De top tien van taalapps!

Reportage
Maarten Dessing
Luc Daelemans

Hoe spreek je een groet als dzień dobry uit? Wat is een visotoliet? Kun je Scrabble spelen in het Portugees? Taalschrift worstelde zich door honderden taalapps. Het resultaat is een eigenzinnige top tien van taalapps voor uw iPad of smartphone.

iPad1. Wordfeud: scrabbelen in alle talen

Ruzzle, Galgje, Pictionary, Lingo ... Van ieder denkbaar taalspel is ook een app te downloaden. Beter gezegd: zijn er tientallen te downloaden. Ook al is de hype voorbij, de onbetwistbare koning van de taalspel-apps blijft Wordfeud, of zeg maar Scrabble. Nog steeds verslavend voor wie eraan begint. Je kunt bovendien kiezen voor het traditionele bord of een bord waarop de bonussen ‘at random’ zijn verspreid. En als je een woord niet meer weet: er zijn ook talrijke Wordfeud Help-apps te krijgen.

(Beschikbaar in iOS en Android, gratis)

 

2. 100% Taalapps: groeten in alle talen

Hoe begroet je een Pool, een Portugees, een Oostenrijker als je met vakantie bent in hun land? Bij elke uitgever van taalgidsen vind je wel een app om – offline – in het buitenland te gebruiken. Allemaal vertellen ze je hoe je ‘goedemorgen’ zegt in de gangbare West-Europese talen. Vaak met prettige vrouwenstem die de uitspraak laat horen. De 100%-lijn van Mo’media heeft de beste prijs-kwaliteitverhouding. Voor nul euro krijg je 400 standaardzinnen, een woordenlijst met 600 woorden en een serie plaatjes om aan te wijzen wat je bedoelt. Beschikbaar zijn: 100% Engels, 100% Frans, 100% Duits, 100% Italiaans, 100% Spaans, 100% Portugees, 100% Grieks, 100% Turks.

(Beschikbaar in iOS* en Android*, gratis)

 

3. BRU-taal: voor kinderen met taalachterstand

Voor beginnende lezers en schrijvers zijn er apps bij de vleet. Maar BRU-taal wil oudere kinderen – specifiek: met een taalachterstand – helpen bij hun taalvaardigheid. De app biedt een speelse, geavanceerde en interactieve game met vijftig levels. Begeleidende leraren en logopedisten kunnen de vorderingen van het kind makkelijk bijhouden.

(Beschikbaar in iOS, 5,49 euro)

 

4. GeekSpiek: een vat vol communicatiejargon

Een skyscraper is een ‘wolkenkrabber’, vanzelfsprekend. Tenzij u in de marketingsector werkt. Dan is een skyscraper een ‘online advertentie met een staand formaat, meestal 120 pixels breed en 600 pixels hoog’. Deze omschrijving is terug te vinden in GeekSpiek, een app die jargon uit de communicatiebranche uitlegt. De omschrijving van een paar honderd woorden is zakelijk en to the point. Alleen die van ‘humor’ is grappig.

(Beschikbaar in iOS, gratis)

 

5. Google Translate: 57 talen

Nog altijd de beste vertaalapp. Glashelder vormgegeven, vrij goede vertalingen en met 57 talen in de databank wereldwijd te gebruiken. Met deze app kun je tekst zelfs omzetten in het Jiddisch, Kanada of Haïtiaans Creools. En andersom. Voor een groot aantal talen kun je een zin inspreken en de vertaling lezen. Of horen uiteraard. Wel moet je dan vaak een onnatuurlijke computertaal willen beluisteren.

(Beschikbaar in iOS en Android, gratis)

 

6. Iedereen West-Vlaams: ‘olgunter?’

Een enorme hit was afgelopen zomer de app van de provincie West-Vlaanderen. Met Iedereen West-Vlaams op hun smartphone of tablet kunnen toeristen en zakenreizigers in de provincie de inheemse bevolking eindelijk begrijpen. ‘Olgunter’? Aha: ‘naar daar’, bedoelt de Bruggeling. En in een restaurant vraag je om een ‘forsette’. Of wilde de provincie laten zien dat de taal heus niet zo moeilijk is?(Beschikbaar in iOS en Android, gratis)

 

7. Letterschool: leuk leren schrijven

Als je toch moet leren schrijven, laat het dan een avontuur zijn. In deze bekroonde app leren kleuters eerst de juiste volgorde waarin je lijntjes van letters en cijfers zet, daarna tekenen ze de letter helemaal over en tot slot tekenen ze hem helemaal zelf. Iedere goed gemaakte opdracht wordt bekroond met een geinig filmpje. Als je bijvoorbeeld lijntjes van gras tekent, maait een grasmaaier alles bij succes weg. Deze app is zo leuk dat je je zelfs afvraagt of het nog wel leerzaam is.

(Beschikbaar in iOS, 2,69 euro)

 

8. Muiswerk Woordenboek: gratis 40.000 woorden

Natuurlijk zijn er woordenboeken als app te koop. Voor 4,99 euro heb je een Prisma woordenboek. Voor 9,99 euro een Van Dale pocketwoordenboek. En voor maar liefst 39,99 euro een Van Dale middelgroot woordenboek Nederlands. Maar waarom betalen als het ook gratis kan? Muiswerk beschrijft naar eigen zeggen 40.000 woorden – een derde meer dan de Van Dale pocketwoordenboek-app. Extra’s als het vinden van anagrammen ontbreken, maar je weet wél wat ‘betalen’ en ‘gratis’ betekent. En ‘helder’ en ‘eenvoudig’.

(Beschikbaar in iOS en Android, gratis)

 

9. Straattaal: ‘Ewa, wakra!’

‘Ewa, mattie!’ Missen je rapteksten street credibility? In de app Straattaal vind je honderden termen plus uitleg. Van ‘apoe scapoe’ (kerel) tot ‘wakra’ (mooie meid). Hoewel? De app is meer geschikt om Nederlandse gangsta-rappers te begrijpen. Het woordenboek biedt uitsluitend eenrichtingsverkeer: straattaal-ABN. Wel kun je je eigen termen opnemen en naar de makers mailen. Wie weet staat het bij de eerstvolgende update in de woordenlijst?

(Beschikbaar in iOS, 0,89 euro)

 

10. De taalmeester: instant speladvies

Wie een acute taalvraag heeft en alleen zijn smartphone of tablet bij de hand heeft, kan terecht bij De taalmeester. De app is al van 2009, indertijd gemaakt bij de gelijknamige Teleac-serie voor de Nederlandse tv. De inhoud is niet heel uitgebreid, maar een alternatief is er niet. En alle uitleg en adviezen zijn goedgekeurd door de Nederlandse Taalunie. Wanneer schrijf je woorden los of aan elkaar? Hoe schrijf je het euroteken? Wat is een pleonasme? Met quiz.

(Beschikbaar in iOS, gratis)

*iOS het besturingssysteem is van de iPhone, iPad, iPod touch en Apple TV en dat Android het (Google) besturingssysteem is van veel mobiele telefoons

 

Verzin eens een app die niet bestaat

Wat zijn er toch veel taalapps. Dat valt als eerste op als je gericht rondstruint op iTunes of Google Play. Neem de categorie ‘leren lezen’. Iedere ouder van een kleuter kent Letterschool van uitgeverij Boreaal – Best Educational Game 2011 bij de Best App Ever Awards en wereldwijd miljoenen keren gedownload. Maar er zijn in het Nederlands alleen al tientallen varianten.Letterplankje bijvoorbeeld, dat met het ouderwetse Nederlandse Aap Noot Mies op drie niveaus woorden en klanken aanleert. Of Aap Noot Mies: niet meer dan een vrouwenstem die de woorden voorleest. Of de Letterlegger van de in Nederland meest gebruikte lesmethode Maan Roos Vis van uitgeverij Zwijsen. Of de taalapp van de ‘digitale kleuterjuf’ Juf Jannie. Of, of, of...

En zo is het met alle categorieën. Hoeveel varianten op Wordfeud er wel niet zijn gemaakt – door concurrerende bedrijven die een graantje willen meepikken van het succes of door welwillende amateurs in hun werkkamer thuis. Of alleen al het aantal apps waarmee je Latijn of het cyrillisch schrift kunt leren. Je bent zo een dag verder voor je ze allemaal hebt getest.

Toch is het paradoxaal genoeg heel eenvoudig om een app te bedenken die nog niet bestaat. Als je via je smartphone West-Vlaams kunt leren, waarom dan niet ook Drents of Zeeuws of Limburgs? In de categorie dialect lijkt na een korte zoektocht weinig meer te vinden dan een app van Canvas Man over Woord, waarin je van een handvol zinnen kunt leren hoe die in 18 Vlaamse plaatsen wordt uitgesproken.

Waarom zijn de antwoorden van Taaladvies.net of het Genootschap Onze Taal op concrete vragen niet als app verkrijgbaar? Best mogelijk dat de Nederlandse Taalunie of de Genootschap Onze Taal het geld er niet voor over heeft. Maar een schat aan informatie blijft zo moeilijker bereikbaar. Vooral voor gebruikers in het buitenland die uit gezonde spaarzucht niet altijd online willen zijn, zou het een uitkomst zijn als genoemde schatten in app-formaat zouden bestaan.

Hetzelfde geldt voor de interactieve functies van al die apps. In eerste instantie is de gedachte: wat kan er veel. Je eigen straattaal opnemen met de en zo helpen de woordenboeken uit te breiden. Grappige quizjes om je Frans in het buitenland te testen. Letters natekenen op het scherm, waarna er een bowlingbaan ontstaat waarover – als je het goed doet – een bowlingbal rolt. Of scrabbelen met dertig tegenstanders tegelijk uit de hele wereld.

Maar er zou nog zo veel meer mogelijk moeten zijn. Waarom kun je bijvoorbeeld in de taalgidsen van commerciële uitgevers wel een lijst favoriete woorden en uitdrukkingen maken, maar geen eigen woorden toevoegen? In de papieren uitgaven van 100% Frans kan dat wel. Waarom kun je niet zelf hardop in het Frans vragen naar het wc-papier op de camping – waarna de app je uitspraak controleert, zodat je geen mal figuur slaat?

Het is duidelijk dat voor iedere extra die je kunt bedenken – voor willekeurig welke categorie – ook een extra investering nodig is, waarvan het maar de vraag is of de ontwikkelaar die terug kan verdienen. Maar toch. De meeste apps heb je na een keer wel gezien, omdat ze zo beperkt zijn. Pas als je echt een woordenboek of taaladvies nodig hebt, raadpleeg je ze nog een keer.

Reacties

woordenlijst

Bestaat er een app van het Groene Boekje?

Nu wel beschikbaar: App met alle taaladviezen van Onze Taal

Eenvoudig maar doeltreffende app met al die nuttige adviezen over hun/hen, eropuit, gebeurt/gebeurd etc. Erg volledig, wat vooral handig is voor de wat gevorderde schrijvers.

"Het juiste woord": verouderd, maar graag digitaal ontsluiten!

De thesaurus 'Het juiste woord' is nog steeds een van de beste synoniemenwoordenboeken voor het Nederlands, ook al is het hier en daar wat archaïsch. Jammer dat de uitgever het niet digitaliseert en als taalhulp voor pc, app en browser aanbiedt. Ik heb het vandaag nog aanbevolen aan een journaliste die ik coach en wie soms geen synoniemen te binnen schieten. Shift-F7 in Word biedt weinig bruikbaars en de thesaurus van Van Dale is helaas evenmin digitaal beschikbaar.

Taaltoerisme

Ik wacht met spanning op de Taaltoeristische app van Gaston Dorren. Deze taaljournalist is al bijna een jaar in de weer om zoveel mogelijk interessante bezienswaardigheden (van standbeelden tot musea) te verzamelen die op de een of andere manier met taal te maken hebben. De voorlopige lijst die ik gezien heb, ziet er alleszins veelbelovend uit.

Van Dale

De Dikke Van Dale voor iPhone is sinds kort verkrijgbaar (79,99 euro).
Er wordt ook een later update voor iPad in het vooruitzicht gesteld.
Hopelijk wordt er ook iets ontwikkeld voor Android.

App die nog niet bestaat: De Opperlans app

Een boek om van te smullen voorcde speelse taalliefhebber was het: Opperlans van Hugo Brandt Corstius.
Wat zou het mooi zijn als er een app zou komen die Opperlans zou kunnen genereren. Een app doe bijv. alle klinkers uit een willekeurige tekst haalt. Of een tekst letterlijk naar het Engels vertaalt. Of alles n + 1 verschuift. Enzovoort. Dát zou fantastisch zijn. Ik zou het zelf willen bouwen, ware het niet dat ik onvoldoende ondlegd ben. Trouwens wel effe met Hugo overleggen, hè!

Beter Spellen

De website Beter Spellen (in 2012 bekroond als beste en populairste educatieve website) biedt elke dag een spellingtest op drie niveaus. En wie op iPhone of Android liever een app gebruikt, kan ook de app van Beter Spellen installeren.

De app Pleco (Chinees/Engels

De app Pleco (Chinees/Engels woordenboek) en de apps van Clavis Sinica (Xiezi en Zika) mogen niet ontbreken op de smartphone van een ieder die Chinees wil leren. Zeker de eerstgenoemde wordt dagelijks meerdere malen door mij gebruikt. Pleco biedt de mogelijkheid Chinese karakters in te voeren met toetsenbord (PinYin), handgeschreven en met de camera. Veel voorbeeldzinnen verduidelijken de betekenis van het gezochte woord.

Overhoren

Een app waarbij je de woorden die je moet kennen invoert, en die je vervolgens overhoort. Zodoende krijg je alleen de woorden te zien die je voor die week moet kennen en verder niets. Het zou dan natuurlijk mooi zijn wanneer de betekenissen van de Engelse, Franse, Duitse of anderstalige woorden uit de ingebouwde database kwamen. De app zal de woorden die je mist nog een aantal malen vragen. Stel dat je een set van 25 woorden hebt, dan zal bij drie missers de score 25/28x100% zijn.

Twee kanten op (van de ene naar de andere taal en v.v.) lijkt me dan vanzelfsprekend.

De app van wrts doet dit.

De app van wrts doet dit.

overhoren

Straatnamen en taal

Straatnamen en taal hebben vaak veel met elkaar te maken. Mag de app 'Straatnamen van Delft' er ook bij? Een aanrader! Zie http://www.straatnamenvandelft.nl

Schrijfcarrousel

Ik mis de Schrijfcarrousel. Het is een app om teksten te schrijven en te verbeteren. Door de app te gebruiken train je jezelf om de schrijftaak op te delen in deeltaken (en sinds het onderzoek van Flower & Hayes weten we dat dat belangrijk is). Verder train je jezelf om te variëren. Ten slotte vergroot je je taalflexibiliteit, je leert om je eigen vondsten - waar nodig - makkelijker los te laten. Te vinden op http://www.schrijfcarrousel.nl de eerste app die je niet zegt hoe het moet, maar die jou het zelf laat ontdekken.

Spellingsapp ''Dees & Tees''

Ik mis de zichzelf overbodige makende spellingsapp voor werkwoordspelling ''Dees & Tees'' van de Boertiengroep in dit rijtje. De enige app die u leert om werkwoorden foutloos te spellen!
http://www.boertiengroep.nl/Inspiratie/7591/18848/Nu-ook-voor-Android-lerende-app-voor-foutloze-werkwoordspelling!.html

Waarom voor een woordenboekapp betalen?

Bij punt 8 stelt de Nederlandse Taalunie een naar mijn mening onbehoorlijke, retorisch bedoelde vraag: "Maar waarom [voor een woordenboekapp] betalen als het ook gratis kan?" Ik denk dat de Taalunie daar zelf een kwaliteitsbewust antwoord op behoort te kunnen geven: omdat inkomsten uit een redelijke betaling niet door de overheid ondersteunde app-producenten in staat stelt gekwalificeerde woordenboekauteurs om een hoge en constante kwaliteit van de op te nemen gegevens te vragen.

Arnoud van den Eerenbeemt
voltijdsredacteur van Pinkhof Geneeskundig woordenboek - boek, app, browsereditie, pc-editie | www.pinkhof.nl

'Inkomsten' is volgens mij

'Inkomsten' is volgens mij meervoud. Dat moet dus 'stellen' zijn.
Gekwalificeerde woordenboekauteurs zouden toch in staat moeten zijn foutloos te schrijven en eigenlijk nog veel belangrijker: beknopt en helder.

Toelichting

Om misverstanden te voorkomen: de redactie van Taalschrift beslist autonoom over de inhoud en teneur van artikels, die door freelance journalisten worden aangeleverd. De mening van de journalist is niet noodzakelijk die van de Nederlandse Taalunie.

App van Onze Taal

Er komt een app van Onze Taal aan, waarin onder meer ruim 1700 taaladviezen te vinden zijn. Nog een aantal weken geduld!

Deze app is uit

en ik ben hem nu aan het bekijken :-)