De Nieuwe Rijken van het NederlandsFrans Hinskens (Meertens Instituut en Vrije Universiteit, Amsterdam)
|
Kruzdlo - 9/12/07De vraag is: Waarom worden mensen boos in hun kaaskoppenschedel. Antwoord: Omdat ze geen etnolectschedel hebben. Volgende vraag: kun je van een kaaskopschedel een etnolectschedel maken. Antwoord: Nee! Beide varianten zijn a-etnolect. Het beste is om eens te kijken waar geen veranderingen zijn. De Nieuwe Rijken van het Nederlands is een boek titel. Ik ga het boek lezen. Wedden dat het a-etnolect geschreven is!!!!!!!!!!
|
John Sahuri - 9/12/07helemaal eens met stelling, het is toch leuk als niewe woorden bij het nederlands komen, dat bedrijgt het nederlands niet maar maakt het rijker |
kruzdlo - 10/12/07Volkskrant van vandaag: Woord van het jaar: slurptaks, comadrinken of lokhomo? AMSTERDAM - Slurptaks, comadrinken of lokhomo: wat wordt het woord van het jaar? Op de website www.woordvanhetjaar2007.nl kunnen taalliefhebbers tot en met 18 december kiezen. De lijst bestaat uit tien woorden: Bokitoproof comadrinken formatiemoeheid klimaatneutraal lokhomo opacriminaliteit reltoerist slurptaks wilfen zelfbedieningskapitalisme Het winnende woord wordt 20 december bekend gemaakt. In totaal doken het afgelopen jaar 3650 nieuwe woorden op. De woorden staan in het Van Dale Jaarboek 2008. Om in het jaarboek te komen moet een begrip minstens zeven of acht keer voorkomen, in minstens twee verschillende bronnen, verspreid over meer dan twee weken. Of de woorden allemaal in de het woordenboek van Van Dale komen is niet zeker. Om die status te bereiken moet een woord drie jaar regelmatig gebruikt worden. |
Ellen - 10/12/07Vooral het napraten van groepen geeft wel eens gefronsde wenkbrauwen. |
Joost Hanszoon - 10/12/07Kijk ook eens over de grenzen. In hoeverre beheersen bijvoorbeeld geemigreerde Nederlanders hun nieuwe moedertaal? Wat hebben zij uit het Nederlands behouden en wat hebben zij ingebracht in de taal van hun nieuwe omgeving? Hoe wordt of is hun inbreng daar ervaren? |
Stany - 10/12/07Op zich is het geen enkel probleem als er nieuwe woorden bijkomen bij onze al rijke Nederlandse taal, integendeel. Het verrijkt alleen maar en dat is oké. Maar ik vind het toch een probleem als onze Belgische/Nederlandse kinderen op school zienderogen achteruit gaan in het beheersen van onze taal. En eerlijk, dat is wat hier bij ons gebeurt. Ik kan niet spreken voor de nederl. scholen, maar enkel hier in Belgie. Bij ons in het maasland waar er meer dan 30 verschillende nationaliteiten zijn merk je dat de kinderen thuiskomen van school en zelfs de basis gramatica niet meer aankunnen. "Die meisje", "Meh", etcetera. Ze nemen de gebrekkige woordenschat gewoon over en je krijgt het er niet meer uit. Verschrikkelijk is dat om aan te horen. Nu heb ik wel de indruk dat er in Nederland meer gedaan wordt in het opvangen van immigranten en het leren van de nederl. taal. Tenminste hoor ik toch altijd op de TV tijdens een interview met immigranten, hoe goed zij de Nederl. taal beheersen al zeer snel. Dit maak je in België niet mee hoor. Hier kom je immigranten tegen die meer dan 20 jaar hier zijn en bijna niet te verstaan zijn. Onvoorstelbaar vind ik dit toch, dit wijst eerder op niet willen dan op niet kunnen. Maar om af te ronden, een taal is nooit rijk genoeg, ook ons Belgisch nederlands waar je toch heel wat franse woorden in terug vind is daar een voorbeeld van. |
Johan Nijhof - 10/12/07“Wij leven in een wilde, schreeuwerige tijd; is ’t wonder dat de stijl daar droevig onder lijdt?" De eigen fixatie op sociolecten is blijkbaar niet bevorderlijk voor een brede visie op de taalkunde. Maar ook in onze tijd met haar falend onderwijs is nog de roep te horen om een richtsnoer voor goed taalgebruik, dat meer omvattend is dan de Schrijfwijzer en dergelijke pennenvruchten. Onder het lemma Nederlands vinden we in Van Dale als voorbeelden “goed, zuiver Nederlands” en “dat is geen Nederlands, = dat is in strijd met de regels van de Nederlandse taal” en “normatieve taalkunde” is een van de genoemde vormen van taalkunde. Moeilijk valt dus in te zien, waarom “beter Nederlands” geen taalkundig begrip zou zijn. Het betoog van de heren is over de hele linie mijns inziens flinterdun. Blijkbaar zijn de heren begonnen met een onderzoek en achten zij het wel wetenschappelijk verantwoord hun voorlopige bevindingen voorbarig te ventileren zonder statistische onderbouwing. Interessant zou zijn om te weten hoeveel Marokkanen dan wel het taalniveau bereiken van Aboutaleb of voor mijn part Wilders. Mag ik gezien hun geringe vertegenwoordiging in het universitair onderwijs en hun oververtegenwoordiging bij de ca. 2 miljoen min of meer analfabete inwoners van ons land voorlopig even blijven twijfelen aan de rijkdom van hun taalgebruik als groep? |
Herman Hiemstra - 10/12/07Er is niets mis met de aanwas van 'nieuw' Nederlands met een |
Rudolph Deyl - 11/12/07"Velen klagen erover dat vooral jongeren het Nederlands steeds slechter beheersen." Ook ondergetekende vindt, dat wij Nederlanders steeds slordiger omgaan met onze moedertaal maar dat "vooral jongeren" zich hieraan zouden bezondigen is mijns belevens niet juist. Waar ik mij nog het meest aan stoor is het steeds frequenter voorkomen van het gebruiken van foutieve verwijswoorden in zinsconstructies als: "een tijdschrift in Nederland die wel brood zag...." (NOS Headlines dd. 11 november j.l.) Zelfs sprekers die qualitate qua geacht mogen worden zich in standaard-ABN uit te drukken bezondigen zich hieraan. Vreemde fouten als het wederkerig maken van werkwoorden als irriteren vind ik ook een gebrek aan taalbeheersing. Zinnen als: "Hij irriteert zich al jaren aan zijn tante" ergeren mij. Dan zijn er nog de (niet-moedwillige) verhaspelingen zoals deze (N.B. van een hoofdredactrice van "Binnenste Buiten", het personeelsorgaan van het Ministerie van BZK): "opmerkingen als deze welen in dit boek tierig." Over de etnolecten die het Nederlands zouden verrijken: naar mijn mening zijn die "verrijkingen" slechts van tijdelijke aard. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het zo goed als verdwenen zijn van het Indisch-Nederlandse etnolect, het zg. "petjoh". Indische mensen die nog als repatriant naar Nederland zijn gekomen, willen het nog graag onder elkaar gebruiken om het lotgenoot zijn samen weer sterk te beleven. Maar in gesprek met hier geboren Nederlanders doen we ons uiterste best om elk spoor van petjoh te vermijden. En onze kinderen? Die hebben geen flauwe notie van ons etnolect. Woorden als "warmbol" (kadetje) of "bultzak" (matras) verstaan ze niet meer. En voorzover er sprake is van Indische woorden die in de standaardtaal zijn opgenomen (bijvoorbeeld soebatten, bakkeleien, soesah, enz.) moet jammer genoeg worden geconstateerd dat ze vaak verkeerd worden gebruikt. Zo wordt "soebatten" (vleiend smeken) vaak ten onrechte verward met "stechelen". En "Dat is niet mijn pakkie-an" wordt vaak verhaspeld tot: "Dat is mijn pakkie niet an." Ik hoop en bid, dat het onderwijs in het Nederlands op korte termijn zodanig wordt verbeterd, dat een verdere teloorgang van onze schone moedertaal op tijd wordt voorkomen. |
Frans Vermeulen - 11/12/07De redenen van de verslechterde beheersing van het Nederlands in het onderwijs is niet ver te zoeken: hoe meer het Nederlands uitgestoten wordt uit het onderwijs hoe meer die taal bloot staat aan verloedering! Wie zit hier achter? Hoe lang nog zullen de vooraanstaande Nederlandse taalkundigen die kwalijke maatschappijmenners achterna lopen en allerlei uitvluchten zoeken voor de opzettelijk veroorzaakte kwaal? |
ramona - 11/12/07Ik weet niet hoe de situatie in Nederland is... In België is het een trend om VTM-Vlaams te spreken. Het is een soort ABN dat vooral wordt gesproken op commerciële tv-stations en door politiekers. Onrustbarend door zijn ééntonigheid. Onrustbarend omdat, wanneer je met een dialect praat, je aanzien wordt als dorps en achterlijk. Het gevolg is dat het dialect stilaan aan het uitsterven is. Misschien biedt het etnolect wel een alternatief voor het dialect. Door de globalisering lijkt het me niet meer dan logisch. En laten we gelukkig zijn met wat variatie, ook in onze uitspraak. De tweede wereldoorlog is toch gewonnen door de voorstanders van variëteit. Of niet? |
Johan Nijhof - 12/12/07“Het eigenaar mag de zaak openhouden totdat de rechtbank uitspraak heeft gedaan in een zaak die de seksclub heeft aangespannen” meldt het ANP volgens de Volkskrant vanmorgen, 12-12. Sommigen willen ons dus doen geloven dat zulk taalgebruik een verrijking van de Nederlandse taal betekent. O kijk toch eens hoe soepel het Nederlands tegenwoordig omgaat met zijn lidwoorden. Onlangs kopte de NRC “Holleeder wacht nog meer strafprocessen.” Wat leuk, het werkwoord wachten kan in deze betekenis nu ook al met een lijdend voorwerp worden gebruikt. Allemaal verrijking blijkbaar. Die zuurpruimen die denken dat het Nederlands op sterven na dood is moeten niet zo zeuren. Maar ik vraag enig respect (de nieuwe rijken zouden liever zeggen: enige respect!) voor mijn rouwproces. Er zal in deze streken in de toekomst vast weer een taal worden gesproken, met een simpele grammatica, en waaraan ook het Nederlands een flinke bijdrage heeft geleverd. Dat doet het tenslotte ook in de collegezalen waar docenten die ongeschoold zijn in het Engels, toch die taal proberen te gebruiken, met de nodige contaminaties alsmede een "leenaccent". |
Kruzdlo - 13/12/07Johan je hebt op Volkskrant digitaal gekeken? Elke dag kun je daar taalfouten vinden. Wat betreft NRC Handelsblad zelfde laken en pak. Het ondrwijs holt achteruit en dat is niet meer goed te maken. Pas maar op dat je niet in het putje van Milete valt als je zo blijft navelstaren. Ik kan zo wel doorgaan maar,... dat doe i kniet. De mehoeveelheid van het Nederlands was ook niet alles. Ik stop nu! |
Gaston D'Haese - 18/12/07 "Veel migranten beheersen het Standaardnederlands uitstekend", zeggen taalonderzoekers Frans Hinskens en Pieter Muysken. |
ramona - 18/12/07Ik denk nu niet dat een paar fouten in een krant er de oorzaak van zijn dat jongeren de Nederlandse taal minder goed beheersen...Daarnaast ben ik ervan overtuigd dat migranten daar ook voor niets tussen zitten. Hoeveel uur zitten jongeren naar commerciële zenders te gapen of hoelang zitten ze te gamen en hoeveel lopen er niet met een mp3-speler in hun oren over straat? Is dat dan zo bevorderlijk voor het Nederlands? Ik vind het nogal bizar om migranten in een probleem te betrekken waar wij zelf voor verantwoordelijk zijn. |
frans Vermeulen - 19/12/07Vermenging toelaten is in de kortste keren overschakelen op het Engels, dus teloorgang van de eigen taal én het fabeltje van "een taal moet evolueren". |
Daniël Mantione - 19/12/07Het is natuurlijk niet zo dat allochtonen verantwoordelijk zijn dat de autochtonen geen Nederlands meer kunnen. Daar zijn we helemaal zelf schuld aan. Wat natuurlijk wel zo is, dat in immigrantenkringen op taalgebied heel veel gebeurt. Natuurlijk spreekt men niet altijd goed Nederlands, maar er wordt ook veel ontwikkeld aan nieuwe woorden en uitdrukkingen. Een sturende werking van de autochtone bevolking moet dat in goede banen leiden zodat we zowel goed Nederlands krijgen, als die ontwikkeling. Verder is het helemaal niet uitgesloten dat allochtonen op den duur de autochtonen aftroeven. Er wordt namelijk zo hard op ze gelet, dat de drang om goed Nederlands te kunnen groot is. Voorwaarde is dat ze minimaal tweede generatie zijn en dus het Nederlands op moedertaalniveau kunnen beheersen. |
ramona - 21/12/07Frans, Er wordt inderdaad veel Engels gebruikt door jongeren. Maar God, hoe kun je nu verlangen dat de wereld evolueert, dat de mensen evolueren, maar de taal niet. Ook de talen gaan zich vermengen. Dat staat nu éénmaal vast. Hoeveel je ook van je eigen taal houdt, of van je eigen land: globalisering is een feit. Er zijn altijd voor en nadelen verbonden aan vooruitgang en sommigen zien het positief in en sommigen negatief. Dit is de wereld waarin we leven. Punt. |
Daniël Mantione - 22/12/07Dat vind ik toch de kort door de bocht hoor: Omdat globalisering een feit is vermengen de talen zich, dus we moeten maar lijdend toezien hoe het Nederlands naar de knoppen gaat... Nee, natuurlijk niet! Talen bloeien en raken in verval dankzij beleid. Het is beleid dat op Schiphol Engels gehanteerd wordt. Het is beleid dat op universiteiten Engels gesproken wordt. Het is beleid dat bedrijven intern Engels gebruiken. Het is beleid dat produkten geen Nederlandstalige handleiding krijgen maar wel een Duitse en Italiaanse. Soms wordt er ook beleid ten voordele van het Nederlands gevoerd: Het antwoord op ongewenste taalevolutie onder jongeren is dan ook beleid. Ongewenste taalevolutie omvat bijvoorbeeld dat personen door gebrekkige beheersing van het ABN niet afdoende in staat zijn iets te verwoorden en daardoor eigen constructies verzinnen, al dan niet op basis van vreemde invloeden, terwijl het ABN prima zou voldoen. Er zijn twee ingangen om hier beleidsinvloed uit te oefenen: Onderwijs en media. Richt je onderwijs- en mediabeleid hier dus op af. |
Frans Vermeulen - 24/12/07Ramona, Het woord "evolueren" wordt net als de meeste kunstwoorden verkeerd begrepen: e-volu-er komt letterlijk van ont-wikkel-en of uit zijn wikkels wikkelen! Als er iets ontdekt wordt, een natuurwet of iets anders, wordt het alleen maar ont-dekt of bloot gelegd! In de grond wordt er niets nieuws ontdekt, want alles is er al! Zo ook met de taal: een brontaal als het Vlaams/Nederlands veroudert niet, men kan in het beste geval alleen maar terugkeren naar de klaarste oude vormen die nog altijd het grootste gebruiksnut opleveren, namelijk verstaanbaarheid en leerzaam doorzicht! Het Nederlands is eeuwenlang door een dal gegaan van uitroeiing met de achtergebleven merkbare sporen van ontwrichting en ongerijmdheden (maar toch nog duizend keren gaver gebleven dan gelijk welke andere taal, inbegrepen het opdringerige Frans en Engels); men kan dus hooguit deze verminkingen herstellen volgens het beginsel van de hoogste bruikbaarheid, is dit ouderwets? Nu is er terug een wedloop naar Latijn en van het Latijn afgeleide 'nieuwe' of 'kunstwoorden', is dit nieuwerwets? Brengt dit bij tot de verhoogde bruikbaarheid in de wetenschap en de gedachtenwisseling? Is het nieuwe van de "politiek" betoelaagde nieuwlichters zoveel beter? Neen! Want op taalgebied gaan we allen achteruit en die taal dient meer en meer tot kliekjesvorming met uitsluiting van hele groepen en vooral hele generaties, en dan maar lullen over "communicatie", nog zo'n 'mooi' modewoord dat niemand begrijpt: taalkundig afgeleid van com-muni-ca-tie of ge- meen-heid- kunde of de kunst van het gemeen maken van wederzijdse opvattingen. Niets aan te doen, onze woorden komen niet van die vroegmiddeleeuwse kunsttaal Latijn, maar juist andersom! De jongeren volgen gedwee wat gewiekste menners met alle nieuwe en snode middelen voorhouden; is dit schaapachtig gedoe iets om zich bij neer te leggen? Neen! De jongeren moeten zich opnieuw vragen durven stellen en zich niet laten inkorven door allerlei nog beangstigend meer aan uitbreidende wetten op de vrije meningsuiting; nu al heeft men nood aan een nieuwe "catechesmus" met wetsregels van 'dat mag niet gezegd' en 'dat mag niet gezegd', en 'dat mag, maar alleen tot zo ver' of anders vlieg je de bak in. Als iedereen verplichtend hetzelfde moet denken kunnen we in de nabije toekomst al de gespreksgroepen (in de ruimste zin van het woord dan) terug opdoeken om ze na een eeuw of later opnieuw te ont-doeken. Ramona, vooruitgang is waardeloos als die niet gepaard gaat met zuiverheid in de breedste betekenis! |
Anonymous - 27/12/07Je spreekt over ont-dekken. Uit de wikkels wikkelen. Waar was het respect voor 'zuiverheid' van Belgen en Nederlanders toen zij bepaalde volkeren onderdrukten? Ik zie die inmenging van anderstaligen inderdaad als een evolutie. Bij evolutie hoort onlosmakelijk een oorzaak en een gevolg.(spijtig, tja) In het hoger onderwijs wordt nu minder verwacht dat leerlingen lezen, schrijven. Accontability, countability is daar wat telt. Onze taal wordt verwaarloosd omdat jongeren de economische toekomst bepalen van een land. Zij worden daar voor opgeleid zonder het zelf te beseffen. Je hebt daar wel een punt, Frans, wanneer je spreekt over schaapachtig gedoe. (Daarom dat het goed is dat er nog wolven zijn zoals wij. Die zijn ontembaar.)
|
Anonymous - 28/12/07Daniël, Kort door de bocht...Als je een keer nadenkt waarom dat beleid gevoerd wordt, komen we toch bij mijn vorige antwoord? Mijn zoon praat over 'gamen', chatten'. Hij vraagt: 'mag ik op de pc', of, 'mag ik op de play-station'. Ik probeer zelf een voorbeeld te stellen aan mijn kind door veel te lezen, zo goed als geen tv te kijken en hem vrij te laten in zijn denken (in de mate het mogelijk is). Wat dat beleid betreft. Ach, als je nagaat is iedereen tegenwoordig wel gekant tegen het beleid en tegen de macht van media. En toch blijven kijkcijfers voor de achterlijkste tv-programma's de hoogte in gaan. En de Da Vinci Code, waauw, die moet je gelezen hebben. Waarom? Ik geef het beleid de schuld niet. Elk individu moet in staat zijn om zelf te denken. Dat de meesten daar te lui voor zijn, tja. Daar pikt het beleid handig op in.
|
Daniël Mantione - 28/12/07Prima, je zoon praat over "gamen". Nu zat ik te zinspelen op een beleid tegen leenwoorden. Toch valt ook op dit niveau beleid te voeren. Stel allereerst vast of dit een gewenste ontwikkeling is. Zo ja, doe niets. Zo nee, ga daar beleidsmatig wat aan doen. Dat beleid kan iets simpels zijn als er een advies over te plaatsen op Taalavies.net; velen, waaronder spraakmakers, lezen die en zullen daarop het woord "gamen" mijden en het daar geadviseerde alternatief overnemen. Andere bronnen zullen dat niet doen. Afhankelijk van de mate van ongewenstheid, kan je harder beleid gaan voeren. Bijvoorbeeld het onderwijs aansturen ieder voorkomen van "gamen" door te strepen. Moraal van het verhaal, zelfs tegen afzonderlijk leenwoorden kan men zo men wenst beleid voeren. Of dat verstandig is, dat is een andere discussie. Immers, leenwoorden voeden taal met woorden voor nieuwe begrippen. Maar ik stel ook niet voor dat we een beleid tegen leenwoorden gaan voeren. Stel je zoon is aan het spelen. Nu kan je tegenwoordig in dergelijke kringen dit soort gespreken horen: own het wood! Dit gaat niet meer om leenwoorden, maar om een zware mengeling tussen Nederlands en Engels, waarbij zowel zinsbouw als woordenschat er aan moeten geloven. In een eerdere discussie hebben we het over Pinyin-Nederlands gehad. Welnu, dit is daar een mooi voorbeeld van. Nu is dat in een computerspel tot daar aan toe, maar ik heb soms behoorlijke last om met dit soort figuren een gewoon gesprek te voeren, want ook hun normale taalgebruik is doorspekt met dit soort pseudonederlands, minder hevig dan in het "heetst van de strijd", maar voldoende om een gesprek lastig te maken. Laten we het bij "gamen" maar even in het midden laten of dat gewenst is. Wat ik wel als een ongewenste ontwikkeling beschouw is dat mensen het lastig vinden correct ABN te spreken en dus gedwongen zijn in situaties waar ABN gewenst is dit soort pseudonederlands te gebruiken. Daar sturend beleid op voeren lijkt me, zowel voor de personen zelf, als de vitaliteit van het Nederlands, buitengewoon gewenst. |
Johan Nijhof - 1/01/08Daniël heeft zeker gelijk, dat in principe een taalbeleid wel mogelijk is. Dat heeft b.v. Frankrijk bewezen met zijn strijd tegen het Franglais en het in omloop brengen van woorden als "courriel" voor e-mail.. Zie b.v. “beurtbalkje” Ik waag het echter te betwijfelen of iets dergelijks in Nederland nog wel wortel kan schieten. Op zich geslaagde pogingen om woorden te verzinnen en te propageren, hebben hier slechts een zeer matig succes Er is immers een traditie van eeuwen in vrijgevochten gedrag, zoals we ook zien met het verzet tegen een van hogerhand opgelegde en slecht beargumenteerde spelling. Tevens wil ik iets opmerken over het gebruik van het woord “Pinyin-Nederlands". Het Chinese woord “pinyin” betekent letterlijk ”transliteratie” en wordt gebruikt voor de fonetische weergave van het Chinees in Latijns letterschrift. Er heeft op het gebied van vertalen een soort betekenisoverdracht plaatsgevonden naar taalgebruik. Wij spreken van Pinyin-terminologie, als terminologie letterlijk wordt vertaald naar de doeltaal, om een inhoudelijk verschil te handhaven, bijvoorbeeld kort geding naar het Engels of Duits, waar hetzelfde fenomeen niet bestaat, of besloten vennootschap naar het Duits, waar een "Gesellschaft mit beschränkter Haftung” toch net niet helemaal hetzelfde is als onze b.v.. Dit is dus een term die we niet moeten verwarren met Pidgkin, het versimpelde en primitief overkomende taalgebruik, wanneer er op grote schaal communicatie plaatsvindt van mensen die een taal nog niet machtig zijn, en een andere in het achterhoofd hebben. |
ramona - 2/01/08Niet enkel 'courriel'. Zelfs Bruce Lee kan daar op tv perfect frans praten...
|
Daniël Mantione - 2/01/08Johan, je hebt gelijk, ik haalde de begrippen door elkaar. Excuus voor deze verschrijving. |
Johan Nijhof - 3/01/08Ja, Ramona, dat is inderdaad ook een punt. Het ondertitelen, wat wij zuinige Nederlanders zo graag doen, en ik heb er als vertaler ook heel wat aan gedaan, stelt ons bloot aan een onnodige stroom dagelijks Engels. Ook Duitsland, waar vrijwel altijd wordt nagesynchroniseerd, is daarmee heel wat beter beschermd tegen die voortdurende invloed. |
Leo Duym - 10/01/08Ik denk dat Stroop eerder worstelt met de argumenten van Wilders, dan met de ontwikkelingen in het moderne Nederlands. |
Door het gebruik van stijlbladen is geen aparte 'print pagina' nodig. Gebruik de 'print' functie van uw browser. |
|
Leo Duym: Johan Nijhof: Daniël Mantione: ramona: Johan Nijhof: Daniël Mantione: |