De top tien van taalapps!

Hoe spreek je een groet als dzień dobry uit? Wat is een visotoliet? Kun je Scrabble spelen in het Portugees? Taalschrift worstelde zich door honderden taalapps. Het resultaat is een eigenzinnige top tien van taalapps voor uw iPad of smartphone.

1. Wordfeud: scrabbelen in alle talen

Ruzzle, Galgje, Pictionary, Lingo ... Van ieder denkbaar taalspel is ook een app te downloaden. Beter gezegd: zijn er tientallen te downloaden. Ook al is de hype voorbij, de onbetwistbare koning van de taalspel-apps blijft Wordfeud, of zeg maar Scrabble. Nog steeds verslavend voor wie eraan begint. Je kunt bovendien kiezen voor het traditionele bord of een bord waarop de bonussen ‘at random’ zijn verspreid. En als je een woord niet meer weet: er zijn ook talrijke Wordfeud Help-apps te krijgen.

(Beschikbaar in iOS en Android, gratis)

2. 100% Taalapps: groeten in alle talen

Hoe begroet je een Pool, een Portugees, een Oostenrijker als je met vakantie bent in hun land? Bij elke uitgever van taalgidsen vind je wel een app om – offline – in het buitenland te gebruiken. Allemaal vertellen ze je hoe je ‘goedemorgen’ zegt in de gangbare West-Europese talen. Vaak met prettige vrouwenstem die de uitspraak laat horen. De 100%-lijn van Mo’media heeft de beste prijs-kwaliteitverhouding. Voor nul euro krijg je 400 standaardzinnen, een woordenlijst met 600 woorden en een serie plaatjes om aan te wijzen wat je bedoelt. Beschikbaar zijn: 100% Engels, 100% Frans, 100% Duits, 100% Italiaans, 100% Spaans, 100% Portugees, 100% Grieks, 100% Turks.

(Beschikbaar in iOS* en Android*, gratis)

3. BRU-taal: voor kinderen met taalachterstand

Voor beginnende lezers en schrijvers zijn er apps bij de vleet. Maar BRU-taal wil oudere kinderen – specifiek: met een taalachterstand – helpen bij hun taalvaardigheid. De app biedt een speelse, geavanceerde en interactieve game met vijftig levels. Begeleidende leraren en logopedisten kunnen de vorderingen van het kind makkelijk bijhouden.

(Beschikbaar in iOS, 5,49 euro)

4. GeekSpiek: een vat vol communicatiejargon

Een skyscraper is een ‘wolkenkrabber’, vanzelfsprekend. Tenzij u in de marketingsector werkt. Dan is een skyscraper een ‘online advertentie met een staand formaat, meestal 120 pixels breed en 600 pixels hoog’. Deze omschrijving is terug te vinden in GeekSpiek, een app die jargon uit de communicatiebranche uitlegt. De omschrijving van een paar honderd woorden is zakelijk en to the point. Alleen die van ‘humor’ is grappig.

(Beschikbaar in iOS, gratis)

5. Google Translate: 57 talen

Nog altijd de beste vertaalapp. Glashelder vormgegeven, vrij goede vertalingen en met 57 talen in de databank wereldwijd te gebruiken. Met deze app kun je tekst zelfs omzetten in het Jiddisch, Kanada of Haïtiaans Creools. En andersom. Voor een groot aantal talen kun je een zin inspreken en de vertaling lezen. Of horen uiteraard. Wel moet je dan vaak een onnatuurlijke computertaal willen beluisteren.

(Beschikbaar in iOS en Android, gratis)

6. Iedereen West-Vlaams: ‘olgunter?’

Een enorme hit was afgelopen zomer de app van de provincie West-Vlaanderen. Met Iedereen West-Vlaams op hun smartphone of tablet kunnen toeristen en zakenreizigers in de provincie de inheemse bevolking eindelijk begrijpen. ‘Olgunter’? Aha: ‘naar daar’, bedoelt de Bruggeling. En in een restaurant vraag je om een ‘forsette’. Of wilde de provincie laten zien dat de taal heus niet zo moeilijk is?(Beschikbaar in iOS en Android, gratis)

7. Letterschool: leuk leren schrijven

Als je toch moet leren schrijven, laat het dan een avontuur zijn. In deze bekroonde app leren kleuters eerst de juiste volgorde waarin je lijntjes van letters en cijfers zet, daarna tekenen ze de letter helemaal over en tot slot tekenen ze hem helemaal zelf. Iedere goed gemaakte opdracht wordt bekroond met een geinig filmpje. Als je bijvoorbeeld lijntjes van gras tekent, maait een grasmaaier alles bij succes weg. Deze app is zo leuk dat je je zelfs afvraagt of het nog wel leerzaam is.

(Beschikbaar in iOS, 2,69 euro)

8. Muiswerk Woordenboek: gratis 40.000 woorden

Natuurlijk zijn er woordenboeken als app te koop. Voor 4,99 euro heb je een Prisma woordenboek. Voor 9,99 euro een Van Dale pocketwoordenboek. En voor maar liefst 39,99 euro een Van Dale middelgroot woordenboek Nederlands. Maar waarom betalen als het ook gratis kan? Muiswerk beschrijft naar eigen zeggen 40.000 woorden – een derde meer dan de Van Dale pocketwoordenboek-app. Extra’s als het vinden van anagrammen ontbreken, maar je weet wél wat ‘betalen’ en ‘gratis’ betekent. En ‘helder’ en ‘eenvoudig’.

(Beschikbaar in iOS en Android, gratis)

9. Straattaal: ‘Ewa, wakra!’

‘Ewa, mattie!’ Missen je rapteksten street credibility? In de app Straattaal vind je honderden termen plus uitleg. Van ‘apoe scapoe’ (kerel) tot ‘wakra’ (mooie meid). Hoewel? De app is meer geschikt om Nederlandse gangsta-rappers te begrijpen. Het woordenboek biedt uitsluitend eenrichtingsverkeer: straattaal-ABN. Wel kun je je eigen termen opnemen en naar de makers mailen. Wie weet staat het bij de eerstvolgende update in de woordenlijst?

(Beschikbaar in iOS, 0,89 euro)

10. De taalmeester: instant speladvies

Wie een acute taalvraag heeft en alleen zijn smartphone of tablet bij de hand heeft, kan terecht bij De taalmeester. De app is al van 2009, indertijd gemaakt bij de gelijknamige Teleac-serie voor de Nederlandse tv. De inhoud is niet heel uitgebreid, maar een alternatief is er niet. En alle uitleg en adviezen zijn goedgekeurd door de Nederlandse Taalunie. Wanneer schrijf je woorden los of aan elkaar? Hoe schrijf je het euroteken? Wat is een pleonasme? Met quiz.

(Beschikbaar in iOS, gratis)

*iOS het besturingssysteem is van de iPhone, iPad, iPod touch en Apple TV en dat Android het (Google) besturingssysteem is van veel mobiele telefoons

Verzin eens een app die niet bestaat

Wat zijn er toch veel taalapps. Dat valt als eerste op als je gericht rondstruint op iTunes of Google Play. Neem de categorie ‘leren lezen’. Iedere ouder van een kleuter kent Letterschool van uitgeverij Boreaal – Best Educational Game 2011 bij de Best App Ever Awards en wereldwijd miljoenen keren gedownload. Maar er zijn in het Nederlands alleen al tientallen varianten.Letterplankje bijvoorbeeld, dat met het ouderwetse Nederlandse Aap Noot Mies op drie niveaus woorden en klanken aanleert. Of Aap Noot Mies: niet meer dan een vrouwenstem die de woorden voorleest. Of de Letterlegger van de in Nederland meest gebruikte lesmethode Maan Roos Vis van uitgeverij Zwijsen. Of de taalapp van de ‘digitale kleuterjuf’ Juf Jannie. Of, of, of...

En zo is het met alle categorieën. Hoeveel varianten op Wordfeud er wel niet zijn gemaakt – door concurrerende bedrijven die een graantje willen meepikken van het succes of door welwillende amateurs in hun werkkamer thuis. Of alleen al het aantal apps waarmee je Latijn of het cyrillisch schrift kunt leren. Je bent zo een dag verder voor je ze allemaal hebt getest.

Toch is het paradoxaal genoeg heel eenvoudig om een app te bedenken die nog niet bestaat. Als je via je smartphone West-Vlaams kunt leren, waarom dan niet ook Drents of Zeeuws of Limburgs? In de categorie dialect lijkt na een korte zoektocht weinig meer te vinden dan een app van Canvas Man over Woord, waarin je van een handvol zinnen kunt leren hoe die in 18 Vlaamse plaatsen wordt uitgesproken.

Waarom zijn de antwoorden van Taaladvies.net of het Genootschap Onze Taal op concrete vragen niet als app verkrijgbaar? Best mogelijk dat de Nederlandse Taalunie of de Genootschap Onze Taal het geld er niet voor over heeft. Maar een schat aan informatie blijft zo moeilijker bereikbaar. Vooral voor gebruikers in het buitenland die uit gezonde spaarzucht niet altijd online willen zijn, zou het een uitkomst zijn als genoemde schatten in app-formaat zouden bestaan.

Hetzelfde geldt voor de interactieve functies van al die apps. In eerste instantie is de gedachte: wat kan er veel. Je eigen straattaal opnemen met de en zo helpen de woordenboeken uit te breiden. Grappige quizjes om je Frans in het buitenland te testen. Letters natekenen op het scherm, waarna er een bowlingbaan ontstaat waarover – als je het goed doet – een bowlingbal rolt. Of scrabbelen met dertig tegenstanders tegelijk uit de hele wereld.

Maar er zou nog zo veel meer mogelijk moeten zijn. Waarom kun je bijvoorbeeld in de taalgidsen van commerciële uitgevers wel een lijst favoriete woorden en uitdrukkingen maken, maar geen eigen woorden toevoegen? In de papieren uitgaven van 100% Frans kan dat wel. Waarom kun je niet zelf hardop in het Frans vragen naar het wc-papier op de camping – waarna de app je uitspraak controleert, zodat je geen mal figuur slaat?

Het is duidelijk dat voor iedere extra die je kunt bedenken – voor willekeurig welke categorie – ook een extra investering nodig is, waarvan het maar de vraag is of de ontwikkelaar die terug kan verdienen. Maar toch. De meeste apps heb je na een keer wel gezien, omdat ze zo beperkt zijn. Pas als je echt een woordenboek of taaladvies nodig hebt, raadpleeg je ze nog een keer.