home > discussie > Laat leerlingen ook Frans spréken, niet enkel woordjes uit het hoofd leren

discussie

Laat leerlingen ook Frans spréken, niet enkel woordjes uit het hoofd leren

Jan T’Sas, hoofdredacteur Taalschrift - 18/05/08

Waarom spreken we steeds minder goed Frans? Omdat steeds minder leraren voortdurend Frans spreken in de les, zeggen onderzoekers. Maar ook omdat het onderwijs Frans nog altijd te weinig uitnodigt om Frans te spreken en de taal te waarderen. Ondanks hervormingen naar meer communicatief onderwijs moeten leerlingen vandaag nog steeds vooral woordjes en grammaticale vormen uit het hoofd leren. Laat ons alsjeblief Frans spréken, meester.

Volgens recent onderzoek in opdracht van het Vlaams onderwijsministerie is het niet al te best gesteld met de Franse taalvaardigheid van onze jongeren. Begrijpend lezen en schrijven kunnen ze nog min of meer, luisteren is een debacle. Laten we eerlijk zijn, eigenlijk is het overal ‘Moi pain boulanger’ wat de klok slaat. Mocht u straks op uw weg naar het zuiden van Frankrijk een maaltijd nuttigen in een Carestel-restaurant langs de Autoroute du Soleil, luister dan maar even naar het gestuntel wanneer zoveel Vlamingen en nog meer Nederlanders hun bestelling maken en vervolgens een broodje ham krijgen in plaats van een broodje kaas. Of de twee samen, wanneer de verwarring tussen ‘jambon’ en ‘fromage’ helemaal erg wordt.

Wat er mis is met Frans op school? Het vak is al lang niet meer hip of cool, als het dat al ooit geweest is. De Franse taal heeft qua belang en aanwezigheid, zeker in Vlaanderen, veel pluimen moeten laten aan het Engels. Voor heel wat Vlaamse leerlingen (buiten Brussel en omgeving) is het Frans vandaag de dag bijna even vreemd als het Pools of het Grieks. En aangezien de samenleving dagelijks door de schoolpoorten stroomt, zit het onderwijs ermee. De resultaten voor het schoolvak Frans leggen bloot dat motivatie en relevantie van leerstof voor leerlingen met de jaren steeds belangrijker zijn geworden. Doordat scholen al lang niet meer de enige kennisbron zijn, zijn leerlingen kritischer geworden bij het leren: het moet boeien en het moet nuttig en/of relevant zijn. En Frans, tja …

Dat leerstof moet boeien en relevant moet zijn, mogen leraren onprettig vinden, maar ze hebben geen keuze: je kan er maar beter mee omgaan. De nieuwe, communicatieve accenten in het leerplan Nederlands begin jaren 90 bijvoorbeeld dwongen leraren ertoe om hun onderwijs aan te passen. Er ontstonden bovendien tal van initiatieven (nascholing, lesmateriaal, referentiekaders…) om bijvoorbeeld op een effectieve manier vaardigheden te integreren in de les. Vaardigheden eisten hun plaats op, naast kennis.

Onder meer in de lessen Frans blijkt nu dat veel leraren om wat voor redenen niet ‘met hun tijd zijn meegegaan.’ Want wat zeggen verdere analyses van het onderzoek? Dat lessen Frans nog altijd gegeven worden zoals veertig jaar geleden: veel woordenschat, veel grammatica en veel minder vaardigheden (spreken, luisteren, lezen, schrijven). Bovendien spreken slechts weinig leraren nog uitsluitend Frans tijdens de les. De meeste leraren lager onderwijs van vandaag voelen zich niet erg veilig meer in het Frans, en blijken het ook niet altijd zo goed te beheersen. Daardoor wordt er al in de allereerste Franse lessen relatief weinig Frans en veel Nederlands gesproken. De leerlingen hebben dus al in de lagere school niet genoeg oefening hebben gehad in Frans spreken, en nog minder in luisteren! Erg jammer, als u weet dat leerlingen volgens het onderzoek hogere scores halen als hun leraar wel Frans spreekt in de klas.

‘Meer woordenschat! meer grammatica!’. Daar roepen reactionaire onderwijsdenkers luidop om. Onzin, natuurlijk. Woordenschat en grammatica zijn in het schoolvak Frans nooit weg geweest, integendeel. Net zoals veertig of twintig jaar geleden heeft het onderwijs Frans niet tot veel taalvaardigheid geleid, en ook niet tot liefde voor de Franse taal. En waar de leerling van veertig jaar geleden communicatief weinig effectief en weinig relevant taalonderwijs nog pikte, pikt hij het vandaag niet meer. Het probleem van het taalonderwijs, misschien nog het sterkst bij Frans, is het feit is dat er nog te veel aan kennis en te weinig aan vaardigheden wordt gedaan, en niet omgekeerd. Laat die vaardigheden alsjeblief een keer écht aan bod komen en vooral: op een effectieve manier met levensecht lesmateriaal.

archief

reacties


Ria Broes - 27/05/08

Beste

Akkoord dat er anders moet worden lesgegeven dan 20 of 30 jaar geleden en dat woordjes en grammatica niet meer moeten afgedreund worden.
En toch... Hoe ga je leerlingen laten spreken als ze niet weten hoe ze het moeten zeggen? Omdat ze de woordenschat niet hebben gestudeerd of de werkwoorden niet in de juiste tijd kunnen vervoegen om maar iets te noemen. Is het realistisch te denken dat men in 4 of 5 lesuren per week met een groep van 25 leerlingen een niveau van betekenis kan bereiken en waar men eerst 10 minuten nodig heeft om orde op zaken te stellen?
Het is simpel: er moet in de eerste plaats interesse zijn om te leren en bovendien een zekere basis en voldoende begrip van zowel woordenschat als grammatica vooraleer men iets zinnigs met die taal kan doen, of het nu over Frans gaat of over een andere taal. En het is die basiskennis die steeds meer ontbreekt, vaak niet alleen omdat de leerkrachten een gebrekkige talenkennis hebben, maar ook en vooral omdat de nodige inspanningen niet meer door de leerlingen worden geleverd.


Anke Veenis - 28/05/08

Een groot probleem bij het Frans is het verschil tussen dat wat je in de klas leert en dat wat je in Frankrijk op straat en op de Franse televisie hoort. Mijn luister- en spreekvaardigheid Frans was ook al jaren zeer slecht, tot ik de Franse rap ontdekte. Via internet wist ik van een aantal raps de bijbehorende teksten te vinden en opeens ging er een wereld voor me open. Na een paar maanden stug luisteren en meelezen probeerde ik TV5 weer eens en wat bleek: ik verstond opeens veel meer. Nu durf ik mijn mond ook open te doen in Parijs en word nog verstaan ook. Laat de leraren Frans zich minder met hun voorliefde voor oubollige Franse chansons bezighouden en aansluiten bij de muziekvoorkeur van de leerlingen. Het kost ze per les maar vijf minuten en de resultaten zullen ze versteld doen staan.


Greet Stevens - 28/05/08

Wie op latere leeftijd (dus na zijn twaalfde) een vreemde taal leert, heeft nood aan betrouwbare kapstokken. Die zijn meestal grammaticaal van aard. Het Frans heeft 'het nadeel' van een vrij moeilijke instap-grammatica terwijl je in het Engels al een flink eind komt met enkele eenvoudige regels. Zo vergroot het misverstand dat het Engels een makkelijke en het Frans een moeilijke taal zou zijn. Wie Engelse taalkunde heeft gestudeerd, weet wel beter. Wie met afschuw de steenkooluitspraken in het Euro-Engels aanhoort, ook. Om vlot te lopen moet je nu eenmaal leren stappen. Dat kost een beetje moeite, maar het bespaart ons oeverloos remediëren achteraf. De eerste oorzaak van de problemen ligt niet in het onderwijs Frans, nee: er schort wat aan het onderwijs Nederlands. School lopen moet in de eerste plaats leuk blijven, dus kunnen we die arme bloedjes toch niet pesten met het onderscheid tussen een adjectief en een bijwoord (geen ramp in het Nederlands, wél in het Frans), tussen een infinitief en een persoonsvorm (dat wordt dus "nous dormir" want we zeggen in het Nederlands toch ook "wij slapen": ik verzin dit helaas niet!!!) ... Er lopen in de lage landen ontzettend veel onderwijspedagogen rond met kilo's boter op hun hoofd. Vaardigheden zonder voldoende kennis zijn gebakken lucht en hypothekeren de toekomst van hele generaties. Maar ja, voor gebakken lucht worden tegenwoordig een heleboel mensen rijkelijk betaald.


Synaeve Immanuel - 28/05/08

Is het al voldoende als de boodschap overkomt? Of mogen er ook nog eisen gesteld qua taalcorrectheid?


Benni de Jong - 28/05/08

Neen! Ik ben niet van Franstalige adel van Vlaamse herkomst, al begint het tussenvoegsel tussen mijn voor- en achternaam met een kleine "d". Dat is bij ons, in Nederland dus, nu eenmaal gebruikelijk.

Als wij spreken over de vreemdetalensituatie in den lande, moet ik steeds constateren dat, terwijl de Nederlander "zijn" vreemde talen steeds slechter is gaan beheersen en spreken, er ook steeds onverschilliger tegenover is gaan staan (behalve dan voor wat het Engels betreft, want het kan niet Engels genoeg zijn!), de Vlaming zijn vermeende achterstand van ooit (behalve dan voor wat het Frans betreft, waarin hij natuurlijk altijd al beter gescoord heeft dan zijn noorderbuur, die het slechts van school moest hebben) allang en breed heeft ingehaald. Engels, en vaker ook Duits, zijn allang geen onbekenden meer voor hem, terwijl de Nederlander met het Duits, en vooral inzake het Frans, steeds meer aan kennis om een simpel gesprekje te voeren inboet ; de totale onverschilligheid ten top!

Als we de situatie van de Franse taal bij de kop nemen, dan is het mij overduidelijk dat haar status "bij u" nog steeds beduidend hoger ligt dan "bij ons". De hier te lande veel gehoorde kretelogie, bij jong en oud, maar vooral bij jong, "Wat heb je dáár nu, aan Frans ... bla-bla-bla", geeft de bijna totale onverschilligheid aan in het internationaal denken van de Nederlander, terwijl ditzelfde Frans gedurende vijfhonderd jaren, of langer zelfs, de boventoon heeft gevoerd, de wereldtaal is geweest, of toch in ieder geval in die lange tijd de leidende rol heeft gespeeld in de gehele westerse wereld, inclusief de door onze samenleving gekoloniseerde gebieden. Als men die situatie met de uwe vergelijkt, kan ik slechts constateren dat "de miserabele toestand van de Franse taal in Vlaanderen" in vergelijking met die van bij ons, nog goddelijk te noemen is. Dan kunt u zich een beetje de stiuatie bij ons voorstellen.

Zo antwoordde een meisje van nog geen tien jaren oud, dat bij ons te gast was aan de etenstafel, een keer, toen wij haar vroegen waar zij op vakantie was geweest, "naar Frankrijk", wat bij mij op zich geen opzien baarde, aangezien de meeste Nederlanders in dat voor hen reusachtig grote buitenland, waar men nooit in uitgereisd of op uitgekeken geraakt, hun vakantie doorbrengen, met een minimum aan taalkennis (of zelfs geheel ontbreken daarvan), maar, blakend van zelfvertrouwen, wèl met een maximum aan zelfverzekerdheid. Maar toen onze gaste het volgende er vrijwel direct aan toevoegde, viel mij de spreekwoordelijke mond open van verbazing! "Onbeleefd, zeg, zijn die Fransen! Toen mijn vader hun de weg vroeg" (in het Engels, uiteraard, maar dat vond zij zó vanzelfsprekend, dat zij dat er niet bij vertelde) "kreeg hij niet eens een antwoord in het Engels terug! Die mensen daar vertìkken het om Engels te praten, en dat vind ik heel erg onbeleefd!" Ze zei er nog nèt niet bij : nou vráág ik je! (Dat is zo'n gevleugelde Nederlandse, bijna Hollandse, uitdrukking voor alles wat wonderbaarlijk of verwonderlijk is.)

Het spreken van Frans tijdens de Franse les op de middelbare school alhier, wordt volgens mij al niet meer gedaan sinds de invoering van het zogenaamde mammoetsysteem in het Nederlandse onderwijs, nu veertig jaar geleden, waarna de neerwaartse gang ervan, zonder stoppen en met gedurige voortzetting, is ingezet, doorheen het gehele onderwijssysteem. Steeds wordt er, op progressief-Nederlandse wijze, weer iets nieuws bedacht in onderwijsland, wat steeds, en vaak op voorhand al, tot mislukken gedoemd is. Dergelijke kostbare structuren verdwijnen dan na een jaar of tien weer, om plaats te maken voor een nieuwe truc uit de hoge hoed van een of andere onderwijsminister.

Frans leren op de basisschool, om hiermee alvast op het middelbaar aan de slag te kunnen, stamt nog uit de negentiende eeuw en is zo ongeveer na de eerste wereldoorlog hier afgeschaft, met nog meer desastreuze gevolgen voor onze Franse-taalkennis van dien. Neen, Engels moet dat zijn! Alsof men er de ganse dag al niet mee doodgegooid wordt via alle media! Het is hier nu bon ton dat elke peuter zich correct kan uitdrukken in de Engelse taal, en daarom kan men er niet vroeg genoeg mee beginnen. Sommige ouders, die niet kunnen wachten tot hun kleintje naar school mag, bieden hun kroost een talencursusje Engels aan, onder het mom dat men niet vroeg genoeg beginnen kan. Het kind kan nog geen letter lezen of schrijven, of - hup! -het krijgt al een taalpakket onder de neus geslingerd!

Ik ben 50 en heb dit vak in wat destijds nog "vijfde en zesde klas van de lagere school" (basisschool) heette voorgeschoteld gekregen, op vrijwillige basis, weliswaar, maar bijna iedereen koos ervoor en anders deden de ouders dat wel vóór iedereen. Vergeten wordt hier gemakshalve maar dat wij voor een groot deel afhankelijk zijn van de handel met de Franstalige wereld! Een alerte bestuurder in de Nederlandse politiek had eens becijferd hoeveel miljarden euro's onze nationale economie jaarlijks misloopt als gevolg van onze geweldige kennis van die, ook voor ons, onontbeerlijke Franse taal, en dat was niet mals! Zoiets zet den modernen mensch echter niet meer aan het denken ....

Neen, hoe slecht de "Franse situatie" bij u ook mag lijken te zijn, in vergelijking met hier te lande spreken alle Vlamingen nog "vloeiend" Frans. Maar het zal er wel op uitdraaien dat wij ons in deze noordzeedelta over vijftig jaren vanaf nu met andere Europeanen in het Engels zullen onderhouden en over honderd jaar misschien wel in het Chinees, Hindi, Arabisch, Bengaals of Swahili. Tot zo lang zal het Frans hier nog wel even moeten aanmodderen! .....


Bruno Solignac - 28/05/08

in een aantal Vlaamse middelbare scholen ASO en TSO wordt de laatste vijf jaar of meer de 60/40 verhouding toegepast bij het evalueren van de Franse taalvaardigheden. 60% gaat naar mondelinge taalvaardigheid al dan niet aangevuld met luisteroefeningen en 40% naar de schriftelijke taalvaardigheid. korte dialoogjes beluisteren, naspelen en gelijkaardige dialoogjes voeren op basis van achtergrondgegevens krijgt daar duidelijk voorrang op begrijpend lezen en op (re)productief schrijven.
50% halen is voldoende om voor een vak te slagen en zo komt het dat middelbare scholieren met een absoluut onvoldoende schriftelijke taalbeheersing en een (middel)matige tot redelijke mondelinge taalbeheersing aan 50% komen. rekent u even mee: wie 60% scoort bij de mondelinge taalvaardigheid en luisteren, heeft al 36% van het eindtotaal voor Frans. met 35% op het schriftelijk examen goed voor 40% van het eindtotaal wordt de ontbrekende 14% behaald om de kaap van de 50% te ronden.
grammatica en woordenschat beheersen op een effectieve manier is zonder meer een noodzaak om je verstaanbaar uit te drukken, mondeling en schriftelijk. het gaat hier dus uiteraard niet om een "of/of", maar wel om een "en/en" verhaal. overigens is het met die grammatica en die woordenschat ook in het Nederlands (toch de moedertaal van de meeste Vlaamse en Nederlandse scholieren)ook niet zo schitterend gesteld. als de universiteit van Amsterdam de noodzaak voelt om voor ook "autochtone" studenten cursussen (schriftelijke) taalbeheersing in te richten, is er duidelijk niet alleen bij het onderwijs van het Frans een probleem.
een gezonde mix van leermethoden, -strategieën en -middelen kan helpen om de vier taalvaardigheden te ontwikkelen: praten en schrijven, luisteren en lezen. daarbij kun je natuurlijk ook nieuwe technische mogelijkheden gebruiken, bij voorbeeld ITC. in zover die nieuwe communicatievormen aansluiten bij de leefwereld van de scholieren kunnen ze een doeltreffend ondersteunend middel zijn dat bovendien drempelverlagend kan werken.
vaardigheden verwerven, taalvaardigheden maar ook sportieve, technische of muzikale vaardigheden, vraagt tijd, inspanning en inzet. als docent kun je mensen proberen zo goed mogelijk te motiveren, je kunt middelen aanreiken en je kunt ze min of meer aan het werk zetten. echt vooruitgang boeken en steeds beter taalvaardig (of sportief, technisch of muzikaal vaardig) worden is beduidend meer dan wat "edutainment" kan bieden. voldoening bereiken als scholier of als docent kan soms via "fun", maar als de verwerving van vaardigheden blijft staan bij de "fun" fase, ben je wel halfweg naar nergens.
je kunt er niet omheen dat het verwerven van vaardigheden tijd, inspanning en inzet vraagt. dat er buiten "fun" dus ook werk en zelfs hard, af en toe vervelend werk, nodig is, dat moet je er gewoon bij nemen als je echte resultaten wilt.


henk meijer - 28/05/08

Waarom spreken we steeds minder goed Frans? Omdat steeds minder leraren voortdurend Frans spreken in de les, zeggen onderzoekers. Maar ook omdat het onderwijs Frans nog altijd te weinig uitnodigt om Frans te spreken en de taal te waarderen.

Doordat! Niet omdat!


Marjolein - 29/05/08

In de tijd dat ik Frans begon te leren was het Franse chanson zeer populair in Nederland. Destijds was dat een prima handvat om de interesse in en bereidheid om Frans te leren te stimuleren. Nu is er voldoende mogelijkheid om met internet aan de slag te gaan. Ik kan mij niet voorstellen dat de gemiddelde docent Frans helemaal geen kennis van internet heeft, dus hup pak Youtube erbij, TV5 heeft prima programma's. Het eerder gegeven voorbeeld van Franse raps is ook een prima handvat voor degenen die niet zo heel erg geïnteresseerd zijn in 'la plus belle langue'.


Erna WE - 29/05/08

Beste,

Wow! dit is de eerste keer lees ik email van taalschrift.org.
Ik denk dat dit is een goede plaats voor mij om Nederlands te leren. Ik heb op het Erasmus Taalcentrum geleerd..maar..niet genoeg alleen 2 x in een week te leren, dus moet ik de zelf initiatiev leren.

Groetjes.


Corrie van Os - 29/05/08

Tja, het lijkt me dat hier niet alleen een taalprobleem is, maar ook een rekenprobleem. Als er, zoals meneer De Jong stelt, na de 1e wereldoorlog al geen Frans meer werd gegeven op de lagere school, hoe kan meneer De Jong dan, 50 jaren jong, toch Frans hebben gehad op de lagere school?
En ja, of je het leuk moet maken of niet: bij mijn kind op de HAVO/VWO-scholengemeenschap hebben ze in het tweede leerjaar een Franse dag, 'Taaldorp' heet dat. Dan mogen ze uitsluitend Frans spreken.
Ze vinden het vreselijk ... 'Veel te moeilijk.'
En nee, ze leren allang niet meer alleen grammatica. Zoals ook Taalnieuws af en toe in haar links meldt, wordt er zelfs te weinig grammatica gegeven. Er worden zinsdeeltjes geleerd, en dat is het dan wel.
Ze hebben natuurlijk CD-ROM's, die helaas niet mee worden genomen bij het huiswerk, en die ik dus aan het einde van het jaar ongebruikt terugvind.

Mijn stellige overtuiging na een paar jaar pubers te hebben meegemaakt is, dat, hoe leuk je het onderwijs ook wilt maken, ze vastbesloten zijn het NIET leuk te vinden.
En inderdaad, Anke Veenis, mijn zoon heeft nu ook pas ontdekt dat Franse rap leuk kan zijn. Helaas is zijn talenkennis nog niet verbeterd, maar ik blijf hopen.

Overigens heb ik na het gymnasium cursussen Frans gevolgd via een schriftelijke onderwijsinstelling en later ook nog via de Volksuniversiteit. Daar wordt druk gebruik gemaakt van luisteroefeningen. Bij de schriftelijke cursus moest ik bij iedere les een bandje inspreken en was iedere vierde les een 'spreekles' en bij de Volksuniversiteit begonnen we met een rondje 'wat heb ik deze week gedaan', in het Frans. En de docente nam iedere keer een ander lied mee, waar we dan een oefening over kregen.
Het is dus minder slecht dan wel men eens moppert.


Benni de Jong - 31/05/08

Mijn ervaring is dat een "vers" bericht meestal slechts kort na verschijning wordt gelezen en "bereageerd". Toch blijf ook ik hopen, mw. Van Os, dat een goed verstaander na lezing begrijpt dat mijn opmerking over het "Frans van na de Eerste Wereldoorlog" natuurlijk is bedoeld als stijl om aan te geven dat het Franse onderricht op de basisscholen van "erg lang geleden" is.

Maar zoals u, heb ook ìk het idee dat "hoe leuk je het onderwijs ook wilt maken, ze (de pubers) vastbesloten zijn het NIET leuk te vinden", maar dan wèl selectief. Wat men onbelangrijk vindt, blijft minder hangen, en ik denk dat het Frans al sedert decennia het meest ondergeschoven klassekindje is, op het godsdienstonderricht en de levensbeschouwing na dan, misschien. De waan van de dag (Gelieve "dag" hier niet letterlijk op te vatten, mensen!) doet in Nederland al sedert jaar en dag opgeld.


Jan Glorieux - 1/06/08

Een reeksje korte bedenkingen:

1. Een taal wordt (pardon, lijkt) makkelijker als de beloning groter is. Onze Waalse vrienden leren steeds meer Nederlands omdat de beloning er ook is (socio-economisch: kansen op werk). Vlaamse kinderen steeds minder, omdat Frans nu geen uitstraling meer heeft (tenzij een rapper razend populair wordt) en kennis van Frans minder belangrijk lijkt (lijkt) of alvast minder trendy.

2. Een taal en leren als zodanig wordt makkelijker als er een leercultuur bestaat. Nu wordt alle schools (letterlijk) leren door de media verguisd als "d'office" of in wezen niet leuk, onmogelijk leuk te noemen. En over inspanning wordt ook al minnetjes gedaan.
Daarmee is de voedingsbodem voor het leren meteen verzuurd. Naomi Klein schreef in 'No Logo' - zo begreep ik het toch - dat desinteresse zowaar een impliciete verwachting is opgelegd door flink wat 'brands'.

Cum quo:
3. Diepgang is out, surfen en browsen is in.

4. Een taal leren spreken en inoefenen in een klas van meer dan 10 (laat staan in een klas van meer dan 20): onmogelijk [een begeleidster liet haar 28 leerlingen per trimester 1 keer vooraan spreken, en vond dat een zinnige invulling van spreekonderwijs... Kom nou !]. De receptieve skills misschien nog wel; maar zie ook 2.
Ik schreef ooit twee keer in voor een seminarie over luisteren en spreken door winnnaars van een Taalunieversum-wedstrijd. Helaas, twee keer niet doorgegaan, wegens geen interesse.

5. Bestaat er voor Nederlands spreken en vooral luisteren op hoger niveau zelfs al een uitgewerkte didactiek? Losse tips zeker, maar een echte cursus ?

Voldoende om te begrijpen dat leerlingen minder Frans kunnen, minder goed kunnen schrijven, enz.


Ernst Niessen - 2/06/08

Ik vraag mij oprecht af wat het nut van deze discussie is. Men kan er niet omheen dat het belang van de Franse taal vooral na de Tweede Wereldoorlog flink heeft ingeboet. Praktisch - behalve voor een enkele diplomaat of verstokte francofiele vakantieganger - heeft de Franse taal geen nut (meer). Dat blijkt te meer uit het zwakke argument dat men hier aanvoert dat het Frans 'tegenwicht' moet bieden aan het Engels, dat men gemakkelijker zou kunnen leren. Voor Nederlanders en Vlamingen biedt het Frans in tegenstelling tot het Engels geen economische meerwaarde. Maar in de eerste plaats moeten wij ons helemaal niet met de problemen van vreemde talen bezighouden, maar met onze eigen taal, die het al moeilijk genoeg heeft.


Benni de Jong - 6/06/08

Jan Glorieux' opmerking over "het gemak" ingeval van beloning is volkomen juist: wiens brood men breekt, diens taal men spreekt. Ernst Niessen maakt echter een kardinale fout, die men, vermoed ik, vooral van Nederlanders verwachten kan; Vlamingen verkijken zich, mijns inziens, (nog) niet op de reële situatie, over de taalgrenzen heen, wel te verstaan! Zoals ik hiervoor alreeds had opgemerkt, wordt het belang van het Frans in Nederland tegenwoordig zoveel mogelijk gebagatelliseerd en ondergeschoffeld. Niessen gaat met zijn persoonlijke mening over de positie van het Frans in de wereld voorbij aan mijn eerder geplaatste opmerking, dat Nederland handelstechnisch, en dus economisch, kansen laat liggen, door de kennis van deze taal te verwaarlozen. Als Frans slechts "een enkele diplomaat of verstokte francofiel" moet dienen, vergist hij zich deerlijk, en zijn vooringenomen veronderstelling dat deze taal, "in tegenstelling tot het Engels, aan Nederlanders en Vlamingen geen economische meerwaarde biedt", verloochent zelfs de waarheid! (Vermoedelijk heeft hij zelf geen of weinig notie van deze taal.) De Vlaming moet het voor het leewendeel juist van zijn zuiderbuur hebben, als hij zijn eigen taalgrens overschrijdt. Als het Frans niet belangrijk is in de wereld, dan geldt hetzelfde voor het Spaans, Russisch, Portugees, Chinees, Arabisch, en zéker voor het Duits!

Om dit alles was de discussie echter niet begonnen.... De vraag was waarom onze kennis van de Franse taal in het algemeen zo achteruit holt ("in Vlaanderen", lees ik tussen de regels door, want de situatie in Belgiës noorderbuur is inmiddels bedroevend hopeloos geworden!). Het meest steekhoudende antwoord voor mij hierop is dat het Franse onderricht op hetzelfde peil dient te worden gebracht als nu geldt voor de overdracht van de kennis van de Engelse taal in onderwijsland. In mijn middelbareschooltijd ging dat al fout. Als we Frans en Engels idioom uit het hoofd moesten leren en de leerlingen in verwarring raakten door de Frans-Engelse parallellen hierin (wat een logisch gevolg is van het feit dat het moderne Engels voor 40 % uit Frans idioom bestaat), dan halveerde de docent Frans de snelheid waarmee wij ons dat idioom eigen dienden te maken ten behoeve van het Engels, in plaats van andersom - want dáár dacht "natuurlijk" niemand aan! Die fout vervlecht zich onophoudelijk door geheel het moderne, zowel mammoet- als postmammoet-, talenonderricht heen, een kwestie van dit negatieve aspect, het belang van de kennis van het Engels (en zelfs het Duits) boven dat van het Frans stellen, steeds te repeteren.


Ernst Niessen - 6/06/08

Het is mij duidelijk dat de Franse taal Benni de Jong zeer aan het hart gaat. Zijn bijdragen aan dit forum leveren haast hartstochelijke pleidooien op voor de francofonie in de Nederlanden. In mijn eerdere bijdrage stelde ik dat ik de teloorgang van het Frans geen onoverkomelijk probleem acht. Het argument dat Nederland met een slechte beheersing van het Frans handelsbelangen laat liggen, wordt schromelijk overschat. De Nederlandse economie groeit maandelijks met procenten en wordt slechts negatief beïnvloed door schommelingen van de economie in de VS door de hypothecaire crisis. Nederland onderhoudt met Duitsland en de VS de beste handelsbetrekkingen. De klimaatveranderingen bezorgen de economie op termijn ook geen voordeel, zoals er zo veel factoren zijn die de economie beïnvloeden. Ik ben het met Benni de Jong eens dat het belang van het Engels te zwaar wordt overschat. Nederlanders zijn idolate anglofielen. Het liefst kopieerden zij de hele Anglo-Saksische cultuur om zich daaraan mateloos te laven. Terugkomend op de Franse taal stel ik hierbij vast dat de Vlamingen inmiddels een zelfbewuste natie aan het opbouwen zijn, die, in tegenstelling tot het Belgische verleden, niet langer afhankelijk is (wil zijn) van de Franse taal. Het ligt in de lijn der verwachting dat de Vlamingen zich, net als de Nederlanders, afkeren van het Frans. De tijd ligt intussen gelukkig ver achter ons dat de Franstaligen gebruik konden maken van hun vermeende superioriteitsgevoel en daardoor hun suprematie in de toen nog jonge, Belgische staat ten volle konden waarmaken en, helaas, uitbuiten. Wat dat superioriteitsgevoel betreft, hoef ik slechts te verwijzen naar begrippen als "Voeren", "Brussel-Halle-Vilvoorde" en "staatshervormingen". Maar ook in Canada steken discussies van en over Quebec nog wel eens de kop op. Steeds met de Franse taal als inzet. Heeft ook Benni de Jong wel eens gekeken naar de economische meerwaarde voor het Nederlands in Wallonië en Noord-Frankrijk? Ik heb inmiddels met tevredenheid kennisgenomen van het feit dat Noord-Franse basisschoolkinderen, vooral rond Rijsel (Lille) dolenthousiast zijn over hun lessen Nederlands, dat voor hun regio ontegenzeggelijk aan economisch belang wint. Zij maken zelfs schoolreisjes naar Nederland en Vlaanderen. Vlaamse bedrijven schreeuwen vanwege de arbeidskrapte om Waals personeel, maar kan het niet krijgen omdat de Walen, traditie getrouw, geen woord Nederlands beheersen. Is het om die reden dat, in dit geval, Vlaamse werkgevers Frans moeten leren? Denk aan "Wiens brood men eet, diens taal men spreekt" en men ziet hoezeer van toepassing dit gezegde is. Als men in Nederland een vreemde taal wil leren, dan staat het eenieder vrij daarvan kennis te nemen. Men moet zich voor ogen houden dat alle vreemde talen in gelijke mate worden behandeld, dus net zo veel (zo weinig) Engels als Frans of Duits of welke taal dan ook. Stem de eindtermen in het onderwijs daarop af en het komt goed.


Daniël Mantione - 7/06/08

Het feit dat de Franse taal in belang achteruit is gegaan, en het feit dat het goed in Nederland gaat, doet niets af aan het feit dat het Frans voor Nederlandstaligen van grote economische waarde is.

Omdat België (inclusief Wallonië) en Frankrijk tot onze belangrijkste handelspartners behoren. Omdat Engels beperkt bruikbaar is in Frankrijk. Omdat Frans nog steeds de tweede wereldtaal is.

We laten bakken geld liggen omdat we ons op Engels focussen.

Als we 10% van de energie die we in Engels steken naar Frans zouden overhevelen, zou dat amper effect hebben op onze handelsrelaties met de Engelstalige wereld, maar veel effect hebben op onze handelsrelaties in de Franstalige wereld is.

Overigens, waarom gaat dit artikel over alleen Frans? Duits is (voor ons) belangrijker dan Frans en ook aan Duits besteden we onverantwoord weinig tijd.


Sabine Lauwers - 9/06/08

1. Hoe bewijst men wetenschappelijk dat de leraren van tegenwoordig in de klas minder Frans spreken dan vroeger? Mijn leerkrachten in de lagere school (ruim 25 jaar geleden) waren ook geen native speakers en de methode was allesbehalve aantrekkelijk.

2. Ik heb zopas als toetsassistent deelgenomen aan de peiling Frans in het zesde leerjaar. Ik hoor sommige leerkrachten klagen dat in de huidige handboeken voor het basisonderwijs de nadruk te veel ligt op de vaardigheden en de te weinig op de kennis.

3. We gaan toch weer niet de discussie aan over "kennis" VERSUS "vaardigheden"? Het is "kennis" EN "vaardigheden". Wie de structuren van een taal niet beheerst en over te weinig woordenschat beschikt, zal zelden vlot Frans spreken.

Welke methode er ook wordt gebruikt, het is het enthousiasme van de leerkracht dat de doorslag geeft. Een leerkracht die erin slaagt om aan jongeren of volwassenen kennis door te geven zonder dat dit ten koste gaat van hun liefde/interesse voor de Franse taal, maar die liefde/interesse integendeel aanwakkert, is goud waard! En dat is van alle tijden.


Eric Dubin - 9/06/08

De kennis van het Frans zou achteruit gaan en reactionaire onderwijsdenkers worden opgeroepen om ajb meer aandacht te besteden aan vaardigheden dan aan grammatica en woordenschat.

Enkele elementen om mee te nemen in de discussie:

In 1983 werd in België de schoolplicht verlengd van 14 tot 18 jaar. Daarvoor konden de leerlingen die de school vroeger verlieten hun kennis direct inoefenen op de werkvloer en omzetten in vaardigheden. Inderdaad, de beloning van iets te kunnen was er direct: carrieremogelijkheden ( en loonsverhogingen toen er nog geen sprake was van loonstops )voor zij die meertalig waren..

Aub, verwacht van een leraar niet dat hij/zij een tovenaar is. Elke pedagoog weet dat je geen taal leert als er slechts enkele contacturen per week zijn. Als daar dan nog demotivatie, faalangst, spreekangst, adhd, puberteitscrisismomenten en neveninstromers bijkomen,... wordt de uitdaging nog groter, zoniet onmogelijk.

Het is ondertussen toch wel duidelijk dat de discipline bij de leerlingen erg groot (onrealistisch?) moet zijn voor het inoefenen van vaardigheden. Wie schiet er niet in de lach als je een medeleerlingen in een vreemde taal hoort knoeien? Wie durft er nadien nog een beurt te vragen?

Aub, verwacht van de leerlingen niet dat zij allen getalenteerde talenknobbels zijn.

Ik denk dat wij met zijn allen ons uiterste best doen om de leerlingen zover mogelijk te brengen.

Laat ik de stelling omdraaien, beste onderwijsvernieuwers: "Kom uw nieuwe ideeën in onze klassen uittesten! Ga de uitdaging aan om nieuwe leerlijnen te ontwikkelen met de leerlingen en hun leraren. Test uw kennis/kunde direct aan de realiteit van de klas! Veel leerkrachten Frans én Engels uit het BSO zijn vragende partij.

En tot slot poneer ik toch ook nog een onbenullige, misschien stoute stelling: Verwar de kritische zin van de leerling niet met zijn onverschilligheid en gemakzucht.


anoniem- 18/06/08

Door de invloed van andere talen, verdwijnt de interesse voor de Franse taal. Je kunt je afvragen waarom het onderwijs nog weinig belang hecht aan het spreken, de vaardigheden. Wat mij meer stoort is echter de teloorgang van de basis van onze Europese talen, het Grieks en Latijn.

Vriendelijke groet.


Pierre - 18/09/08

voordat de leerlingen een taal kunnen spreken, moeten de docenten zelf een voorbeeld geven. Ik constateert zelf in voortgezet onderwijs dat docenten frans zelf de taal niet spreken en durfen ook niet te spreken.De teamleiders die elke keer denken dat de docenten die toch de passie van de taal hebben, te veel frans tijdens les spreken.
Wat willen wij nou?
Voor mij, moeten wij proberen gewoon om veel frans tijdens ons les te spreken en mensen van "francophonie" proberen op school uit te nodigen om aan ons leerlingen te laten zien hoe frans belangrijk is.
Mensen die een taal niet spreken kunnen ook de leerlingen niet stimuleren. ik ben zelf een netwerk aan het bouwen met en docenten frans en leerling of studenten om te kijken hoe wij met ze alle van Frans een mooie taal kuinnen maken. En schrijven van stuk theater in het frans die op scholen gepeeld kunne worden.
Bij interres, laat je bericht achter of mailen naar, fdfpaysbas@hotmail.com


maxime - 30/11/08

frans is gewoon een k*t taal, sorry dat ik het zo zeg, maar het is gewoon. van die stomme grammatica en zo.


Michiel Schmidt - 21/07/10

Ik ben het niet met Maxime eens wat betreft die stomme grammatica. Leg de hedendaagse bevolking hier maar eens uit dat onze huidige taalhantering het resultaat is van vele eeuwen inslopen geraakte vervlakking en afgesletenheid op het gebied van grammaticale uitdrukkingsvormen. Dat valt aan iemand van vijf of twaalf jaar helemaal niet uit te leggen. Wie o.a. taalonderwijs krijgt loopt echter onmiddelijk tegen die ingeslopen grammaticale vervlakking en afgesletenheid aan. Het engels bijvoorbeeld kent drie werkwoordsvormen. Makkelijk zou je zeggen, maar ze zijn er zelf allang achtergekomen dat die drie niet altijd voldoende is om de juiste snaar te kunnen treffen.







print pagina

Door het gebruik van stijlbladen is geen aparte 'print pagina' nodig. Gebruik de 'print' functie van uw browser.



tekstgroottekleinmiddelgroot

     
recente reacties

Michiel Schmidt:
"Ik ben het niet met Maxime eens wat betreft die..."

maxime:
"frans is gewoon een k*t taal, sorry dat ik het..."

Pierre:
"voordat de leerlingen een taal kunnen spreken, moeten de docenten..."

anoniem:
"Door de invloed van andere talen, verdwijnt de interesse voor..."

Eric Dubin:
"De kennis van het Frans zou achteruit gaan en reactionaire..."

Sabine Lauwers:
"1. Hoe bewijst men wetenschappelijk dat de leraren van tegenwoordig..."