Taalwet voor Twitter? Onzin!

Column
Jan T’Sas

In welke taal moeten Vlaamse en Nederlandse ambtenaren professioneel twitteren of Facebooken? Mag dat in een vreemde taal of moet het altijd in het Nederlands? Voor Vlaamse ambtenaren dreigt een sanctie als ze dat niet in het Nederlands doen. De taalwet toepassen, heet dat. Of is het gezeik over onbenulligheden?

Vlaamse ambtenaren moeten in het Nederlands twitteren. Doen ze dat niet, dan riskeren ze een disciplinaire straf die kan gaan van een blaam tot ontslag. De mededeling stond recent in Dertien, het vakblad van de ambtenaren. Volgens de bevoegde minister is er niets speciaals aan de hand, de regel is gewoon een toepassing van de taalwetgeving. Die zegt dat alle berichten en mededelingen van de Vlaamse overheid in het Nederlands moeten gebeuren. Dat geldt dus ook voor sociale media, zoals Facebook, LinkedIn, Twitter ... De wet geldt niet voor berichten die ambtenaren als privépersoon verzenden, daarmee doen ze wat ze willen.

Wat te denken van het bericht? Hebben Nederlandse ambtenaren ook al zo’n vingerwijzing gekregen? Blijkbaar vond iemand in en rond de Vlaamse ambtenarij het nodig om het belerende vingertje boven te halen in plaats van het gezond verstand zijn ding te laten doen. Ik moet de eerste Vlaamse ambtenaar namelijk nog ontmoeten die een officieel bericht in het Swahili naar de goegemeente twittert. Wat zegt u, het Engels? Goed dan, leg ze mij voor, al die verfoeilijke English tweets over fiscale maatregelen, bouwvergunningen en veiligheidsvoorschriften. Toon ze mij, al die verwerpelijke Facebook messages over verkeersomleidingen, onderwijshervormingen, culturele akkoorden en ontwerpen van decreet over de varkensteelt. Ik ben razend benieuwd hoe grootschalig het probleem wel is, dat de taalwetgeving per se moest worden opgehoest.

In welke mate twitteren Vlaamse ambtenaren relevante berichten vanuit hun functie, vraag ik me af. En dan nog in een vreemde taal. Hoe vaak communiceren ze voor professionele doeleinden in het Frans, het Duits of het Turks via Facebook? Bovendien: Facebook & co zijn universele sociale media, een exponent van een geglobaliseerde samenleving met zijn globo-talige eigenheid. We vertalen toch ook het hele world wide web niet in het Nederlands? De dag dat de wetgeving zo eenvoudig is dat je ze in 140 karakters kunt uitleggen, dan zie ik zo’n taaloekaze wel zitten. Vooruit dan maar, zal ik zeggen, laat de twiets over het nieuwe mediabeleid en de lokale werkgelegenheidstatistieken tot mij komen. Maar zo ver zijn we nog lang niet.

Het zal door de redacteurs van Dertien wel goed bedoeld zijn, maar de mededeling komt mij erg betuttelend over. En betuttelen – o controle! - is blijkbaar een trend aan het worden. Vanuit eigen ervaring herinner ik me een moderne overheid waarin medewerkers het vertrouwen kregen tot bewijs van het tegendeel. Je was eigenaar van je job omdat je het verdiende. Over pietluttigheden als deze hoefde niemand te kraaien. En natuurlijk gebruikten we het Nederlands om professioneel te communiceren, wat anders? Laten we a.u.b. de ambtenarij-oude-stijl diep onder de zoden houden.

De leukste reactie kwam van een Waalse minister. Die nodigde zijn twitterende ambtenaren prompt uit om “alle talen te gebruiken die ze maar willen”. “Wallonië, plek van openheid en dialoog”, twitterde hij, allicht om zijn Vlaamse bevoegde collega een beetje te kietelen. Ik volg de man wel. Verplicht twitteren in het Nederlands? Ik dacht dat Vlaanderen – in navolging van Nederland - stilaan cosmopolitischer was geworden. De identiteit van een gemeenschap hangt toch niet af van 140 karakters. Nee?

Reacties

België is meertalig

Ik ben een tijdje Nederbelg geweest en de meertaligheid van de "gemiddelde" letterlijk aan den lijve ondervonden. Een mooi, maar tevens ook wat triest verhaal is toen ik in Brussel de weg vroeg in het Nederlands en geen van de drie binnen gehoorafstand me het niet wilden vertellen. Pas toen ik de straatnaam op mijn manier in Schoolfrans ("Koeterwaals?") vertaalde gaf een van de jongelui me het antwoord door zich om te draaien en kon de laan letterlijk met zijn vinger aanwijzen.

Geleerde les: Volgende keer vraag ik het in het Duits of waarschijnlijk beter nog een vorm van Engels. Over dat laatste heb ik nog een herinnering uit mijn geboortestàdsie :-D

Voor de goede orde: de

Voor de goede orde: de "mededeling" waarvan sprake in deze column is eigenlijk een interview met mezelf in het kader van een rubriek 'Magda' waarbij niet-alledaagse juridische kwesties op een eenvoudige manier worden toegelicht. Wie vraagt hoe de regelgeving in elkaar zit, heeft recht op een helder antwoord. Het gaat niet om een actieve "vingerwijzing". Het interview is er niet op mijn vraag gekomen, noch op vraag van de minister.

Ik heb verder voldoende vertrouwen in mijn collega-ambtenaren om zelf op basis van de informatie conclusies te trekken in hoeverre onze taalwetgeving, die in haar huidige vorm ongeveer vijftig jaar oud is, verzoenbaar is met sociale media en een geglobaliseerde wereld. In het interview heb ik overigens ook duidelijk aangegeven dat taalwetgeving hier op zich geen obstakel hoeft te vormen en dat pragmatische oplossingen bestaan. Er zijn overigens ook nooit sancties uitgesproken.

De taalwettelijke anarchie waar de auteur voor pleit, klinkt natuurlijk lekker modern. In een Belgische context is het natuurlijk nog maar de vraag hoe lang het zou duren mocht bv. een Brusselse (en dus wettelijk tweetalige) overheidsdienst enkel in het Nederlands communiceren op Facebook, of indien een Belgische, federale topambtenaar enkel Nederlands zou gebruiken om namens zijn/haar ministerie te tweeten. Ik kijk uit naar de felicitaties van de Waalse minister op dat moment...

De Vlaamse overheid stimuleert haar ambtenaren om een goede manier om te gaan met sociale media, en geeft hen daartoe ook het nodige vertrouwen. Ze is op dit punt zelfs een pionier binnen België. Gezond verstand en goede afwegingen maken staan daarbij centraal. Bij sociale media dienen alle gebruikers zich bewust te zijn van de context waarin de permanente discussie plaatsvindt en welke rol de ambtenaar daarin speelt in relatie tot het publiek of andere instellingen.

De auteur van de column vraagt zich af waar het probleem ligt, gezien men uiteindelijk communiceert in de taal van de doelgroep. De taalwetgeving is, in haar moderne toepassing, slechts een bevestiging van dat principe, geen dwingend instrument om communicatie onmogelijk te maken. Een inwoner van het Nederlandse taalgebied mag erop vertrouwen dat officiële informatie in het Nederlands beschikbaar is. Dat is een belang waar ambtenaren rekening mee moeten houden. Niets meer, niets minder.

taalwet

Is there no end to their madness?