home > discussie > Wat rijmt op Gedichtendag?

discussie

Wat rijmt op Gedichtendag?

Geert Buelens - dichter, essayist, columnist en hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde Utrecht - 24/01/10

Is Gedichtendag kortstondig hyperlawaai rond teksten die eigenlijk liever in stilte willen leven? Of is het net de enige manier om poëzie uit de anonimiteit en het gebrek aan belangstelling te halen? Dichter en columnist Geert Buelens bezoekt beide kampen, op zoek naar het antwoord. En hoe denkt u hierover?

Over Gedichtendag lopen de meningen uiteen. Omdat een column niet is uitgevonden om complexe kwesties in al hun genuanceerdheid uit te spitten, reduceer ik de opvattingen tot twee kampen. Het eerste, cultuurkritische, kamp is geneigd Gedichtendag een onverteerbare uitverkoop te vinden van de echte poëtische waarden. Waar poëzie het in wezen moet hebben van stilte, traagheid en volgehouden aandacht is Gedichtendag een veelal luidruchtige, snelle en vluchtige bedoening. Volgens menige cultuurcriticus ademt het hele gebeuren de vervaarlijke lucht van de Cultuurindustrie. Iedereen die wel eens aan Adorno heeft geroken, weet wat dit betekent: te mijden, op risico er volledig door opgeslorpt en vermalen te worden.

Het andere kamp staat veelal luchtiger in het leven. Ach ja, de Cultuurindustrie... Is dat niet iets uit de jaren zestig? Het is toch alleen maar leuk en meegenomen dat media en instellingen die veelal niet van poëtische interesse verdacht kunnen worden die ene dag de deuren openen en microfoons ter beschikking stellen? En dat ze daarbij niet alleen hippe slammers uitnodigen, maar ook bedachtzame prevelaars? Hoe zou het loutere bestaan van die ene Gedichtendag afbreuk kunnen doen aan gedichten die de volgende 364 dagen weer gewoon verder kunnen vegeteren in de luwte?

Zoals wel vaker valt voor beide inschattingen iets te zeggen. De cultuurindustrie is wellicht nooit machtiger geweest dan vandaag. Steeds grotere campagnes worden opgezet om een heel beperkt aantal ‘cultuurproducten’ door zoveel mogelijk strotten te rammen. Van Hollywood en Joop van den Ende heeft Gedichtendag niets te vrezen. Maar het beeld dat op zo’n dag van het genre wordt gecreëerd correspondeert lang niet altijd met dat waar dichters zelf op zouden inzetten. Eigenlijk komt het neer op de vraag of je gelooft in de stepping stone-theorie: net zoals gebruik van softdrugs volgens sommigen leidt naar zwaarder en erger, zo zou het lezen of horen van niet al te moeilijke versjes mensen ertoe kunnen aanzetten ook het wat zwaardere spul eens een kans te geven. Of zou zo’n Gedichtendag echt meteen voor een overdosis kunnen zorgen?

Zelf neem ik me voor tot het uiterste te gaan, dit jaar. Het grootste deel van Gedichtendag zal ik doorbrengen in Antwerpen om te opponeren bij een proefschrift over de vroege poëzie van Hugo Claus. Hoeveel ernstiger kun je een genre nemen dan door urenlang te debatteren over doorwrochte analyses van het oeuvre van een van de allergrootste Nederlandstalige dichters? En ’s avonds zal ik voorlezen in de dichtersmarathon van Perdu* in Amsterdam. Perdu is een stichting van wilde en tegelijk volstrekt toegewijde fijnproevers. Hun Gedichtendagmarathon verkoopt jaar na jaar razendsnel uit. Onderweg in de trein zal ik met pijn in het hart een kleine selectie maken uit de vele gedichten die ik graag zou voorlezen: wat eigen werk, maar vooral ook vertalingen van buitenlandse poëzie. Ook deze keer zal de stepping stone-theorie op de proef worden gesteld. Welhaast niemand zal erin slagen om die hele marathon lang aandachtig te luisteren. Maar hier en daar zullen bezoekers hopelijk onbekende namen en gedichten oppikken die ze nadien in Perdu’s onvolprezen poëzieboekhandel ook nog eens kunnen aankopen om deze dan vervolgens thuis, traag en aandachtig zoals het hoort, tot zich te nemen. Er is altijd reden tot gemopper, maar kan het voor de gelegenheid misschien eens op rijm of in haikuvorm?

*Zie ook: http://www.perdu.nl

----

Geert Buelens is dichter, essayist en hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht. In 2008 publiceerde hij de essaybundel Oneigenlijk gebruik. Over de betekenis van poëzie (Vantilt) en Europa Europa! Over de dichters van de Grote Oorlog (Ambo).

archief

reacties


Johan Nijhof - 29/01/10

Rijmnood? Vooruit dan maar, een suggestie:
Trouw ging hij naar de Gedichtendag,
waar hij steeds dezelfde gezichten zag.


Duizenddichter - 29/01/10

Ach! als ik het even zeggen mag.
Goedendagh 15.000 gedichten: wat een krach!
waar dat de cheque toch al weer klaar lag
en voor de rest blog bla bla bla blagh.
(onderstaande niet ingezonden...)

gedichten het papier niet raken
gedachten hoort men te verstaan
waar tongen de klanken kaken
schriftelijk niet mag bestaan

alfabetisch nog slechts resten
ergens diep in wortelen grond
eens bouwerk stond ten besten
taalwerk kwam uit barden-mond

kalk van kaal-ik het geraamte
in gebed straks ook ons skelet
schrift leesblind van schaamte
oorverdovend op papier gezet

de duizenddichter


Walter A.P. Soethoudt - 1/02/10

De tijd komt dat men de naam MARC PAIRON niet meer zal kunnen verzwijgen. Tibergien slaagt er nog in de best verkochte dichter in zijn poëzieshop te verzwijgen. Maar controleerbare verkoopcijfers kan men niet negeren: MIJN HUIS IS WAAR MIJN STELLA STAAT/8000 ex, JIJ BENT MIJN ENERGIE/8000 ex,PRATEN WERKT/8000 ex, GELUK ZIT IN EEN KLEIN KOEKJE/8000 ex. (4 voorgaande titels stonden in de TOP 100 van boek.be en er werden op Valentijn 2009 maar liefst 1000 ex gratis gegeven in het Poëziecentrum).FRANSE ZOENEN/3000 ex, ONTBIJT OP BED/3000 ex, LITANIE (uitgave Poëziecentrum) 500 ex, TOP 50 INTIEMSTE LIEFDESVERZEN/7500 (stond op de 43ste plaats van de bestverkochte boeken 2009 bij Standaard Boekhandel.


De stiftdichter - 2/02/10

Ik had er nog één voor post-gedichtendag:
http://stiftgedichten.com/2010/01/29/laat


Janien Benaets - 2/02/10

Ik citeer Geert Buelens' slotzin, en brei er een vervolg op. Ja, 'brei', mag het, geachte literatuurprofessor en dichter?

"Er is altijd reden tot gemopper, maar kan het voor de gelegenheid misschien eens op rijm of in haikuvorm" ... of in #twopvorm? (Zie Twitterop, de ecologische poëziecampagne van TSM. Nee, het einde van de wereld niet ... wél de zoveelste uitnodiging voor Gedichtendag:
http://janien.wordpress.com/2010/01/27/ doe-de-twop-met-twitterop-gedichtendag-2010/.)

BTW, ik stoor me mateloos aan het zinsstukje "zoals het hoort". Poëzie, die leer je kennen in een cultuurprogramma van niveau, om ze aan te kopen in een onvolprezen boekhandel, en ze ten slotte thuis, traag en aandachtig "tot zich te nemen". Mooi, hoor. Niet dat ik daartegen ben! O nee! Het is het dicterende toontje dat doorklinkt in de tekst, dat me opvalt. 'Voor de gelegenheid' 'mag' rijmen of een haiku. Bedoelt G.B. 'als tussendoortje', lees niemendalletje? Alsof dat of de #twop geen poëzie 'van niveau' zou kunnen zijn.

Tja, de hoogleraar in de geconsacreerde dichter spreekt. Nu ja, conservatief is in, en je hebt nu eenmaal Gezag of niet. Zonder autoriteit immers geen 'education'?

Poëzie. Cultuur. Is het écht kiezen of crashen? Ik kies hier radicaal de zijde van Walter Soethoudt.


de duizenddichter - 2/02/10

M. Pairon luidruchtige tochten
doet goed mijn hart te lochten

hij pocht de meest verkochte
maar wat we eigelijk zochten
die niet zo clicé verknochte
zulk publikelijke gedrochten
gewoon simpel onaangevochten
gekropen uit zielen krochten
ongewrongen in aller bochten
dát nog eens beleven mochten


Pitteman - 4/02/10

Naast grote theorieën om de verloederde sfeer te camoufleren, heb ik een anecdote voor de professionele specialisten van de nedederige nederlandstalige poëtica & Linguistiest. Ik maak kunstzinnige bladjes, met enerzijds wat poëtische journalistiek, anderzijds om mijn nieuwste boek 'Geeuwende Eeuwen' te promoten, om zo de mensen te informeren dat ik besta, en dat ze 'online' een boek kunnen kopen. Met die bladjes ging ik dus naar de universiteiten evenals RITS (hogeschool film Brussel). Kwam een maand later terug daar en in de bibliotheek van de universiteit waar ik de bladjes gelegd had, en ze lagen er nog want niemand van deze jongelingen (studenten) had er maar één uit eigen initiatief genomen om het te lezen, nochtans aanlokkelijk in titel en vorm (mooi dus). Niemand nam dus een bladje, en niemand kocht het boek, heel zeker niet de Hollandse universiteiten evenals alle nederlandstalige bibliotheken (na promotie 'on net'). Van mijn vorige dichtbundel werd het zelfs geweigerd in universiteitsbibliotheek van Gent en Fnac. In plaats van het nu te hebben over Poëzie en Literatuur zou men het moeten hebben over onze ware kennis terzake doorheen de eeuwen. Als dat niet Inquisitie was, was dat een gans systeem om de besten monddood te verklaren (ostracisme), maar in een dictatuur hebben de mensen zelfs geen vrijheid te kiezen, al denken ze, -indien ze denken-, daar het tegenovergestelde van. Men heeft het dus over een ééndimensionele visie, want het beste kennen ze niet, en mogen ze trouwens niet kennen. Zelfs en zeker hun onderbewuste zorgt ervoor dat ze niet kunnen op(en)staan voor wat beter is. Dat is nog erger dan een kastenmaatschappij met zapper in de schoot eens hun breinholtes aan vtmisering toe is (u weet wel: in het analfabetisme (extreem) rechts aan de macht zei Big Brother). Een stapje verder is het afschaffen van de woordenboeken, want te gevaarlijk voor de macht naar het denloze plebs toe.

http://www.bloggen.be/ppitteman
http://unibook.com/nl/Patrick-Pitteman/Geeuwende-Eeuwen


berend willem hietbrink. - 5/02/10

Hoi Patrick,
er viel eens een bladje in het water... van ons aller Guido Gezelle... Neem ons niet kwalijk maar er komt ook zoveel op die studenten af...er kan echt niets meer bij. En dan gaat er ook géén bladje af. De woorden boeken schaffen zich zelf af, door hunne omvang is de ontploffing nabij. De waarheid der woorden laat zich nimmer door het gesproken woord vermoorden. Geeuwende eeuwen klinkt wel wat al te slaapverwekkend... ? voor deze tijden van schreeuwende dagen en nachten. We volgen je... blijf alles voor je zelve doen, want alles wat je zelf doet hebben andere niet verprutst. Ik las, tureluurs=turen-en-loer-'s. Ja! zo komen we nog wel aan de volgende geeuwend eeuw. Pomaf en leesvoer, men kan de jeugd niet eens meer eten voeren...laat staan lees-voer. Erotick=erg-rood-dik.


Johan Nijhof - 8/02/10

Is de mogelijke discussie nu totaal verzand door een beschaamd zwijgen van alle lezers na de uitlatingen van Pitteman? Kwam de klacht hard aan?
Het spijt me, maar ik kan van zijn parmantige tussentaaltje, zijn grove taalfouten, zijn uiterst curieuze denktrant en zijn misplaatste zelfverafgoding niets bakken.

Een kunstenaar mag best een beetje gestoord zijn, maar hij mag nooit, ik herhaal: nooit zijn lezers, of degenen die trachten dat te zijn, van de eerste tot de laatste anakoloet mateloos vervelen. Sorry Pitteman, maar u bent geen miskend genie.


Herman Callens - 11/02/10

@ Johan

Een beschaamd zwijgen? Simpelweg negeren, dacht ik. Niets om beschaamd over te zijn.


Johan Nijhof - 12/02/10

Dat dacht ik eerst ook Herman, en met Luc de Vos is dat ook gelukt, maar dan komt toch de steunbetuiging van Hietbrink, die onmiddellijk een lotgenoot herkent, en blijven de studenten, die alleen maar een goede smaak tonen, in de kou staan. Wat heb ik mij door de teksten van Patrick geworsteld, geeuwend, zoals zelfs Hietbrink moet toegeven. Wel uniek proza, moet ik toegeven. (Uniek is u-niet-ik), om met Hietbrink te spreken.


janien - 14/02/10

In Patrick Pitteman ontmoet ik tot groot genoegen op dit plekje een vertegenwoordiger van 'the crowd'. En ik ben dus blij dat de moderatie op deze pagina ook hem (en mij al wat eerder) toegang heeft gegeven. Kijk maar: voedt P.P. de discussie niet? Zorgt hij niet voor polarisering in de (eeuwige) kampen 'massa' vs. 'elite'?

Mijn positie? Ik kies resoluut de Pitteman-kant. De door culturo's Johan Nijhof en Herman Callens verguisde 'gewone' schrijver, dichter, blogger. Moet ik me daarvoor schamen? Niet dat ik de welgeleerde heren alhier wil negeren! Geen haar op mijn hoofd ... Ik hoor ze bij wijze van spreken even graag verzuchten als ik bij Pitteman de eeuwen hoor geeuwen.

Veel schrijvers en dichters wagen hun kans op het web. Dringen zich op. Goed dat er zoveel keuze is. Kaf en koren. De 'gewone' schrijver en lezer is niet zo dom als hij er in de ogen van de weldenkenden uitziet. Mag ook hij zelf kiezen, of is 'selectie', 'kwaliteit filteren' het voorrecht van de échten, culturo's, 'gevestigde waarden'? Van de mannen/vrouwen (dames/heren) van Taal en Smaak?

En schrijven kan heel snel gaan. Met als natuurlijk gevolg hier en daar 'haken en ogen' wegens te weinig tijd om de obligate grammatica-, spelling- en redeneerfouten weg te werken ... Ik weet het: schrijven is schrappen en herschrijven en herschrijven, en ik probeer op dit eigenste moment mijn uiterste best te doen om zo verstaanbaar en correct mogelijk te zijn. Maar ik heb geen zeeën van tijd, en ik ben een taalgebruiker, schrijver en lezer als ieder ander: onvolmaakt. Gelukkig is er de open discussie alhier. Een weegschaal voor taal en literatuur. Hoera!

Ja, ik plaats al een eindpunt in deze woordenchaos. Down to earth: de soep en de patatten wachten op culinaire vervolmaking.


hietbrink berend willem - 14/02/10

Uniek-een-ik. Ik zou geen twee-ik weten! Herkende in Pitteman geen lotgenoot. Het is gewoon waar dat je niet zomaar kan verlangen dat je gedichten tussen al de recalane folders en brocures legt, dat die door deze of genen worden meegenomen laat staan gelezen. De biep is in dat opzicht in alles overkill= keel-over, of flink toegeknepen. En zo vallen alle bladjes in het water. Maar over een maand weer nieuwe knoppen=gaan-open en daar weer bladjes aan,de natuur behoeft geen papier en inkt. is-nieuw-wit=sneeuwt, al voor de vijfde keer deze winter=wind-heer.


Herman Callens - 15/02/10

@ Janien

Ik verguis niks. Wie wil schrijven en dichten, doe maar. Vrijheid blijheid. Ik negeer wel die 'gewone' schrijver, dichter, blogger, zeker als die zich als miskend genie gedraagt. Blijf dan gewoon. En s.v.p. niet zaniken over "te weinig tijd om de obligate grammatica-, spelling- en redeneerfouten weg te werken". Zoiets heet: geen respect hebben voor je lezers. Die zijn inderdaad zo dom niet: het gebrek aan succes van bedoelde 'gewone' schrijvers (etc.) spreekt boekdelen.


berend willem hietbrink - 15/02/10

Mooi dat Patrick toch zijn suporters heeft, die durven voor hem op te komen. De eeuwen die thans zó geeuwen zijn absoluut tot saaiheid interpreteerbaar. Maar bladjes leggen niemand zeggen... dáár kukelukuuwt geen haan meer naar. Dát wilde ik hem met mijn bijdragen toch nog maar eens gezegd hebben. Dus! doe je alles, alles! toch voor je zelf en trek je van anderen het minst aan.
Callens=call-eens.... dat is nu eenmaal in zijn naam! Mijn spelling is niet zijn spelling... maar een speling van het lot.


Johan Nijhof - 16/02/10

Hier zie ik toch een onlogische kronkel bij je, Hietbrink. Als je iemand adviseert zich niets van anderen aan te trekken, wil je toch zeker dat hij zich van jou wel iets aantrekt? Vergelijk het probleem van de liegende Kretenzer.

Waarom zou Patrick trouwens geen lotgenoot zijn? Herinner je je niet wat ik indertijd op een drankovergoten avond in je Liber Amicorum schreef:

"De wereld is één groot complot,
en je bent steeds de lul.
Hardnekkig speel je dus de zot,
en wauwelt flauwekul."
Wou je dat helemaal voor jezelf houden?







print pagina

Door het gebruik van stijlbladen is geen aparte 'print pagina' nodig. Gebruik de 'print' functie van uw browser.



tekstgroottekleinmiddelgroot

     
recente reacties

Johan Nijhof:
"Hier zie ik toch een onlogische kronkel bij je, Hietbrink...."

berend willem hietbrink:
"Mooi dat Patrick toch zijn suporters heeft, die durven voor..."

Herman Callens:
"@ Janien Ik verguis niks. Wie wil schrijven en dichten,..."

hietbrink berend willem:
"Uniek-een-ik. Ik zou geen twee-ik weten! Herkende in Pitteman geen..."

janien:
"In Patrick Pitteman ontmoet ik tot groot genoegen op dit..."

Johan Nijhof:
"Dat dacht ik eerst ook Herman, en met Luc de..."