadselachtig door het volgende "huidskl. onbel." In combinatie met het al niet meer als afkorting gevoelde lat is rel. vast geen religie.

Blijkbaar is er voor advertenties niets tegen op afkortingen, en dat zal voor SMS-jes ook gelden. Niettemin is de afkorting voor mij als vertaler een rampgebied. Onder de honderden woordenboeken in mijn kast zijn er slechts 3 afk.-wb., die ik vaak raadpleeg, maar die zelden uitsluitsel geven. Vrijwel elke week blijkt een opdrachtgever zich niet te realiseren hoezeer de begrijpelijkheid van zijn afkortingen beperkt is tot een kleine kring. Daar dreigen de misverstanden en liggen dus de grenzen aan de bruikbaarheid.

Op de computer is er eigenlijk geen reden tot afkorten. Als u zich de moeite van het typen wilt besparen, kunt u de computer uw afkortingen ook zelf laten oplossen, wat veel misverstanden kan voorkomen en slechts een eenmalige inspanning vergt. Daar wil ik dus graag een lans voor breken.

In antwoord op de vraag van Peter Kleiweg: het Latijnse schrift en tal van andere alfabetische schriften zijn in de praktijk veel handiger dan het Arabische en Hebreeuwse. Faxen in die talen blijken veel minder goed leesbaar, misverstanden duiken vaker op. De Jehovagetuigen zijn bekende slachtoffers van een verkeerde vocalisatie.
Als een aantrekkelijke concurrent van het alfabet zie ik de pictogrammen. Zij hebben geen vertaler nodig.

Peter Kleiweg - 30/04/06

Johan Nijhof is mij te stellig als hij alfabetische schriftsystemen boven het Arabische en het Hebreeuwse zet. Ik denk dat hij alleen maar de ongemakken ziet van de westerling die niet aan een niet-westers schrift is gewend. Het Arabisch schrift kent een kalligrafeerkunst waaraan die van het Latijnse schrift nooit zal kunnen tippen. Misschien is het schrift met een Latijns alfabet praktischer, vooral voor het gebruik op de computer. Niet iedereen stelt dezelfde eisen aan het schrift. Schriftsoorten zoals dat geschreven met devanagari, of het Mongoolse schrift, die hebben toch hun charme. Als het Latijnse alfabet zoveel praktischer is dan het gebruik van Chinese karakters, waarom willen de Chinezen dan niet overgaan op het Latijnse alfabet?

Nijhof maakt duidelijk dat hij de afkortingen in de contactadvertentie maar niks vindt. Misschien zijn dit soort advertenties helemaal niet gericht op mensen zoals Nijhof, en zijn ze daarom met hun gebruik van afkortingen al effectiever in het bereiken van de juiste doelgroep dan een advertentie waarin geen afkortingen worden gebruikt.

Ik denk dat ook in schrift geldt dat taal steeds verandert in iets beters, vanuit het perspectief van degenen die die verbeterde varianten gebruiken. Voor de achterblijvers zal het alleen maar taalverloedering zijn. Onze manier van schrijven is geen eindpunt, en het is ook niet het beste van alle schriftsoorten. Wat het beste is hangt af van de omstandigheden. En die omstandigheden willen nogal eens veranderen. SMS-taal is niet opgelegd. Het is vanzelf ontstaan, en het functioneert. Het voldoet in een behoefte. Het moet dus wel een verbetering zijn ten opzichte van de taal die ik hier schrijf.

Johan Nijhof - 1/05/06

Beste Peter,

Nee hoor, ik wijs de SMS-taal niet af en de afkortingscultuur in de advertenties evenmin. Ons bent zunig! Het enige bezwaar is, dat men zich onvoldoende bewust schijnt te zijn van de dreigende communicatieproblemen bij export naar ander taalgebruik.
De afkortingen vormen de grote flessenhals bij spoedvertalingen, dus er is een niet onaanzienlijk economisch belang mee gemoeid om er voorzichtiger mee om te springen.
Ik wil de wereld niet inrichten voor het gemak van mijn beroepsgroep, maar het punt toch even aanstippen.

Dat er via afkortingen ook nieuwe woorden worden gevormd is mooi meegenomen. Nieuwe begrippen hebben de neiging via complexe samenstellingen te worden aangeduid, en het is prima dat die complexiteit ook weer leidt tot een nieuwe eenvoud, zoals in LAN-verbindingen, DNA-onderzoek, VUT-regeling. De mooiste zijn natuurlijk diegene, die als woord uitspreekbaar zijn.

Ik denk ook dat de kalligrafie in het Arabische schrift een waardevolle kunstvorm is, inderdaad nog indrukwekkender dan de toppers van het Latijnse schrift. Velen kennen inmiddels de kalligrafische ambigrammen in Dan Browns "Angels & Demons", die toch aardig met een doorsnee "Bismullah" kunnen wedijveren. Ook in de ornamentiek van de Noordse cultuur hebben ze heel interessante dingen met runen gedaan.

Ik noemde slechts het praktijkaspect, want dat geldt met het Arabisch schrift voor een groot deel van de wereld. Vocalisering is even onduidelijk als de hulptekens die we in Middeleeuwse manuscripten tegenkomen, en waarbij ooit een plekje vliegenvuil op een kaart ertoe leidde, dat het “eiland van Skadi”, Skadin-aujo, gelezen werdt als de tilde voor een N, en zo Skandinavië opleverde.
Alleen geldt die Arabische vliegenpoep voor elk woord in een tekst.

Op de leessnelheid schijnt het gebruik van hoofdletters een positief effect te hebben, daar hebben met name de Duitsers onderzoek naar gedaan. Het Arabisch kent echter geen hoofdletters.

De Chinezen gebruiken wel degelijk steeds meer het Latijnse alfabet, maar het karakterschrift heeft natuurlijk intern wel een groot voordeel: het is in hoge mate onafhankelijk van dialect, zodat sprekers van alle mogelijke Chinese talen er toch in kunnen communiceren, zonder elkaar te verstaan.

Christian Vandekerkhove - 1/05/06

In sneltaal (excuus voor dit neologisme) lijken mij die afkortingen niet dramatisch. Het is immers arbeidsintensief en duur om in SMS-berichtjes elke letter voluit te schrijven. In e-mails is dit gedrag al iets minder verdedigbaar, maar laat ons aub/svp in de schrijftaal ten minste de discipline opbrengen om de taal als taal te handhaven en niet als een soort tweederangs steno!

Bart B. Van Bockstaele - 1/05/06

Ik ben al meer dan 25 jaar vertaler, maar ik ben het toch met Hans Bennis eens. We moeten niet alles in strakke, ambtenaarlijke regeltjes gieten. Een beetje creativiteit moet kunnen. Afkortingen kunnen de communicatie heel wat makkelijker en efficiënter maken, in bepaalde omstandigheden. ADSL is makkelijker en sneller dan Asymmetric Digital Subscriber Line, het is ook makkelijker en sneller dan ADenyloSuccinaat-Lyase en er zijn nog wel enkele gedrochtwoorden waarvoor deze afkorting wordt gebruikt. Een potentiële nachtmerrie voor een vertaler.

Een (afkortingen-)woordenboek zal weinig hulp bieden, want het duurt gewoonlijk jaren voor een nieuw woord of een nieuwe afkorting in een woordenboek wordt opgenomen. Kennis van de context is hier van onschatbare waarde. Een vertaler die een tekst vertaalt over computers waarin staat dat de ADSL-verbinding een bandbreedte heeft van ... weet dat het hier niet over een Air Defense SimuLation gaat. Weet hij/zij dat niet, tja, dan is hij/zij gewoon niet gekwalificeerd.

Johan Nijhof heeft echter ook gelijk. Als vertaler krijg ik wel vaker teksten voorgeschoteld waarin afkortingen voorkomen waarvoor er gewoon geen verklaring te verzinnen is. Dat geldt echter lang niet alleen voor afkortingen. Heel veel bedrijven gebruiken een terminologie die hen eigen is en die niemand anders gebruikt.

Een kreet als 'Voorzichtig! De Hollander staat open!' heeft geen betekenis voor wie de omstandigheden niet kent. In dit geval ging het om een doorgeefluik voor schilderijen. In Vlaanderen wordt er nogal eens gegrapt dat Hollanders met hun achterste bovengronds worden begraven, als fietsenstalling. Er werd een link gelegd met het doorgeefluik, en dat was het dan. 'De Hollander staat open' betekende hier dus alleen maar dat het doorgeefluik open stond.Arme vertaler (en arme lezer) die daarmee te maken krijgt.

Taal is niet ondubbelzinnig, afkortingen ook niet. Het zij zo.

Isaac J. van der Veere - 1/05/06

Alle inzet die er op gericht is sms- en overige taalsoorten te integreren in onze taal is wellicht wat overdadig. Het is een kunstmatige taaluiting die slechts een effectieve communicatie bewerkstelligt indien zender en ontvanger elkaars afspraken kennen. Een buitenstaander binnen deze materie blijft een buitenstaander. Sms'en is toch heel wat anders dan het hanteren van een zuiver taalgebruik. Uitwisseling tussen deze taalsoorten is niet perse onwelkom maar zuiver moet het wel blijven en begrijpbaar.

M+º B. Thomasse - 1/05/06

Ik wil, voordat de discussie straks weer gewoon over afkortingen gaat, opnieuw een ander alfabet onder de aandacht brengen.

Peter Kleiweg beweert dat het Latijnse schrift niet onder alle omstandigheden "het beste van alle schriftsoorten" is. Ervan uitgaand dat het Latijnse schrift ontwikkeld is voor het Latijn, en daarvoor in onze regionen in stand is gehouden door de schrijvende monniken, moeten we erkennen dat het zich een respectabele periode staande heeft gehouden. Maar wordt het, nu de grenzen vervagen (en op het Internet de grenzen al zo goed als verdwenen zijn), geen tijd om het Nederlands tegen deze vervaging te beschermen?
Ik las in Hans Bennis' artikel bovendien: "Kennelijk is kennis van de lettergreepstructuur relevant voor het maken van afkortingen." Betekent dit niet dat iedere Nederlandsspreker, van SMS- tot eposschrijver, tot op zekere hoogte bekend is met deze lettergreepstructuur? En is deze kennis niet wezenlijk voor het begrip van welke tekst dan ook? Pla-ats in een zin enk-el-e ve-rbi-ndin-gsst-re-epj-es en de te-kst wo-rdt vri-jw-el onl-e-esb-aar. Het afkorten van woorden getuigt van een besef dat we in het Latijnse schrift niet terugvinden, maar naar mijn idee sterker is dan het gebruiken van een eenheidsspelling.
Het afkorten van woorden gebeurt op grond van lettergrepen en het onderscheid tussen klinkers en medeklinkers. Waar vinden we dat onderscheid in het Latijnse alfabet terug?

M+º Bart Thomasse
www.peperklips.nl
www.schrijvenenlezen.nl

robert - 2/05/06

Margreet,

Als Wittgenstein nu zou leven zou hij anders schrijven; wat hij schreef is minder waard dan de hersens van Wittgenstein anno nu zou denken. De reacties zijn mager maar ik vind dat je een aantal goede bijdragen levert met jouw reactie. Het gaat niet altijd om de detonatie maar, veelal (misschien via een omweg) toch altijd om de connotatie. Het verlangen dat mensen – zie de reacties – hebben de taal te willen laten voor wat zij was is een onmogelijk verlangen. Het taalfenomeen is belangrijk geworden door haar constante veranderingen: niet de denotatie van het woord zegt ons wat het werkelijk betekent.

Het onderzoek van de professor zou daarover moeten gaan (dus niet alleen als socioloog) en ik vind dat je het onderwerp van de professor ‘niet’ moet (zachte m) uitbreiden met allerlei zijpaden die,... meteen door Kleiweg genomen worden en zijn mandarijnen.

De inspanningen die de professor zich getroost zou inderdaad over emotie en taal moeten gaan. (SMS-Taal) Misschien dat er een schat van connotaties naar boven komen.... Per slot gaat het hier altijd om de eigen stijl, vind je niet?

Daniël Mantione - 3/05/06

D3z3 4ls 1337sp43k b3ken|) st/\/\nd3 s(hr!jfw1j2e 1s i|\| d3 j4r3n '80 0p 1nt3rne7 0ntwi|

Hebt u het kunnen volgen? Vast wel...

Later werd de Leatspeak onder hackers populair om door de overheid ingezette geautmatiseerde afluistersystemen als Echelon en Carnivore te omzeilen, die automatisch alle elektronisch verkeer op bepaalde sleutelwoorden omzeilen. Tegenwoordig wordt een mïŁdêré vorm gebruikt door spammers om spamfilters te omzeilen.

Moraal van het verhaal is, taal past zich altijd aan aan het medium waarop het wordt voortgebracht. Dus indien men censuur toepast, zoals censuurfilters op internetnieuwsgroepen, ontwikkeld zich een taalsysteem om dat moeiteloos te omzeilen.

Dat zelfde gebeurt in een krant. Indien men de ruimte beperkt, zoals in een kranteadvertentie, past de taal zich daaraan aan, waar bij degenen die communiceren, (en dus taal gebruiken), en alternatief systeem verzinnen waarin ze relatief moeiteloos met in de beperkte ruimte kunnen communiceren. Aldus ontstaan de voor een buitenstaander volledig onbegrijpbare afkortingen die voor advertentielezers volkomen klare taal zijn.

Johan Nijhof - 4/05/06

Aan Bart B. Van Bockstaele
Het gaat natuurlijk niet over de vraag of HWV Händel-Werke-Verzeichnis is of Hanseatischer Wirtschaftsverlag of Höhere Wirtschafts- und Verwaltungsschule (Zwitserland). Dat staat allemaal wel in zo'n woordenboek.

Het gaat erom, dat je na 10 jaar onder andere rechtshulpverzoeken te hebben vertaald toch echt geen flauw idee hebt wat “s.g.u.u.” kan betekenen boven de ondertekening van een verhoor, wat niet in zo’n woordenboek staat, niet op internet te vinden is, en waar een telefoontje naar een relatie die toevallig in dezelfde stad woont, Bad Reichenhall, waar het rechtshulpverzoek vandaan komt, niet meer oplevert dan dat deze ook geen flauw idee heeft. En daar zit je dan met je goeie gedrag.

Ik ben precies even lang vertaler als Bart, daar zal het wel niet aan liggen. Ik kan zijn hele artikel vrijwel letterlijk beamen, behalve het woordje “toch”. Want ik ben het eveneens wel met Hans Bennis eens, alleen niet “toch”.

Dank voor het prachtige voorbeeld van “de Hollander”. Zijn we toch nog ergens bruikbaar voor. En als het ten behoeve van schilderijen is, moeten we daar een eer in stellen.

Maar de laatste opmerking is mij een stap te ver. De dubbelzinnigheid van de afkorting is immers van een geheel andere orde dan de dubbelzinnigheid van taal, die er nu eenmaal is, en die we niet zouden kunnen missen, juist omdat het de basis en de voorwaarde is voor woordspelingen. De dubbelzinnigheid van de afkorting is niet echt talig, wel semiotisch, maar buiten de taal zelf gelegen.

Ook die afkorting kan speels zijn, inderdaad, maar naar mijn indruk wel aan regels gebonden. De grens voor een afkorting ligt meestal bij 3 letters. "Zie" wordt nooit afgekort tot z. , “siehe” bijna altijd tot s. Er komt een punt bij, dus de totale “winst” moet minimaal twee letters bedragen.

Eddy Boutmans - 4/05/06

De discussie over sms-taal verbaast me. Meer dan een eeuw geleden ontstond de 'telegramstijl', die voornamelijk bestond uit het weglaten van lidwoorden, verkorte werkwoordsvormen ('goed aangekomen' i.p.v. wij zijn goed aangekomen), afkortingen enz. Ook onze kranten gebruiken massaal 'koppentaal' zoals 'Verhofstadt populair' (i.p.v. het - taalkundig - correcte "Premier (of de Heer) Verhofstadt is populair"). In een Franstalige krant gebeurt dat nooit: Monsieur Verhofstadt, zult u daar lezen. "Regering op drift" i.p.v. "de regering is op drift (geslagen)" Sms-taal is dus gewoon een aanpassing aan weer een nieuw medium. Net als bij het telegram is de reden: kostenbesparing (lange woorden of zinnen kosten meer), en net als bij de krant plaatsbesparing. En merkwaardig: radio-of tv-nieuwslezers beginnen nu vaak ook met het opsommen in krantenstijl van de hoofdpunten van het nieuws, waarna ze overgaan tot het gebruik van gewoon Nederlands... "Sms-taal in opspraak", zouden ze kunnen zeggen... Begin eens met dat te bekritiseren, want het is veel minder logisch en, in tegenstelling tot de sms-taal is er geen creativiteit mee gemoeid.

Benjamin - 4/05/06

Klein opmerkinkje alleen: het merkwaardig is dat 'zie' wel tot 'z.' wordt afgekort. Vooral in woordenboeken wordt gestrooid met deze z'jes. De winst is welgeteld één karakter! Vreemd...

Daniël - 4/05/06

Hmmm... mijn alinea l3375p34k is voor het grootste deel weggevallen. Ik vermoed dat dit forum de "

K.Kostongs - 4/05/06

abc 26*() D3z3 4ls 43ss bwhhaha tuk865 1337sp43k b3ken|) st/\/\nd3 s(hr!jfw1j2e 1s i|\| d3 j4r3n '80 0p 1nt3rne7 0ntwi|= 8343mns 06kl5. Is hier op mijn ondubbelzinnig antwoord mijnheer Montione. hrtlk grtjs. 43.

Bart B. Van Bockstaele - 5/05/06

Ik ben het met Johan Nijhof eigenlijk helemaal eens, behalve dan misschien een enigszins andere visie op de aard van afkortingen. Volgens mij gaan afkortingen na min of meer korte of lange tijd een eigen leven leiden en moet je ze als taal beschouwen. Denk hierbij maar aan de naam van een ziektesyndroom die op enkele jaren tijd is geëvolueerd van A.I.D.S. tot aids.

Afkortingen verminderen niet alleen het werk dat nodig is om een tekst te schrijven, dat kan inderdaad makkelijk genoeg worden opgevangen door een computer, maar ze verminderen ook de hoeveelheid benodigd papier, de tijd die nodig is om een tekst te lezen, en de irritatie bij het lezen van een tekst waar dezelfde woorden voortdurend weerkeren. Ik zie bijvoorbeeld liever een tekst met 20 keer ASO dan een tekst met 20 keer algemeen secundair onderwijs.

Zelf heb ik het helemaal niet begrepen op punten tussen de letters van een afkorting of als afsluiting van een afkorting. De totale winst zoals Johan die noemt, wordt er kleiner door en die punten hebben meestal geen enkele waarde.

Inderdaad is de betekenis van sommige afkortingen is niet makkelijk te achterhalen, maar dat gebeurt evenzeer met echte woorden. Helaas is die betekenis lang niet altijd nuttig. Het is bijvoorbeeld makkelijk genoeg om de betekenis van bit en byte te vinden, maar het aantal mensen dat die woorden door elkaar gebruikt, is niet te tellen. En toch is het uiterst belangrijk. Een verbinding van 36 kilobyte is immers heel wat sneller dan een verbinding van 36 kilobit.

Johan Nijhof - 5/05/06

Je hebt gelijk Benjamin, een vluchtige blik in een stapeltje woordenboeken leert, dat z. inderdaad wel voorkomt. Maar interessant is ook, dat dit (op het eerste gezicht) oudere woordenboeken zijn.
Van Dale doet het nu niet meer, vroeger wel. Van onze oude Wolters woordenboeken voor school ken ik het eveneens. Ook afkortingen kunnen blijkbaar op de terugtocht zijn.

robert-Luik - 5/05/06

"Bent u ook een afkortingenanarchist?" , nee en naar ik verneem op deze site, niemand! De discussie moet gaan over het onderzoek van Hans Bennis. Zo als Bennis al een roepende in de woestijn is: " ...Maar op een analyse daarvan moet u nog ff w88".

De discussie is al eerder gevoerd: Tom Naegels, Vlaams schrijver - 15/07/05. Ik denk dat het beter is alvorens te reageren eerst de discussie van Ton Naegels te volgen en te analyseren..

M. Vogels - 8/05/06

Nee, ik ben geen afkortanarchiste maar ik vind het wel grappig af en toe. Heel soms gebruik ik in mailtjes ook afkortingen als ff of asap en dergelijke.
Juist de flexibilitiet van de taal die het mogelijk maakt met zulke zaken te spelen maakt de taal zo levend. Het is natuurlijk wel vervelend als je de afkorting niet begrijpt. Maar och met een beetje kreativiteit is dat toch wel op te lossen.
Mirjam Vogels

Henk Nuiten - 8/05/06

Omdat ik nogal wat aandacht besteed aan afkortingen in allerlei talen en tevens aan de manieren om ze zo nodig te vertalen, verstout ik mij te wijzen op mijn Multinationaal afkortingenlexicon. Een presentatie daarvan is te vinden op
http://members.chello.nl/~h.nuiten/

coen stegeman - 8/05/06

Ik geloof daarentegen dat sms-taal een hele creatieve vorm van uiten kan zijn. 'Een klein stukje schrijftaalanarchie' noemt meneer Bennis het, met er achteraan de woorden 'wat mij betreft blijft dat ook zo'. Hij bekent dus zelf al dat hij er niets aan kan doen. Leve de anarchie! Sms is gewoonweg zeer onderschat als medium. Niemand had ooit gedacht dat het zo'n belangrijke rol zou spelen in de hedendaagse communicatie. Als telefoneren proza is, is sms poëzie!

Pascal - 8/05/06

Een onderzoek naar de structuur van afkortingen... is die er dan?
Ja, het onset-principe dat voor circa 75 procent de afkortingen bepaalt, zoals dhr. Bennis aangeeft. Maar dan nog blijft naar mijn mening vooral de context waarin afkortingen geplaatst worden van belang. Neem nu het voorbeeld "aantr." Noem ze maar op, alle woorden die deze vijf zelfde letters aan het begin hebben staan. Stel ik wil het woord "aantreffen" afkorten en ik doe dat volgens het onset-principe, krijg ik dan niet evengoed aantr.? Met andere woorden, ik zal moeten blijven puzzelen om toch de juiste vertaling te maken. Dat maakt het coderen van een bericht natuurlijk leuk, maar ik vermijd zelf liever de afk.

Arjan Boerma - 9/05/06

Het af- en inkorten van SMS-berichten dunkt me geen zaak van 'zich behelpen in beperkte ruimte'. Met de beschikking over een ruimte van, naar ik mij herinner, 160 karakters is een taalkundig correctere (en esthetisch gewenstere) communicatie dan het aangehaalde "w8 ff" of "SUC6" geen bijzonder zware opgave. Bij de keuze tussen vluchtig en weloverwogen taalgebruik schijnt echter haast niemand meer stil te staan.

ed van der meulen - 10/05/06

Mooi die internationale afkortingen van Henk Nuiten. Ik heb met veel plezier de link gelezen en de naam Jan Pielkenrood. Bedankt Henk Nuiten. Ook practisch voor mij.

Zoals velen van ons met taalgevoelen het borrelen voelen van wat we ook creativiteit noemen zie ik de met cijfers aangevulde woorddelen ook als creativiteit. Zoals ook curcieve cijfers op de kop lezen op rekenapparaten. De taal gaat waar het kan gaan.
De taal is niet vast te pakken. De taal vliegt als kokende melk uit de hersenpan. De vingers trippelen maar door. Het mondje klept.

Sinds we praten en schrijven is dat nooit dat anders geweest. Altijd zijn jonge mensen al zo met taal bezig geweest. Het is ook niet makkelijker of vlugger. De energie moet eruit. Het is ontsnappen aan knellende banden.

Wat denk je als al die ouders geen tijd meer hebben vor hiun kinderen dat die kinderen zelf niet op stap gaan.

En nu gebeurt dat ook met SMS-en. Heel normaal. We leven nu eenmaal in deze tijd.

Wil iemand eruit stappen?

Waarom ook zorgen. Er komt wel iets van. Het is ook taal. Een levende tal heeft nog nooit stil gestaan. Bevroren woorden?

Taal stapt verder en heeft woorden lief.

Waarom nou sikkeneuren. Is taal niet mooi.

vriendelijke groeten

ed van der meulen

margreet - 10/05/06

Er is géén structuur van afkortingen? En, als er een structuur er wel is dan, is die structuur te vinden in alle andere taaleigenschappen. Maar omdat taaleigenschappen steeds weer veranderen (deconstructief zijn ) hol je achter de feiten aan. En als je achter de feiten aan wil hollen kan dat alleen maar als er een honorarium aan de finish staat te wachten: “Wie wil dat niet, met de uitgaven die zij of hem achtervolgt”.

Daarom blijf ik erbij dat het onderzoek een seizoenwerk is. Basta!

ed van der meulen - 10/05/06

Nog wat, een resumé:

Jeugd wil ontsnappen aan knellende banden. In taal is dat creativiteit laten onsnappen. Wat is daar erg aan. Het is voor mij normaal. En het komt op veel meer plaatsen al voor dan sommigen denken. Het is een onderdeel van taal. De taalberg is groot. Met vele perspectieven.

Als ik vaak perspectieven schrijf, maak ik er ook persp van. Goed uitgelegd wel. Maar waarom niet?

wees ook eens wat nuchter...

Wat zal D66 doen op hun voorjaarscongres op aanstaande zaterdag 13 mei 2006. Het wordt spannend. De wedstrijd tussen eerlijke mensen en hoge politici die ons bedriegen vindt plaats. Die wedstrijd kan eindigen op aanstaande zaterdag. En dan worden de verliezende hoge politici voor straf het veld uitgestuurd. Ik zie daar naar uit.

Wie komt er kijken?

Zo gaa tie goed zo gaa tie beter. Zo zeg ik het. De taal die klinkt.

Klink je mee?

dag,

ed

Yannick Anné - 27/05/06

Ik ben persoonlijk geen taalanarchist, in tegendeel. Naar mijn mening zouden afkortingen geregeld moeten worden door overheden als de Taalunie. Zo mogelijk kan je ze echter - volgens mij - best vermijden. Afkortingen leveren immers zo'n lelijk woordbeeld op. Ik ben het op het vlak van sms-berichten dan ook roerend eens met Arjan Boerma (zie hierboven).

Vaak zie ik mijn zus chatten met haar MSN. De taalfouten die ik dan allemaal zie verschijnen zijn veelal te wijten aan afkortingen, hoewel haar berichten waarschijnlijk nog geen tiende van de beschikbare ruimte innemen... Zo'n laks taalgebruik leidt vaak tot spelfouten. Ik merk bijvoorbeeld in mijn klas keer op keer dat medeleerlingen dt-fouten maken, omdat die d weglaten in 'wordt' toevallig één lettertje besparing oplevert! Wat een logica!

Wat afkortingen betreft vind ik het systeem van het Groene Boekje veel te zeer vatbaar voor persoonlijke interpretatie en zou ik liever een eenduidige schrijfwijze zien verschijnen.

Kortom: taalanarchie is taalverloedering!

Baltasaar Rendiers - 30/09/06

Yannick,

Ik ben er zeker van dat jou medeleerlingen het niet expres doen, om zich eventjes te vergissen tijdens de les tussen keurig nederlands, en de sms-taal die ze tegelijk onder hun lessenaar toepassen.

Het is inderdaad zo dat er veel fouten tegen de dt-regel gemaakt worden, en zoals je het zelf zegt zou het inderdaad misschien beter zijn om alle werkwoorden te regulariseren, zodat alle werkwoorden op slechts één, eenduidige schrijfwijze aangeleerd worden.

Ik vind het ook verkeerd dat je het jouw zus kwalijk neemt om een tussentaal op MSN te gebruiken. het is zo dat de taal gevormd wordt door de mensen en niet omgekeerd. Ik zeg niet dat we eigen taaltje uitvinden, integendeel, maar ze gewoon aanpassen zodat ze gemakkelijker wordt.

Baltasaar Rendiers

SDFSDFA - 5/10/06

YOE, de mannne , hoe ister mee?
tis toch ni waar he, dit is weer zon domme frum vr zo vd krapul...
alle toch dit is veel sneller en verstaanbaarder dan normaal.
en vergeet niet : Tim is Mney(= Precious!!)

Fons - 8/10/06

mai, wa'n losers hier. Yannick, dude, smor msn taal e, das mor op pc, sni alsof wij tijdes de lesse oek zo prate.
Ma wete, praat gelek ge wilt, ik ben diegene die d meisjes krijgt! Moehaha, en age probleme hebt, ik toek u af, allemaal!

Anneline - 2/01/07

Bwa vr mij kan da ni schele of dak nu mooi ABN moet praten of niet maar ik prate 't liefst natuurlk SMS taal wejj_ _ das to normaal of niejj asge tijdens daju ant praten zeitt op schole moede ABN praten en das vre moeilk vo mij want komuh uit de west- vlandrn dusj dada xXx _ ?_ JTM,,,???

yasmine - 2/02/08

ik vindt da mogen on sgool plat vlaams mogen praten maar het mag toch nie we kunnen er nie veel aan doe ze de sms-taal is berre cool echt woar

Chrizzle - 11/06/08

omgwtf @ laatste 4 berichten, ga eens opletten in de Nederlandse les.

Charis - 16/03/09

ik vind dat het de Nederlandse taal helemaal niet schaadt.
het hangt natuurlijk ook van persoon tot persoon af hé,
als je nu veel 'egt' schrijft, in plaats van 'echt' kan het zijn dat je op den duur gewoon die 'egt' blijft gebruiken, omdat je er vanuit gaat dat dat de juiste schrijfwijze is.

+ ik maak over dit onderwerp een betoog.
(ik zit in het vierde middelbaar, 16jaar dus)
zouden jullie kunnen helpen met argumenten en tegenargumenten?

---

Charis, misschien heb je iets aan het artikel 'Sms: aanslag op het Nederlands' in Taalschrift uit juni 2006: http://taalschrift.org/reportage/001137.html? Succes met je betoog!
De Taalschriftredactie.